حجت‌الاسلام محمدیان در شناخت روایات خبره است/ بررسی بیش از ۱۰۰ منبع برای تالیف کتاب

حلقه وصل: مراسم رونمایی از کتاب «حسین(ع) از زبان حسین(ع)» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدیان همزمان با فرارسیدن ایام ماه محرم، عصر دیروز یکشنبه ۱۰ شهریور در در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی پارک‌شهر تهران برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سیدمحمود دعایی رییس مؤسسه اطلاعات، میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، مسعود پیرمرادیان مدیر نشر معارف و محسن مؤمنی شریف رئیس حوزه هنری نیز حضور داشتند.

کتاب «حسین(ع) از زبان حسین(ع)» نوشته حجت‌الاسلام محمدیان در ۲۷۲ صفحه و توسط نشر معارف منتشر شده است. این کتاب در هشت فصل دوران ولادت امام حسین(ع) تا شهادت آن حضرت و پس از آن را روایت می‌کند. همچنین ماجرای اسارت کاروان تا بازگشت به کربلا و سپس مدینه از زبان حضرت زینب(سلام‌الله علیها) روایت می‌شود. فصل‌های این کتاب عبارت‌اند از: «دوران رسول خدا(ص)، دوران امیرالمومنین(ع)، دوران امام حسن(ع)، امامت، آغاز مبارزه آشکار با حاکمیت اموی، از مکه تا کربلا، و تو چه می‌دانی کربلا چیست، پس از شهادت امام حسین(ع)».

* ویژگی‌های کتاب «حسین(ع) از زبان حسین(ع)»
در ابتدای این‌برنامه پیرمرادیان مدیر نشر معارف گفت: این کتاب، همانند کتاب «علی(ع) از زبان علی(ع)» یک روایت است؛ روایتی از زبان امام معصوم که خود سیدالشهدا(ع) در این کتاب از زندگی و زمانه خودشان با شما سخن می‌گویند؛ روایتی که سرچشمه اصلی و زلال ترین منبع برای معارف عاشورایی است که شرایط آن روزگار را با دقت ترسیم و اهداف قیام و نهضتش را تبیین می‌کند. این روایت از چنان شفافیتی برخوردار است که نیاز به تفسیر و تحلیل ندارد و تمامی ابهامات و شبهات را برطرف می‌سازد و به بهترین شکل وضعیت جبهه حق و باطل را روشن می‌سازد و منطق قوی و مستحکم اهل حق را به نمایش می‌گذارد.

وی افزود: فرم و قالب روایت به‌دلیل جذابیت سیر روایت و مسیر رو به هدف روایت، از کشش ویژه‌ای برخوردار است. این‌که نویسندگان معارفی بتوانند از فرم و قالب روایت جهت نگارش معارف اسلامی بهره ببرند، خوانندگان بیشتری را به آثار خودشان جلب خواهند کرد. این ویژگی مهمی است که نویسنده محترم در دو اثر اخیر خود یعنی «علی(ع) از زبان علی(ع)» و «حسین(ع) از زبان حسین(ع)» آن را رعایت کرده و سطح اثرگذاری ویژه‌ای برای این آثار ایجاد کرده است.

گزارش تصویری | رونمایی از کتاب حسین(ع) از زبان حسین(ع)

پیرمرادیان در ادامه گفت: «علی(ع) از زبان علی(ع)» دو سال پیش در روز عید غدیر رونمایی شد؛ کتابی که در حجم بسیار زیاد و بیش از ۶۰۰ صفحه در قطع وزیری است و بیش از ۲۰ هزار جلد از آن تاکنون به چاپ رسیده و اکثر این ۲۰ هزار جلد در کتابفروشی‌های سراسر کشور توسط افراد به صورت فردی خریداری شده و با خرید عمده و سازمانی برای این کتاب مواجه نبودیم.

* تمجید از خبرگی نویسنده کتاب در شناخت روایات
در ادامه این مراسم عیلرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ضمن اشاره به جلسه چند هفته پیش در کتابخانه پیروزی برای بررسی کتاب «علی از زبان علی» که اثر دیگر حجت‌الاسلام محمدیان شمرده می‌شود، گفت: درباره این کتاب و شخصیت آقای محمدیان در این مراسم نکاتی را اشاره می‌کنم. اول اینکه ایشان از خانواده معزز شهدا هستند که فضیلت ارزشمندی برای همه ما و جامعه فرهنگی کشور محسوب می‌شود، دوم اینکه ایشان از افراد معتمد و مورد اعتماد مقام معظم رهبری محسوب می‌شوند. چرا که ۲۱ سال در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها خدمت کرده‌اند که اگر نگاهی به زندگی ایشان داشته باشیم به نکات جالبی می‌رسیم. مثلاً سال ۸۴ زمانی که حجت‌الاسلام قمی از مسئولیت نهاد رهبری در دانشگاه‌ها استعفا کردند آیت‌الله جنتی خطاب به رهبری نوشتند و پیشنهاد کردند که آقای محمدیان به جای ایشان منصوب شود. نکته جالب پاسخ رهبر انقلاب است که بنده به یاد ندارم در حکم دیگری نظیر آن را دیده باشم. ایشان در پاسخ به نامه آیت‌الله جنتی نوشتند پیشنهاد جنابعالی را با خوشوقتی می‌پذیرم، این نشان‌دهنده ارادتی است که وجود دارد.

مختارپور به نکته سومی اشاره کرد و با بیان اینکه آثار حجت‌الاسلام محمدیان نشان‌دهنده این است که در شناخت روایات خبره هستند، گفت: ما از آثار ایشان پی می‌بریم که در این حوزه تبحر دارند. اما نکته‌ای که درباره این کتاب وجود دارد این است که فصل هشتم کتاب «حسین از زبان حسین»‌  از زبان حضرت زینب (س) بیان می‌شود چرا که این بخش مربوط به پس از شهادت امام حسین (ع) است.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ضمن اشاره به دو کتاب «علی از زبان علی» و «حسین از زبان حسین»‌  به روش‌های مختلف تاریخ‌نگاری اشاره و تأکید کرد: ما روش‌های مختلف تاریخ‌نگاری را داریم و بنابراین که روایی، تحلیلی، ترکیبی یا مختصرنویسی باشد یکی از آنها را انتخاب می‌کنیم. اما زندگینامه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شود، زندگینامه خودنوشت و دیگر نوشت. دسته اول زندگینامه‌ها خود شخص آن را می‌نویسد اما نوع دوم کتاب‌هایی است که فرد دیگری می‌نویسد اما به سبکی که گویا از جانب خود شخص نوشته شده است.

به گفته وی، ممکن است مخاطبان پس از مطالعه کتاب برای‌شان سؤالی پیش آید که چطور یک مطلب به امام نسبت داده می‌شود. در توضیح این ماجرا باید گفت در راستای تألیف دقت علمی بسیاری شده است به این شکل که نویسنده مطالب را به دو دسته تقسیم کرده که هر دو مستند بر روایات تاریخی و روایی معتبر هستند و یک دسته مطالب از زبان امام مطرح شده است. اما بخش دوم مطالبی را شامل می‌شود که مقدمات این صحبت است. با اینکه مستندات با فاصله‌گذاری و علائم ویرایشی مشخص شده و با اینکه معتبر است اما کلام مستقیم حضرت نیست و به نقل از حضرت درج شده است.

وی در مورد کتاب «حسین از زبان حسین»‌  گفت: این کتاب البته نسبت به کتاب «علی از زبان علی» حجم کمتری دارد چرا که دوران حضرت علی(ع) حجم مطالب گسترده‌ای را در بر می‌گیرد.

مختارپور بخش دیگری از سخنان خود را به تأکید پیرامون اعتبار، انگیزه و هدف در تألیف اختصاص داد و گفت: نکته اول اینکه اهمیت زندگی و تاریخ ائمه باید دانست چه نقشی در زندگی بشر دارد در همین سیر کربلا و عاشورا به عنوان محور و ترسیم‌کننده حق و باطل برای تمام اعصار خط مشی است. نکته دیگر اینکه در قلوب همه نه تنها شیعیان یک محبت قرار دارد که اگر این محبت ملحق به معرفت و بصیرت نشود ممکن است انسان را در لغزش‌گاه‌ها دچار لغزش کند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به منویات رهبر انقلاب درباره عاشورا و تأکید معظم‌له بر دو موضوع درس‌ها و عبرت‌های عاشورا اشاره کرد و گفت: این درس‌ها و عبرت‌ها انگیزه اصلی تمام تألیفات آقای محمدیان است. بارها گفته شده که اگر واقعیت و معارف آن بزرگواران منتقل شود اثر خود را خواهد گذاشت.

براساس این گزارش در ادامه این مراسم هادی جان‌فدا از شاعران کشورمان ابیاتی را به مناسبت ماه محرم خواند.

* معرفت حسینی در مملکت ما معجزه‌ها کرده است
در بخش پایانی این مراسم حجت‌الاسلام محمدیان مؤلف کتاب «حسین از زبان حسین»‌ اظهار داشت: خدا را شاکریم به ما محبت امام حسین را هدیه کرده است. در روایات آمده در روز قیامت دوستان امام‌ حسین (ع) در صحرای محشر گرد امام می‌آیند این حلقه به حدی عاشقانه است که وقتی به آنها گفته می‌شود در بهشت باز است داخل شوید آنها نمی‌روند و در پاسخ اصرارهای مکرر می‌گویند بهشت ما همین‌جا است تا حسین بهشت نرفته ما کجا برویم؛ درباره امام حسین (ع) کارهای بسیاری انجام گرفته ولی هر کاری در برابر عظمت آن خورشید ذره محسوب می‌شود.

این نویسنده گفت: خدا را شکر می‌کنم که به من توفیق داد به این آفتاب توجه کنم اما درباره کتاب باید به دو نکته اشاره کنم اول اینکه مطالب فراوانی در مورد امام حسین(ع) نوشته شده که بسیار ارزشمند است ولی به طور طبیعی در ۱۴۰۰ سال مطالب ضعیف هم گاهی مخلوط مطالب مستند شده که بعضاً یا گاهی از این مطالب از باب محبت بوده است. در حالیکه امانتداری اقتضا می‌کند آنچه اصل و اساس دارد منتقل شود تلاش بنده نیز این بود تألیف کتاب از منابع معتبر اهل فن صورت گیرد و امیدوارم در این تلاش موفق شده باشم. برای کتاب تألیف کتاب «حسین از زبان حسین»‌ بیش از ۱۰۰ منبع اصلی از کتاب‌های شیعه و سنی قبل از قرن هفتم را بررسی کرده‌ام بیش از ۱۰۰ کتاب را دیده‌ام و سعی کردم از آن منابع معتبر نقل کنم.

محمدیان به نکته دوم اشاره کرد و گفت:‌ در حین تألیف مواردی که سخنی از اباعبدالله در آن درج نشده در کتاب نیامده است لذا مواردی که سخنی از حضرت نیست آن را در کتاب نیاوردم شاید معتبر هم بود مثل ملاقات حضرت با زهیر اما چون موردی از آن در تاریخ نیافتم آن را در کتاب نیاوردم. هرچند این دیدار انقلابی در زهیر پدید آورد که از یارانش جدا و به امام ملحق شد.

وی در پایان سخنانش گفت: معرفت حسینی در مملکت ما معجزه‌ها کرده است و آخرین معجزه‌اش هشت سال دفاع مقدس بود اما خون امام حسین (ع) همچنان در جوشش است و ما می‌بینیم شهدای مدافع حرم را که به عشق اباعبدالله از حرم خواهر ایشان اینچنین گمنام دفاع می‌کنند.