حجاریان و راه طی‌شده نهضت آزادی

به گزارش حلقه وصل، 6 ماه‌ تا انتخابات مجلس یازدهم زمان باقی مانده و احزاب در حال برنامه‌ریزی برای ورود به گود رقابت‌ها هستند. 

جریان اصلاحات که انتخابات دور قبلی مجلس را در تهران و برخی شهرستان‌ها با موفقیت پشت سرگ ذاشته بود، این روزها چند استراتژی را میان خود مرور می‌کنند. یکی طرح انتخابات مشروط که سعید حجاریان آن را مورد بحث قرار داده بود. طرح تحریم انتخابات که از طرف افراد تندروتری مانند مصطفی تاج‌زاده پیشنهاد شده بود و دیگری طرح حضور بی قید و شرط در انتخابات که سید محمد خاتمی و سایر شخصیت‌های جناح اصلاحات آن را پذیرفته و شورای سیاست‌گذاری اصلاح طلبان نیز درصدد است تا در انتخابات به میدان بیاید.

تجربه ادوار پیشین انتخابات نشان می‌دهد، هربار که اصلاح‌طلبان زمزمه تحریم انتخابات را پیش کشیده‌اند، اکثریت مجلس را در اختیار داشته و به‌دلیل عملکرد ضعیفشان، بحث تحریم انتخابات را پیش می‌کشند تا اهان عمومی نیامدن یا آمدن آنها را در سرنوشت انتخابات موثر بدانند. از طرفی، هربار که تحریم انتخابات در بین اعضای این اردوگاه سیاسی مطرح شده، دستِ آخر با لیستی پرو پیمان وارد گود می‌شوند. 

نمونه آن، دو انتخابات مجلس چهارم و مجلس هفتم است که به‌رغم مخالفت‌های اصلاح‌طلبان با برخی ردصلاحیت‌ها، فهرست آنان در کنار لیست اصولگرایان پا به عرصه رقابت می‌گذاشت و البته ناکام ماند. این دوره نیز به‌دلیل عملکرد ضعیف اصلاح‌طلبان در مجلس و عدم پاسخگویی بزرگان این جریان به کارنامه فراکسیون امید، موجب شده تا بحث شرکت کردن یا شرکت نکردن در انتخابات را

از طرفی قهر با صندوق‌های رای نمی‌تواند راهی بهتر از آینده نهضت آزادی پیش روی اصلاح‌طلبان باز کند. نهضت آزادی از زمان برگزاری انتخابات مجلس دوم، راه تحریم را در پیش گرفت و با صدور بیانیه‌ها و نامه‌هایی علیه سیاست‌های نظام خیال کرد که از این طریق می‌تواند به جمهوری اسلامی فشاری وارد کرده و امتیازی بگیرد، در حالی‌که این گروه، به تجربه فهمید که با تحریم کردن انتخابات تنها بی‌وزن بودن خود را اثبات می‌کند. محمد توسلی دبیرکل فعلی نهضت آزادی، در اردیبهشت سال جاری در مصاحبه‌ای «تحریم انتخابات» را «عملا مشی براندازی» تلقی کرد و از آن اعلام برائت تلویحی جست.

سعید حجاریان نیز امروز در گفت‌وگویی با روزنامه سازندگی هرچند "حضور بی‌قید و شرط" در انتخابات را موجب جداشدن مردم و این جریان سیاسی ازهم می‌داند، اما نظریه تحریم انتخابات یا عبور مقطعی از انتخابات را موجب ضربه‌پذیر شدن اصلاح‌طلبان دانسته و خودش اقرار می‌کند «ممکن است عده‌ای حتی در مرکز اصلاحات رای دهند و این به شکنندگی می‌انجامد!» شاید اشاره حجاریان به ماجرای رای دادن خاتمی در انتخابات مجلس نهم باشد. زمانی که اکثر احزاب اصلاح‌طلب در انتخابات سال 90 شرکت نکرده و از ارائه کاندیدا خودداری کردند، خاتمی با حضور در فیروزکوه از این حوزه انتخابیه رای خود را به صندوق انداخت. 

حجاریان در ادامه «عبور از انتخابات» را پایان پروژه اصلاحی سیاست‌محور می‌داند و می‌گوید: خاتمی و هرکس دیگری باید با وسواس بیشتری استراتژی‌شان را انتخاب کنند و آبروی خود را خرج هرکسی و هرنوع انتخاباتی نکنند تا سرمایه اصلاحات هدر نرود.

این تئوریسین جریان اصلاحات بخشی از گفت‌وگویش انتقاد از رئیس فراکسیون امید است. حجاریان با بیان اینکه اگر صد نفر به مجلس بفرستیم اما لیدر نداشته باشند، به هر طرفی می‌لغزند و هزینه ایجاد می‌کند. فراکسیون امید به چنین وضعیتی دچار شد لذا می‌بینیم استراتژی دقیق ندارد و مواضع‌اش ناهمگون و رای‌هایش غیرشفاف است... ما باید سطح رئیس فراکسیون اصلاح‌طلبان را بالا ببریم. 

انتقاد از عارف از همان سال اول تشکیل مجلس دهم شروع شده و در آخرین انتخابات هیئت رئیسه مجلس که هم عارف نتوانست رئیس شود و هم علی مطهری از نائب رئیسی مجلس بازماند، این انتقادات بیشتر شد. برای مثال محمد عطریانفر عضو حزب گارگزاران، گفته بود " آقای عارف متناظر موفقیتی که در گذشته در سِمت‌های اجرایی داشته، نتوانسته آن را در مجلس تکرار کند، بنابراین عدم‌توفیق ایشان در مجلس را نباید دلالت بر کم‌کاری‌ ایشان دانست... اگر نگوییم عملکرد فراکسیون امید از روزی که مجلس آغاز شد، روز به روز تضعیف شده ولی در خوشبینانه‌ترین حالت در جا زده است. طبیعتاً هیئت رئیسه فراکسیون امید باید روزی نسبت به عملکرد خود در این سه سال به مردم و اصلاح‌طلبان پاسخگو باشد."

هرچه به زمان انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم، مواضع اصلاح‌طلبان شفاف‌تر می‌شود و شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان که اخیرا به "جبهه اصلاح‌طلبان ایران اسلامی" تغییر نام داده تکاپوی بیشتری برای راه‌یابی به مجلس از خود نشان می‌دهد، هرچند سرنوشت اینکه با وجود انتقادات به عارف آیا وی سرلیست می‌شود یا خیر، یا اینکه احزاب منتقد شورای عالی سیاست‌گذاری مانند حزب اسلامی کار، حزب اراده ملت، حزب مردم‌سالاری که هرکدام نمایندگانی در مجلس دارند چه استراتژی پیش می‌گیرند هنوز مشخص نیست و باید دید در هفته‌های آینده سازوکار انتخاباتی اصلاح‌طلبان چه می‌شود.