یهودیان فلاشا و اعتراض به تبعیض ساختاری

حلقه وصل - از روز یکشنبه گذشته اسرائیل شاهد اعتراضات گسترده‌ای است که می‌توان آن را گسترده‌ترین اعتراضات در تاریخ هفتاد ساله آن دانست. البته نه از جانب فلسطینیان، بلکه یهودیان فلاشا. این اعتراضات که به خشونت کشیده شده است، شهرهای اصلی همچون حیفا را در برگرفته و معترضان اقدام به بستن خیابان‌ها کرده‌اند. این اعتراضات چنان پردامنه و خشونت‌بار بوده که برخی منابع اسرائیلی و منطقه‌ای در توصیف آن تعبیر "جنگ داخلی" را به کار بردند که البته اغراق آمیز به نظر می‌رسد. تاکنون حدود 120 نیروی پلیس در این درگیری‌ها زخمی و 400 نفر بازداشت شده‌اند.

داستان از آنجا شروع شد که یک پلیس یهودی یک جوان یهودی فلاشایی سیاه‌پوست را به قتل می‌رساند. خانواده مقتول می‌گوید که فرزندشان به صرف این که یهودی اتیوپیایی و سیاه‌پوست بوده، به دنبال یک جدال کوچک از ناحیه سینه هدف گلوله قرار گرفته و به قتل رسیده است.

یهودیان فلاشا همان یهودیان اصالتا اتیوپیایی هستند که در دهه‌های هشتاد و نود قرن گذشته مهاجرت کرده و امروز جمعیت‌ آن‌ها در اسرائیل حدود ۱۵۰ هزار نفر است. از آن‌ها به عنوان "بیتا اسرائیل" (جماعت اسرائیل) یاد می‌شود.

سال‌هاست که یهودیان فلاشا و در مجموع یهودیان شرقی از تبعیض ساختاری و رفتاری دیگر یهودیان (اشکنازی) شکوه می‌کنند. یهودیان اشکنازی که غربی‌تبار بوده و قشر غالب حاکم هستند، نگاهی دُونی به یهودیان شرقی (سفاردیم) و اتیوپیایی دارند و همین مساله به اندازه‌ای در جامعه اسرائیلی حاد شده است که فرزندان اشکنازی‌ها از بازی با هم‌کشیان یهودی اتیوپیایی خود در پارک‌ها و مدارس خودداری می‌کنند.

در این خصوص دیشب یکی از معترضان به تلویزیون اسرائیل درباره سطح تبعیض علیه یهودیان سیاه‌پوست چنین گفت: «مشکل این است که ما را آدم به حساب نمی‌آورند. یهودیان سفیدپوست اجازه نمی‌دهند بچه‌هایشان با فرزندان سیاه‌پوست ما در پارک‌ها بازی کنند. پلیس نیز با چنین نگاهی با ما رفتار می‌کند. بر اساس رنگ پوست. ما نمی‌توانیم رنگ پوست خود را پنهان کنیم.»

این تبعیض ساختاری تا جایی است که در چند سال گذشته خودداری برخی مراکز دریافت خون اهدایی از تحویل خون یهودیان فلاشا چند بار خبرساز شده که البته خبرسازترین حادثه از این نوع ریختن خون اهدایی یک نماینده یهودی فلاشایی در کنست به داخل سطل زباله است که اگر اشتباه نکنم در سال 2013 اتفاق افتاد.

نتانیاهو که در این شرایط انتخاباتی چنین اعتراضاتی را به نفع خود و حزب لیکود نمی‌داند، در پیامی تصویری ضمن اشاره به مشکلات جامعه یهودیان اتیوپیایی از معترضان خواست که به بستن خیابان‌ها پایان دهند.

 واقعیت این است که هر چند جامعه هفت میلیونی یهودیان اسرائیلی تحت عنوان واحد "یهودیت" فارغ از ماهیت دینی یا قومی آن قرار دارد، اما شاید بتوان گفت که از لحاظ فرهنگی جامعه اسرائیلی ناهمگون‌‎ترین جامعه در سطح جهان است. البته علل آن نیز طبیعی است. جامعه‌ای تازه تاسیس از مهاجرانی از حدود یکصد کشور از گوشه و کنار جهان که هر کدام فرهنگ خاص خود را دارند و همین خود زاینده مشکلات و چالش‌های اجتماعی و سیاسی متعددی است؛ اما اسرائیل در طول هفتاد سال گذشته توانسته است که شکاف‌های اجتماعی برآمده از ناهمگونی و گوناگونی فرهنگ‌های متفاوت مهاجران یهودی را به شیوه‌های مختلف از جمله تمرکز بر دشمن یا دشمنان خارجی مدیریت کند و به نوعی مانع سربرآوردن این شکاف‌ها شود. البته این مساله بیشتر مرهون تلاش دولت‌های چپ‌گرا بود؛ اما اکنون احزاب چپ اسرائیلی در بدترین وضعیت خود به سر برده و به نوعی به محاق رفته و قدرت به دست جریان راستگرای تندرو افتاده است. در نتیجه این وضعیت و تا حدودی رنگ باختن عوامل بازدارنده‌ای چون دشمنان خارجی، امروزه شکاف‌های ساختاری اجتماعی می‌رود که بعد حداکثری پیدا کرده است. شکاف میان دو جریان راست و چپ، میان جریان راست مذهبی و راست سکولار، میان یهودیان اشکنازی و سفاردیم و فلاشا و شکاف قومیتی عربی یهودی و....

تداوم همین شکاف‌ها به نوعی جامعه اسرائیلی را از حالت تعادل خارج می‌کند و دچار چند قطبی فرسایشی کرده است. جامعه‌شناسان از شکاف حداکثری به عنوان بدترین نوع شکاف یاد می‌کنند. به باور "دیگان کرایس" که نگاه حداکثری به مساله شکاف اجتماعی دارد، این نوع شکاف در سه سطح متفاوت اجتماعی، آگاهی و سیاسی نمود می‌یابد.

منبع: کانال نگاه دیگر