سری که گشت جدا از قفا شما را کشت/ سری که رفت روی نیزه‌ها زمینت زد

حلقه وصل: ابو عبدالله، جعفر بن محمد الصادق معروف به جعفر صادق، امام ششم شیعیان است. وی فرزند امام محمد باقر(ع) و ام‌فروه است. امام جعفر صادق(ع) در ۱۷ ربیع‌الاول ۸۳ هجری قمری(۷۰۲-۷۰۳ میلادی) در مدینه بدنیا آمد و در ۲۵ شوال ۱۴۸ هجری قمری در سن ۶۵ سالگی توسط منصور دوانیقی، خلیفه عباسی مسموم شد و به شهادت رسید. امام صادق(ع) بیشترین سال عمر را در میان یازده امام اول شیعیان داشته‌ است.

* نام‌ها و القاب امام جعفر صادق(ع)
معروفترین لقب امام ششم، صادق به معنی راستین و راستگو است و القاب دیگر او عبارتند از:
- فاضل (دارای فضیلت و برتری)
- قائم(به معنی ثابت و پایدار، قیام کننده، برپا و استوار)
- کامل(و او کسی است که از عیب‌ها منزه و دور و برکنار است)
- منجی(نجات بخش و رستگار کننده، عامل رستگاری و نجات)
- کلمه الحق (سخن حق)
- لسان الصدق (راستگوی در سخن، گویای راستی)
- صابر (بردبار)

به عقیده شیعه دوران امامت امام جعفر صادق (ع) ۳۴ سال بوده که با اواخر حکومت امویان و اوایل حکومت عباسیان مصادف بوده‌است. امام صادق (ع) با پنج تن از خلفای بنی امیه، هشام بن عبدالملک، ولید بن یزید بن عبدالملک، یزید بن ولید بن عبدالملک، ابراهیم بن ولید و مروان بن محمد ملقب به حمار و دو تن از خلفای بنی عباس ابوالعباس(عبدالله بن محمد) معروف به سفاح و ابوجعفر معروف به منصور دوانیقی معاصر بود.

در اینفوگرافی‌های زیر با زندگانی حضرت صادق(ع) بیشتر آشنا شوید:

* زیارت‌نامه امام جعفر صادق(ع)

در ویدئوی زیر، فرازهایی از زیارت امام جعفر صادق علیه السلام با نوای حاج میثم مطیعی آمده است:

* شهادت امام صادق(ع) هیئت کجا برویم؟

* اشعار شهادت امام جعفر صادق(ع)

پس از سلام و ادب نزد خالق زهرا
مرا صدا بزنید از خلائق زهرا
کمال بندگی ام خدمت به فاطمه است
خدا کند بشوم عبد لایق زهرا
به غیر غصه ندارد مخالف بانو
غمی به سینه ندارد موافق زهرا
برای اجر محبین او بهشت کم است
چه هدیه‌ای ست سزاوار عاشق زهرا
بجز علی به کسی رو نمیزنم هرگز
قسم به حرمت قرآن ناطق زهرا
حسین فاطمه بسیار سینه زن دارد
منم اسیر و عزادار صادق زهرا
بِجَعفَرِ بنِ محمد نوای هرشب ماست
چه خوب حضرت صادق رئیس مذهب ماست

همینکه ایزد منان قلم به دستش داد
فقط قلم که نه بلکه علم به دستش داد
خدایی اش نه، ولی اختیار عالم را
خدای عزوجل دست کم به دستش داد
برای اینکه ببارد مدام بر سرمان
کریم خواندش و ابر کرم به دستش داد
به شوق پرورش جابر بن حیان‌ها
تمام هستی خود را عجم به دستش داد
به گردنم پدرم بست طوق نوکری اش
و اختیار مرا مادرم به دستش داد
خوشابحال کسی که نگفته اقایش
میان روضه برات حرم به دستش داد
دخیل بسته‌ی کنج ضریح پر گره ایم
نگاه حسرت افتاده پشت پنجره ایم

به پا کنیم دوباره بساط هیئت را
مگر صدا بزنیم اهل بیت عصت را
به یمن همنفسی با امام صادق مان
چشیده ایم همه لذت صداقت را
تمام شب به تماشا نشسته ایم از شوق
شکوه و منزلت کرسی فقاهت را
بحق حضرت زهرا نگیرد از دل ما
خدای عزوجل نعمت ولایت را
اگر که دشمن او پشت گوش خود بیند
به روز حشر ببیند بهار جنت را
قسم به حرمت نانش نبرده ایم از یاد
نگاه محترم و دست با محبت را
به آسمان مدینه دوباره پر بزنیم
در آوریم ز. غربت بقیع خلوت را
مسلم است به اشک و به ناله سر بکنیم
کنار حضرت زهرا شب شهادت را
شب عزای، ولی خداست گریه کنیم
کنار حضرت زهرا بناست گریه کنیم

شبی که سایه‌ی ابلیس بر حرا افتاد
گمان کنم پر پروانه زیر پا افتاد
امام خبره‌ی ما یادی از محرم کرد
میان حجره عزیزش به گریه تا افتاد
کسی که از نفسش عطر ربنا رویید
چرا لبان ثناخوانش از نوا افتاد
بزرگ شهر، عزیز دل رسول خدا
به پیش چشم همه بین کوچه‌ها افتاد
کسی ندید میان شلوغی خانه
غریب فاطمه عمامه اش کجا افتاد
شبیه عمه‌ی مظلومه اش که خورد زمین
میان کشمکش کوچه بی هوا افتاد
شبیه تشنه لب نینوا گلویش سوخت
نگاه مضطر او سمت کربلا افتاد
به تکه تکه گلیمی که سوخت خیره شد و
سپس به سینه زد و یاد بوریا افتاد
دل شکسته، قد خم، نگاه‌تر دارد
چقدر روضه‌ی گودال زیر سر دارد
علیرضا خاکساری

دردمندان غمت زندگی از سر گیرند
گرکه با مژه غبار از حرمت برگیرند
گرچه بی صحن و رواق است حریمت،

اما پادشاهان جهان روزی از این در گیرند
خاک‌های حرمت محمل اشک زهراست
گر که با دُر نجف شان برابر گیرند
چشم‌هایی که برای غم تو میبارند
باده‌ای است که از ساقی کوثر گیرند
شده پر منبر محراب زگیسوی شما
ماجرا‌های خم زلف تو منبر گیرند
کشتزار غم و غصه شدم از بذر بقیع
شمع آورده ام امشب که کنم نذر بقیع

دیده ات در همۀ عمر چه غم‌ها که ندید
دشمنت پشت در خانۀ تو هیزم چید
خانه ات سوخت دلت سوخت از این سوزاندن
کودکی از وسط شعله به سوی تو دوید
اهل خانه همگی برتو پناه آوردند
همه بر حرمت گیسوی تو بستند امید
وای از آن دم که بر این خواهش اهل خانه
دشمن بی سر و پا نعره زنان میخندید
یک نفر طعنه زنان رفت طنابی آورد
یک نفر از غم و از غربت تو جامه درید
هر چه گفتند نبندید خودش می‌آید
به خداوند که دستان خدا را بستید
نزنیدش نبریدش نبریدش نزنید
پیش چشم در همسایه چنینش نبرید
پیرمرد است ببینید که حرمت دارد
اینقدر پای پیاده نکشیدش نکشید
آنقدر خورد زمین کوچه به کوچه بدنت
غیر یا فاطمه آهی کسی از تو نشنید
مثل آن کودک گم گشته میان صحرا
هرچه زد دشمن او باز صدا زد زهرا
موسی علیمرادی

آتش فتنه چه داغی سرِ داغت می ریخت!
سر زده از در و دیوار به باغت می ریخت

خانه ات بی خبر از اشک زلالت می سوخت
چه بگویم!دلِ همسایه به حالت می سوخت

پشت مرکب، چه غریبانه کشاندند تو را
پا برهنه سرِ بازار دواندند تو را

پشت مرکب، رمق اندک پایت افتاد
سرشناس همه ی شهر، عبایت افتاد!

ارثی از مرثیه اش بُردی و گفتی: مادر
وسط کوچه زمین خوردی و گفتی: مادر

هیچ کس بغض تو را، مونس و غمخوار نشد
کربلا، کارِ خدا بود که تکرار نشد

حُرمت مویِ سپید تو شکسته ست، قبول
تو یداللهی و دستان تو بسته ست، قبول

باز هم شکر! به عمامه ی تو دست نخورد
حرف غارت نشد و جامه ی تو دست نخورد

زخمی نیزه ی هر بی سر و پایی نشدی
بی کفن مانده ی گودال بلایی نشدی

باز هم شکر! به خلخال نگین باقی ماند
اهل بیت حَرمت پرده نشین باقی ماند

با دلی سوخته از غصه لبالب نشدند
دخترانت ملأعام معذب نشدند
وحید قاسمی

همان امام غریبی که شانه اش خم بود
به روی شانه ی پیرش غم دو عالم بود

میان صحن حسینیه ی دو چشمانش
همیشه خاطره ی ظهر یک محرم بود

دل شکسته ی او را شکسته تر کردند
شبیه مادر مظلومه اش پر از غم بود

اگر تمام ملائک زگریه می مردند
به پای خانه ی آتش گرفته اش کم بود

حدیث حرمت او را به زیر پا بردند
اگر چه آبروی خاندان آدم بود

شتاب مرکب و بند و تعلل پایش
زمینه های زمین خوردنش فراهم بود

مدینه بود و شرر بود و خانه ای ساده
چه خوب می شد اگر یک کمی حیا هم بود

امان نداشت که عمامه ای به سر گیرد
همان امام غریبی که شانه اش خم بود
علی اکبر لطیفیان

از مسیر در نه، از دیوارِ خانه ریختند
روز نَه این قومِ نامحرم شبانه ریختند
حتم دارم با قلاف و تازیانه ریختند
یک نفر آمد به محراب و نمازش را شکست
بی حیایی بی هوا راز و نیازش را شکست

نیمه شب هست آه فکر سن و سالش نیستند
ریسمان‌ها می‌کشند و فکر بالش نیستند
بینِ این خانه مگر اهل و عیالش نیستند
او خدای غیرت است از درد میریزد بِهَم
پیش طفلانش مَکِش نامرد می‌ریزد بِهَم

باز هم صد شُکر آتش بر سر و رویش نخورد
این درِ سوزان حیا کرد و به پهلویش نخورد
سنگ بی احساسِ دیواری به اَبرویش نخورد
باز هم صد شُکر در، آئینه‌اش را خط نزد
در میانِ شعله میخی سینه‌اش را خط نزد

در میانِ کوچه‌ها با زور او را می‌کِشند
بر زمین می‌اُفتد و بدجور او را می‌کِشند
روی مرکب میروند از دور او را می‌کِشند
پیرمرد شهر با هر زحمتی پا می‌شود
آه می‌گوید فقط یا عَمَّتی پا می‌شود

دخترک میگفت با نِی حنجرش را پس بده
من یتیمم طشتِ زر یک شب سرش را پس بده
جان بابا، ساربان انگشترش را پس بده
حرمله وقتی که می‌آید پریشان می‌شوم
پشتِ عمه، زجر وقتی هست پنهان می‌شوم

کوچه کوچه تکه تکه پیشِ ما نان ریختند
شامیان نان خشک‌ها را پیش مهمان ریختند
دختران تَه ماند‌ه‌ها را پای طفلان ریختند
عمه جان حس می‌کنم مژگانِ بابا کم شده
خیزران‌ای وای یک دندانِ بابا کم شده
حسن لطفی

کشید بند طناب و تو را زمینت زد
میان کوچه تو را بی هوا زمینت زد

همین که پا شدی از جا دوباره افتادی
دوباره کینه آن بی خدا زمینت زد

بلند شو که دوباره جسارتی نکند
چه ها نگفت به تو، هر کجا زمینت زد

رسیده ای وسط کوچه بنی هاشم
صدای ناله خیرالنسا زمینت زد

صدای سیلی و آن گوشواره می آید
صدای سیلی او بی صدا زمینت زد

فدای گریه تو یا مروج العاشور
همیشه یاد غم کربلا زمینت زد

سری که گشت جدا از قفا شما را کشت
سری که رفت روی نیزه ها زمینت زد

میان شعله به یاد رقیه افتادی
کشید بند طناب و تو را زمینت زد
وحید محمدی

آه از آن خصم که دشنام به آقا میگفت
عصبانی،،سخنِ زشت به مولا میگفت

مست بود و گهی از غِیظ تهاجم میکرد
حرف بد میزد و گه طعنه به طاها میگفت

وای از آن لحظه که حرف دهنش بدتر شد
ناسزا بود که بی وقفه به زهرا میگفت

نانجیب آنچه توانست به بُغضش افزود
ناصبی بود که اینگونه سخنها میگفت

صادق آل عبا را پیِ مرکب، دل شب
میکشید و به زبانی بد و بیرا میگفت

هر چه فرمود امام: عیب مگو می آیم
باز با خنده و تهدید و تَقلّا میگفت...

حیف که رخصت ذبحِ تو ندارم، وَرنه
فَرض بود آنچه مرا سید و مولا میگفت

پا برهنه پسر فاطمه را بُرد به قصر
دید منصور هم از قتلِ مسیحا میگفت

ناگهان صوتِ پیمبر به سَرایَش پیچید:
چه کسی بود ز قتلِ پسرِ ما میگفت!؟

وای اگر تیغ تو بیرون ز غلافت آید...
این نبی بود که اینگونه به اعدا میگفت

پس کجا بود پیمبر که به گودال آید؟
بشنَود شمر، چه با زاده زهرا میگفت

گاه میگفت سرت جایزه دار است،حسین!
گاه میزد به گلو، خَنجر و درجا میگفت…

زینت دوش نبی! وقت ملاقات شده!
زینت دوش نبی داشت خدایا میگفت

نالۀ فاطمه آمد که؛ بُنَیَّ قَتَلوک
ذَبَحوکَ وَ مِنَ الماءِ حسینا مَنَعوک

* چهل حدیث امام صادق علیه السلام

* مداحی‌های جدید شهادت امام صادق(ع)

حاج محمود کریمی - ۱۳۹۷

حاج محمدرضا طاهری - ۱۳۹۸

حاج میثم مطیعی

ویژه برنامه‌های سیما در شهادت امام صادق(ع)
شبکه‌های سیما همزمان با سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) ویژه برنامه‌هایی را برای پخش تدارک دیده اند. مرثیه‌سرایی، مستند، ارتباط با اماکن مقدس از جمله برنامه‌هایی است که روز شهادت امام جعفر صادق روی آنتن می‌رود.

شبکه یک
ویژه برنامه «غربت صادق» به مناسبت سالروز شهادت امام جعفرصادق (ع) از شبکه یک پخش می‌شود. «غربت صادق» به تهیه کنندگی میثم آقا بیگی از جوار حرم برادر بزرگوار ایشان، حضرت علی بن محمد باقر، در مشهد اردهال کاشان پخش می‌شود.

کارشناس روز جمعه این برنامه که ساعت ۱۹:۴۵ به صورت زنده پخش می‌شود حجت‌الاسلام امامی‌کاشانی و کارشناس روز شنبه حجت‌الاسلام بی‌آزار تهرانی است که ساعت ۱۲ ظهر به صورت زنده از شبکه یک پخش می‌شود.

محور مباحث این کارشناسان عبارتند از سیمای شیعه در نگاه امام صادق (ع)، بیت اخلاقی از منظر امام (ره)، ویژگی‌ها و شاخصه‌های علم امام (ره)، چرایی و مبانی شاگرد پروری در مکتب امام صادق (ع) است.

برنامه «غربت صادق» کاری از گروه معارف اسلامی‌شبکه یک سیما است که با اجرای سید علی رضا قوامی‌به صورت زنده از شبکه یک سیما پخش می‌شود.

شبکه دو
مرثیه‌سرایی با نوای مداح اهل بیت محمود کریمی در ایام شهادت در فواصل برنامه‌ها روانه آنتن می‌شود. همچنین پخش سخنرانی مذهبی با محوریت سیره، زندگی و شهادت امام جعفر صادق (ع) برای این ایام در نظر گرفته شده است. این مجموعه سخنرانی‌ها ساعت ۶ روز شنبه روانه آنتن می‌شود.

ویژه برنامه زنده و مستقیم «کوی محبت» نیز با حضور کارشناسان مذهبی به ابعاد زندگی پربرکت و شهادت پیشوای ششم شیعیان؛ صادق آل محمد (ع) می‌پردازد. همچنین به مناسبت سوگ امام ششم، این ویژه برنامه میزبان ذاکران و مرثیه سرایان اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) است.

برنامه کوی محبت کاری است از گروه اجتماعی فرهنگی به تهیه‌کنندگی و اجرای سید مصطفی موسوی که در شب شهادت مصادف با جمعه هفتم تیرماه ساعت ۲۳ و شنبه ۸ تیر ساعت ۱۲ از شبکه دو سیما پخش می‌شود.

مستندهایی مربوط به مدافعین حرم نیز در ایام شهادت روانه آنتن خواهد شد. همچنین گروه کودک و نوجوان این شبکه در سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) در ساعت‌های ۱۰ و ۱۴ برنامه‌های مختلفی چون «قصه‌های شنی»، «پیامبران»، «قصه‌های غزاله»، «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» را تدارک دیده است.

شبکه سه
ویژه برنامه «سیاهپوش» به تهیه کنندگی سعید عباسی است که شنبه هشتم تیرماه در دو قسمت ۵۰ دقیقه‌ای از ساعت ۱۱:۵۰ و ۱۷:۲۰ روانه آنتن سه می‌شود.

این ویژه برنامه با حضور حجت‌الاسلام مرعشی فرزند آیت‌الله مرعشی، دکتر دوانی و تازه مسلمان خلیل زوالیوس (آگوستین) از آرژانتین و با اجرای رسالت بوذری روانه آنتن خواهد شد.

اجرای گروه تواشیح و شعر خوانی و همچنین پخش مستندی از کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی از بخش‌های دیگر این ویژه برنامه است.

سه نماهنگ با عنوان «مرد تشکیلات» پیرامون سیره امام (ع) و با محوریت کتاب انسان ۲۵۰ ساله مقام معظم رهبری پخش خواهد شد.

همچنین اینفو موشن «چهارده خورشید» با هدف معرفت‌شناسی و آشنایی از زندگانی امام صادق (ع) و پاسخ به سوالات جوانان پیرامون این امام همام می‌پردازد.

«نوای افلاک» با مداحی سید مجید بنی‌فاطمه، حنیف طاهری، محمود کریمی و محمدرضا طاهری در ۶ قسمت به تهیه کنندگی توحید عرب است که از هیئات ریحانه الحسین، رایت العباس، عبدالله بن الحسن و مکتب الزهرا پخش می‌شود.

شبکه چهار
برنامه «صراط» شنبه ساعت ۱۹ و ویژه برنامه «عقیق» به صورت زنده در ساعت های ۹ و ۱۴ و ۱۶:۳۰ به مناسبت شهادت امام جعفر صادق (ع) روی آنتن می‌رود.

شبکه پنج
سخنرانی مذهبی حجت‌الاسلام ماندگاری با موضوع «چگونه یار امام صادق (ع) و امام عصر (عج) باشیم» به مدت ۴۰ دقیقه روز شنبه از شبکه پنج پخش می‌شود.

«ضریح خاکی» عنوان میان برنامه ترکیبی (فرازی از زیارتنامه، حدیث و متن) است که در شب و روز شهادت امام جعفر صادق (ع) پخش می‌شود.

روضه و مداحی با صدای مداحان اهل بیت (محمود کریمی، محمدرضا طاهری، سیدمجید بنی‌فاطمه) نیز در شب و روز این مناسبت برای مخاطبان پخش می‌شود.

همچنین نماهنگ هایی در جدول پخش شبکه پنج قرار گرفته که در فواصل مختلف زمانی روی آنتن می‌رود.