بنابر اعلام وزارت امور خارجه انگلیس، «آندرو موریسون» معاون وزیر خارجه این کشور روز یکشنبه با هدف گفت‌وگو با مقامات ایرانی به تهران می‌آید.
سفر موریسون به تهران در حالی صورت می‌گیرد که اخیراً «جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس در اظهاراتی خلاف واقع، ایران را به دست داشتن در حوادث اخیر برای دو نفتکش در دریای عمان متهم کرد که همین امر به احضار «راب مک ایر» سفیر این کشور در تهران به وزارت خارجه منجر شد.
پیش از موریسون، «ریچارد مور» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه انگلیس و مذاکره کننده برجام آن کشور به تهران آمده بود. مور روز پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ماه و یک روز پس از بیانیه شورای عالی امنیت ملی ایران مبنی بر توقف برخی تعهدات برجامی به تهران آمد و با سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد
عراقچی در این دیدار تاکید کرد: اروپا نباید اراده ایران برای کاهش مرحله به مرحله تعهدات خود را دست کم بگیرد. ایران به اندازه کافی خویشتنداری نشان داده، اما اروپا از فرصت‌های حاصله استفاده نکرده است. ریچارد مور هم در این دیدار بر ادامه تعهد کشورش به برجام و تلاش آن کشور برای فعال سازی سازوکار مالی اینستکس اشاره کرد و گفت که لندن به تلاش خود برای تامین خواسته‌های ایران ادامه می‌دهد.
تحرکات دیپلماتیک این روزها در حالی صورت می‌گیرد که خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه ۲۹ خرداد ماه عنوان کرد که وزیران خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) در راستای تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای ممکن است به ایران سفر کنند. گفتنی است هایکو ماس بیستم خرداد ماه در ادامه سفرش به منطقه، توقفی یک روزه در تهران داشت و با ظریف و روحانی دیدار کرد.
این خبرگزاری به نقل از منابع آگاه مدعی شده دولت‌های اروپایی در حال انجام برنامه‌ریزی برای تکاپوهای جدید جهت مجاب کردن ایران به ماندن در توافق هسته‌ای برجام هستند.
*سفر مشاور دیپلماتیک ماکرون به تهران
از سوی دیگر روز چهارشنبه ۲۹ خرداد نیز فرانسوی‌ها از سفر «امانوئل بُن» مشاور دیپلماتیک «ماکرون» رئیس جمهور فرانسه به تهران خبر دادند و «رویترز» چهارشنبه شب به نقل از کاخ الیزه گزارش داد که «امانوئل بُن» مشاور دیپلماتیک رئیس جمهور فرانسه در تلاش برای کاهش تنش، راهی تهران شده و یک منبع در دفتر ریاست جمهوری فرانسه نیز در این خصوص بیان کرد: «این مشاور دیپلماتیک روز ۱۹ ژوئن (چهارشنبه ۲۹ خرداد) به ایران سفر کرده… تا گفت‌وگوهای سطح بالا با هدف کمک به کاهش تنش در آن منطقه، انجام دهد.»
گفتنی است این سفر رسماً از سوی جمهوری اسلامی ایران تأیید نشده است.
سفر مشاور دیپلماتیک ماکرون به تهران دو روز بعد از اظهارات «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی مبنی بر اینکه حجم اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد ایران ششم تیر ماه از ۳۰۰ کیلوگرم عبور خواهد کرد، انجام شد.
کمالوندی عنوان کرد: «از زمان اعلام چهار برابر شدن ظرفیت تولید اورانیوم ۳.۶۷ درصد، تولید آن مجدداً در روزهای اخیر افزایش یافته است. به نحوی که امروز خدمت شما اعلام می‌کنم اگر شمارش معکوس را از ۱۰ شروع کنیم از امروز به مدت ۱۰ روز (۲۷ ژوئن / ششم تیر) ما از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ عبور خواهیم کرد و نه تنها عبور خواهیم کرد بلکه افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و بعد از عبور از ۳۰۰ کیلو، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با غنای ۳.۶۷ را بیشتر خواهیم کرد.»
علاوه بر انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها، آلمان‌ها نیز در این مدت بیکار ننشستند و درست بعد از ۱۸ روز از سفر «ینس پلوتنر» مدیرکل سیاسی وزارت خارجه آلمان به تهران، «هایکو ماس» وزیر خارجه این کشور در سفری یک روزه (۲۰ خرداد) به تهران، ضمن دیدار با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود با حسن روحانی رئیس جمهوری نیز دیدار و گفت‌وگو و بار دیگر بر تلاش اروپا برای حفظ برجام تأکید و در عین حال اذعان کرد که منافع اقتصادی ایران از برجام تأمین نشده است.
«ینس پلوتنر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه آلمان و مذاکره کننده ارشد این کشور در برجام دوم خرداد ماه به تهران سفر و با عراقچی دیدار و گفت‌وگو کرده بود. عراقچی در این دیدار با تاکید بر پایان خویشتنداری جمهوری اسلامی ایران، تعهدات کشورهای باقی مانده در برجام پس از خروج آمریکا از این توافق را یادآوری و بر ضرورت اجرای این تعهدات بر اساس چهار بیانیه کمیسیون مشترک برجام تاکید کرد.
در این دیدار همچنین، پلوتنر بر ادامه تعهد کشورش به برجام تاکید کرد و گفت: کشورهای اروپایی به تلاش‌ها و مشورت‌های خود برای تامین خواسته‌های ایران و حفظ برجام ادامه خواهند داد.
گفتنی است، سفر ماس به تهران اولین سفر یکی از وزرای خارجه عضو گروه ۱+۴ بعد از بیانیه اخیر شورای عالی امنیت ملی بود. همزمان با ماس، «پر فیشر» رئیس اینستکس ((سازوکار تبادلات تجاری سه کشور اروپایی با ایران) هم به تهران آمد و بعد از این سفر نیز دولت انگلیس در بیانیه‌ای روز پنجشنبه (۲۳ خرداد / ۱۳ ژوئن) از دیدار سفیران کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان در ایران با نمایندگان ساز و کار اروپا برای تجارت با ایران، موسوم به «اینستکس» و کارشناسان فنی سه کشور اروپایی خبر داد.
شورای عالی امنیت ملی ایران ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای با اعلام توقف در برخی تعهدات برجامی (میزان ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین) به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داد و در این بیانیه تاکید شد: «در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»
علاوه بر دیپلمات‌های سه کشور اروپایی، در اولین روز هفته گذشته (شنبه ۲۵ خرداد ماه) «هلگا اشمید» معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه سفرش به منطقه (امارات، عمان و قطر) سفری یک روزه به تهران داشت و با عراقچی دیدار و درباره روند اجرای برجام، اینستکس و تحولات اخیر در منطقه به رایزنی پرداخت. عراقچی پس از این دیدار در گفت‌وگویی با بیان اینکه شاهد اقدام ملموسی از سوی اتحادیه اروپا نبوده‌ایم اعلام کرد که این فرصت ۶۰ روزه به هیچ وجه تمدید نمی‌شود و ایران اقدامات بعدی یا همان گام دوم را اجرایی می‌کند، مگر اینکه آن‌ها خواسته‌های ما را تامین کنند.
تحرکات و سفرهای دیپلمات‌های سه کشور اروپایی عضو برجام و معاون موگرینی در حالی انجام شده است که قرار است جمعه هفته جاری (هفتم تیر ماه) و یک روز بعد از پایان شمارش معکوس سازمان انرژی اتمی مبنی بر عبور از سقف تولید ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده، نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزرا و مدیران کل سیاسی ایران و ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین، انگلیس) در شهر وین پایتخت اتریش برگزار شود. این نشست به پیشنهاد «سرگئی ریابکوف» برگزار خواهد شد. معاون وزیر خارجه روسیه چهارم خرداد ماه پیشنهاد برگزاری فوری نشست کمیسیون مشترک برجام را مطرح و هشتم خرداد ماه نیز به تهران آمد و با سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران درباره آخرین تحولات برجام دیدار و گفت‌وگو کرد. نشست قبلی کمیسیون مشترک برجام اسفند ماه سال گذشته (۱۳۹۷) در اتریش برگزار شده بود.
اتحادیه اروپا نیز روز پنجشنبه ۳۰ خرداد ماه در بیانیه‌ای با اشاره به برگزاری نشست کمیسیون مشترک اعلام کرد مقام‌های ارشد فرانسه، آلمان، انگلیس، چین، روسیه و ایران روز ۲۸ ژوئن (هفتم تیر ماه) در وین دیدار و درباره راه‌های نجات توافق هسته‌ای برجام با ایران گفت‌وگو خواهند کرد. در بیانیه اتحادیه اروپا تصریح شده در این نشست طرف‌ها روش‌های مقابله با چالش‌های ناشی از خروج آمریکا از برجام و بازاعمال تحریم‌ها علیه ایران مورد بحث قرار خواهد گرفت.
گفتنی است تحرک و رفت و آمد تنها زمانی مثمرثمر خواهد بود که اروپا اقدامی عملی برای نجات برجام صورت دهد وگرنه بارها از این بیانیه‌ها صادر و سفرهایی هم انجام شده و آنچه ملاک ارزیابی ایران از نحوه برخورد اروپاست، برداشتن گام عملی است نه صدور بیانیه سیاسی و اروپا باید بداند که با تهدید ایران به اعمال تحریم‌ها نجات برجام ممکن نیست.