فریب رسانه‌ای یا جست‌وجوی شهرت در بلایند دیت؟

به گزارش حلقه وصل: برنامه‌های ویدیویی بلایند دیت، که در آن افراد بدون داشتن شناخت قبلی با یکدیگر ملاقات می‌کنند، در سال‌های اخیر به‌ویژه در فضای مجازی ایران، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.

این برنامه‌ها که با تقلید از برنامه‌های مشابه در کشورهای غربی و با هدف ایجاد هیجان و تجربه‌های غیرمنتظره طراحی شده‌اند، به‌طور عمده تحت تأثیر تکنیک‌های رسانه‌ای قرار دارند که بیشتر از آنکه به دنبال ایجاد ارتباطات واقعی و پایدار باشند، بر جلب توجه و نمایش تمرکز دارند.

در این شرایط، آیا هدف اصلی این برنامه‌ها شکل‌دهی به روابط عمیق انسانی است یا تنها ابزاری برای جذب تماشاگر و دیده شدن در رسانه‌ها؟
بلایند دیت چگونه بر مخاطبان اثر می‌گذارد؟

بلایند دیت‌ها به‌طور عمده از تکنیک‌های خاص رسانه‌ای استفاده می‌کنند که بیشتر بر احساسات سطحی و هیجانی تمرکز دارند. این تکنیک‌ها شامل:

۱. داستان‌های شخصی و احساسی
در این برنامه‌ها، شرکت‌کنندگان داستان‌های شخصی خود را به نمایش می‌گذارند که به‌طور عمده برای جلب توجه طراحی شده‌اند. این داستان‌ها، که اغلب بیش از حد عاطفی و پیچیده به نظر می‌رسند، در واقع تلاش می‌کنند تا واکنش‌های احساسی و شدید مخاطبان را برانگیزند. این روایت‌ها بیشتر از آنکه نمایانگر واقعیت‌های روابط انسانی باشند، یک نمایش سطحی از احساسات است.

۲. تضادهای احساسی
برنامه‌های بلایند دیت به‌طور عمدی تضادهایی بین روابط موفق و ناموفق ایجاد می‌کنند. این تضادها باعث بروز احساسات شدید در مخاطبان می‌شود و آن‌ها را وادار به پیگیری داستان‌ها می‌کند. اما این تضادها اغلب مصنوعی و بر پایهٔ هیجانات کاذب ساخته می‌شوند.

۳. شبیه‌سازی واقعیت
یکی از ویژگی‌های برنامه‌های بلایند دیت این است که تلاش می‌کنند روابط ایجادشده در برنامه را شبیه به واقعیت نشان دهند. در حالی که بسیاری از ویژگی‌های اساسی یک رابطهٔ واقعی، همچون شناخت تدریجی و تطابق شخصیتی، به‌شدت دستکاری می‌شوند. در نتیجه، این روابط بیشتر یک نمایش دراماتیک هستند تا تعاملات واقعی.

دیده شدن یا ایجاد ارتباطات واقعی؟
از پیگیری برنامه‌های بلایند دیت و محتوای آن این‌طور به دست می‌آید که اگرچه شرکت‌کنندگان در ابتدا ممکن است در پی ایجاد یک رابطه باشند، اما در حقیقت بیشتر به‌دنبال شناخته شدن و مطرح شدن در رسانه‌ها هستند.

بلایند دیت‌ها، به‌ویژه در تلویزیون‌های اینترنتی و فضای مجازی، نوعی نمایش هستند که بیشتر بر روی ایجاد هیجان و جذابیت سطحی تمرکز دارند، تا روابط انسانی واقعی. این برنامه‌ها، به‌جای اینکه بر شناخت عمیق و تدریجی افراد تأکید کنند، بیشتر بر روی لحظات دراماتیک و جذابیت‌های سطحی متمرکز شده‌اند.

این روند باعث می‌شود که شرکت‌کنندگان بیشتر در پی افزایش شهرت خود و جذب توجه رسانه‌ها باشند، تا پیدا کردن یک رابطهٔ پایدار و واقعی. به همین دلیل، این برنامه‌ها در حقیقت نوعی «نمایش» برای دیده شدن هستند، نه یک تجربهٔ واقعی برای شناخت افراد.

تأثیرات بلایند دیت‌ها بر مخاطبان و جامعه
مهم‌ترین تأثیر این برنامه‌ها بر مخاطبان، ایجاد انتظارات غیرواقعی از روابط انسانی است. بسیاری از مخاطبان ممکن است پس از مشاهدهٔ روابط هیجانی و گذرا در این برنامه‌ها، انتظار داشته باشند که در دنیای واقعی نیز روابط آن‌ها باید همیشه پر از هیجان و چالش باشد. این می‌تواند به سردرگمی و ناامیدی در روابط عاطفی واقعی منجر شود.

همچنین، این برنامه‌ها می‌توانند باعث شکل‌گیری روابط سطحی و غیرمتعهدانه در جامعه شوند. وقتی روابط انسانی تبدیل به یک محتوای سرگرم‌کننده و نمایشی می‌شود، ارزش‌هایی چون تعهد، شناخت تدریجی، و احترام متقابل به حاشیه رانده می‌شوند. این امر می‌تواند باعث ایجاد بی‌اعتمادی و سردرگمی در روابط اجتماعی و عاطفی افراد شود.

از طرفی بارها بخش‌هایی از این برنامه‌ها در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شده و کاربران به تحقیر دختر یا پسر توسط طرف مقابل، لگدمال کردن عزت نفس او، برخورد کالایی با او، نگاه‌های مادی و جنسی به او، خودبرتربینی، اعتماد به نفس کاذب و... انتقاد کرده‌اند.

این انتقادات نه صرفاً از جانب بدنهٔ مذهبی جامعه، که از طرف طیف‌های مختلفی که معتقد به حفظ چارچوب‌های اخلاقی در روابط انسانی و اجتماعی هستند مطرح شده است.

مسئولیت رسانه‌ها و نگاه انتقادی به بلایند دیت‌ها
مهم است که رسانه‌ها و انسان‌رسانه‌ها به‌عنوان تولیدکنندگان این برنامه‌ها، مسئولیت‌های خود را در قبال تأثیرات اجتماعی و فرهنگی این محتوا به‌خوبی درک کنند. به‌جای تمرکز بر نمایش‌های سطحی و هیجانی، باید تلاش کنند محتوای واقعی و مستند از روابط انسانی را به نمایش بگذارند که بر مبنای احترام و درک متقابل استوار باشد. علاوه بر این، تقویت سواد رسانه‌ای در جامعه می‌تواند به مخاطبان کمک کند تا بین واقعیت و نمایش‌های رسانه‌ای تفاوت قائل شوند.

در نهایت، آن‌ها باید به‌جای تأکید بر برنامه‌هایی که بیشتر به‌دنبال جلب توجه و شهرت هستند، بر تولید محتوای صحیح و آموزنده در زمینهٔ روابط انسانی تمرکز کنند. این رویکرد می‌تواند از آسیب‌های احتمالی به درک نسل جوان از روابط اجتماعی جلوگیری کند و آن‌ها را از خطر عادی‌سازی روابط سطحی و بی‌اعتمادی در تعاملات اجتماعی حفظ کند.

حرف پایانی
برنامه‌های بلایند دیت ویدیویی، به‌ویژه در فضای مجازی ایران، بیشتر از آنکه به دنبال تسهیل آشنایی‌های واقعی باشند، به ابزاری برای نمایش و جلب توجه تبدیل شده‌اند. بسیاری از شرکت‌کنندگان در این برنامه‌ها، برخلاف آنچه که به نظر می‌رسد، به‌دنبال شکل دادن به یک رابطهٔ واقعی، هرچند در چارچوب نادرست، نیستند.

در واقع، به نظر می‌رسد هدف اصلی این افراد جذب شهرت و افزایش فالوئر در فضای مجازی است. شرکت‌کنندگان برای جلب توجه رسانه‌ها و مخاطبان وارد این برنامه‌ها می‌شوند و بیشتر به دنبال دیده شدن هستند تا ارتباط عمیق با فرد مقابل.

این روند باعث می‌شود که هدف واقعی این برنامه‌ها به‌ویژه در بین نسل «زد» که تمایل زیادی به نمایش خود در فضای دیجیتال دارند، بیشتر در جهت ترویج فرهنگ نمایش و شهرت‌طلبی قرار گیرد. بسیاری از افراد این نسل به‌طور فزاینده‌ای به دنبال جلب توجه و ایجاد هویت در رسانه‌های اجتماعی هستند و برنامه‌های بلایند دیت دقیقاً بر همین نیاز تمرکز کرده‌اند.

بنابراین، لازم است که رسانه‌ها و مخاطبان با دیدی انتقادی به این برنامه‌ها نگاه کنند و از تأثیرات منفی آن‌ها بر نگرش‌های اجتماعی و فردی خود آگاه باشند.