ناگفته های زندگی مصدق

به گزارش حلقه وصل، احمد دستاران، فعال توییتری در رشته‌توییتی به مناسبت فوت دکتر محمد مصدق، بخش‌های ناگفته‌ای از زندگی وی را بازخوانی کرده است. در این توییت‌ها آمده است:

۱۴ اسفند فوت محمد مصدق است

توی این رشته توییت سعی می‌کنم جنبه‌های دیگری از زندگی مصدق که توی این سال‌های اخیر آگاهانه یا ناآگاهانه سعی شده از مردم پنهان نگه داشته بشه رو یکجا جمع می‌کنم:

* مصدق اردیبهشت ۱۲۶۱ تو خانواده‌ای اشرافی و وابسته به دربار قاجار به دنیا اومد.

* ۱۲۸۷ برای تحصیلات عالیه به اروپا می‌ره و انقدر از اروپا خوشش میاد که تصمیم به اخذ تابعیت سوییس می‌گیره. البته بهش نمی‌دن و ۱۲۹۳ مجبور می‌شه به طهران برگرده و تو مدرسه علوم سیاسی مشغول تدریس بشه.

* مصدق تو مدرسه علوم سیاسی با کسانی مثل اردشیر جی ریپورتر (جاسوس انگلیسی) و محمد علی فروغی (نخست وزیر رضا و محمدرضا پهلوی) همکار می‌شه. ۱۲۹۹ شمسی مصدق والی فارس شد. از وقایع مهم دوران والی گریش قیام مردم تنگستان علیه انگلستان بود که این قیام توسط مصدق سرکوب شد ...

* مصدق تو مجلس شورای ملی نطق می‌کنه: بنده مأمورین خوب از انگلستان دیده‌ام، من مأمورین بسیار شریف و وطن دوست از انگلستان دیده‌ام، مذاکراتی در شیراز و در تهران با این‌ها دارم. یک روز (ماژور هوور) قنسول انگلیس آمد و به من گفت (ما حکم داده‌ایم تنگستانی‌ها را تنبیه بکنند) من حالم بهم خورد ...

* گفت شما چرا حالتان بهم خورد؟ گفتم چون این صحبتی که کردید نه در نفع شما بود! نه در نفع ما. گفت توضیح بدهید. گفتم شما از پلیس جنوب شکایت دارید و می‌گویید که پلیس جنوب در شیراز منفور است، پس وقتی که شما پلیس جنوب را مأمور تنبیه تنگستان بکنید بر منفوریت آن‌ها افزوده می‌شود ...

* تنگستانی‌ها اگر شرارت می‌کنند من تصدیق می‌کنم. اگر بعضی از آن‌ها راهزنی می‌کنند من تصدیق دارم. [ولی] اگر آن‌ها را پلیس جنوب تنبیه کند جزء شهدای وطن‌پرست‌ها می‌شوند!! و من راضی نیستم. ولی اگر من که والی هستم آن‌ها را تنبیه کنم به وظیفه خود عمل کرده‌ام و کار صحیحی کرده‌ام! ...

* انگلیسی گفت توضیحات شما مرا قانع کرد. شما کار خودتان را بکنید من از شما تشکر می‌کنم! بعد از چند روز من تنگستان را امن کردم و (ماژور هوور) از من تشکر کرد!

* بعد از کودتای ۱۲۹۹ و سرکار آمدن سید ضیا طباطبایی، سید ضیا مصدق رو از والی‌گری فارس خلع کرد اما سفیر انگلستان در نامه‌ای خطاب به سید ضیا خواستار ابقای مصدق در والی‌گری فارس شد.

* مصدق بعدها والی آذربایجان شد که اینبار مستقیماً خودش تو کتاب خاطراتش اذعان می کنه که با وساطت وزیر مختار انگلیس والی آذربایجان شده.

* سال ۱۳۰۳ رضا خان که نخست وزیره؛ محمد مصدق رو وزیر عدلیه‌ی خودش می‌کنه. رضا خان ۵ تیرماه ۱۳۱۹ دستور دستگیری مصدق رو می‌ده، مصدق دستگیر می‌شه و برای تبعید به شهرستان بیرجند فرستاده می‌شه. مصدق تو راه بیرجند اقدام به خودکشی ناموفق می‌کنه.

* آزادی: پرون، از دوستان نزدیک محمدرضا، برای عمل کلیه در بیمارستان نجمیه بستری می‌شود. دکتر غلامحسین مصدق (فرزند مصدق) در بیمارستان از پرون خواهش می‌کند تا نزد ولیعهد که از دوستان نزدیک پرون بوده تقاضا بکند تا از شاه بخواهد که مصدق را آزا کند.

* مصدق در انتخابات مجلس شورای ملی دوره چهاردهم توانست نماینده شود. محمدرضا پهلوی در کتاب پاسخ به تاریخ در صفحه شصت در مورد نمایندگان مجلس شورای ملی دوره چهاردهم می‌گوید: سفیر انگلیس یک لیست هشتاد نفری به دولت تسلیم کرد و انتخاب شدن آن‌ها را خواستار شد.

* مصدق بعد از رسیدن به نخست‌وزیری با انتقاداتی روبرو شد. یکی از انتقادات انتصابات افراطی اعضای فامیلش درجایگاه‌های مختلف بود:

۱-غلامحسین مصدق، فرزند، مشاور سیاسی-اداری-مالی مصدق

۲-احمد مصدق، فرزند، معاون وزیر راه

۳-ابوالفتح والاتبار، برادر، نماینده دولت در وزارت دربار

۴-ابوالحسن دیبا، برادر، توزیع کننده مناقصه‌های دولتی

۵-متین دفتری، برادر زاده و داماد، عضو کمیسیون تعیین غرامت نفت

6- دفتری، برادرزاده، رییس کل بازرسی کشور

۷-سهام السطلان بیات، خواهرزاده، مدیرعامل شرکت نفت

۸-محمد بیات، خواهرزاده، رییس بانک کشاورزی

۹-امامی، برادر همسر، استاندار خراسان

۱۰-جمشید فرمانفرماییان، خواهرزاده، مدیر کل وزارت کار

۱۱- دفتری، برادرزاده، رییس شهربانی کل کشور

۱۲-ابونصر عضد، خواهرزاده، مدیر کل سازمان جنگلبانی

۱۳-محمد مهدی قهرمانی، پسرعمه، مدیر کل گمرکات کشور

۱۴-شمس الدین امیر علایی، پسر خاله، وزیر کشور در کابینه مصدق

۱۶-ضیا فرمانفرماییان، خواهرزاده، استاندار فارس

۱۷-علی امینی، پسرخاله، وزیر اقتصاد ملی

۱۸-سرتیپ امینی، پسرخاله، فرمانده کل ژاندرمری

۱۹-ابوالقاسم امینی، پسرخاله، کفیل وزارت دربار

۲۰-سرتیپ مظفری، برادر همسر فرزند، استاندار حوزستان

۲۱-حسین کی استوان، برادرزاده همسر، پیشکار کل دارایی

* مصدق از جمله موافقان کشف حجاب بود و حتی از اینکه خیلی زودتر از رضاخان تن به این کار داده و زنان خانواده‌ش رو وادار به کشف حجاب کرده به خود می‌بالید: قبل از اینکه بانوان محترم ایرانی کشف حجاب کنند، من در اروپا با خانواده‌ام کشف حجاب کرده‌ام.

منابع:

کتاب خاطرات و تالمات دکتر مصدق/صفحه ۱۸۸
زندگینامه مصدق السلطنه/صفحه ۱۵
خاطرات و تالمات دکتر مصدق/صفحه ۱۴۴
زندگی مجاهدان و شهیدان راه آزادی/صفحه ۱۷۳
زندگی مجاهدان و شهیدان راه آزادی/صفحه ۱۷۵