کتاب غیرقانونی را با پست جلوی خانه‌تان تحویل بگیرید!

به گزارش حلقه وصل: اگر کتابی را که مجوز انتشار نداشت، می‌خواستیم تهیه کنیم باید سراغ دستفروش‌ها یا فروشگاه‌های گوشه و کنار خیابان انقلاب می‌رفتیم یا ریسک خرید از کانال‌ها و صفحه‌های مجازی را به جان می‌خریدیم. اما الان دیگر نیازی نیست و به راحتی می‌توانیم با خرید غیرحضوری و ارسال توسط پست، جلوی در منزلمان کتابمان تحویل بگیریم.

در سال‌های گذشته نشرهای مختلفی در کشورهایی اروپایی شروع به کار کرده‌اند؛ با این بهانه که می‌خواهیم صدای آزادی باشیم و با سانسور در جمهوری اسلامی مقابله کنیم که غالب این نشرها هم در کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان مشغول به کار هستند؛ نشرهایی چون گردون، مهری، ناکجا، نوگام و ....

حتی در روزهایی که نمایشگاه کتاب تهران آغاز به کار می‌کند آن‌ها هم یک تور جهانگردی می‌گذارند تا آثارشان را به ایرانی‌های مقیم خارج عرضه کنند، اما با این شرط که ما آثارمان بدون سانسور است. این تور جهانگردی، اگر امسال هم برگزار شود ۸ ساله می‌شود.

نویسندگانی هم در فضای نشر کشور هستند که اثر غیرمجازشان را چاپ و عرضه می‌کردند و حتی خودشان هم به فروش می‌رساندند و نویسندگانی را هم داشتیم که اثرشان چون از اداره کتاب وزارت ارشاد مجوز نگرفته بود بدون هزینه‌ای نسخه مجازی‌اش را منتشر می‌کردند که هر ۲ عمل بنا به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، غیرقانونی است.

اما این بار به سراغ آثار و ناشرانی می‌رویم که در خارج کشور فعال‌اند و خود را اهل مبارزه با سانسور معرفی می‌کنند. یکی از این ناشران در کشور انگلستان فعال است و آثاری را تولید می‌کند که بعضاً در شمارگان کمتر از ۲۵۰ نسخه است، اما این نشر و نشرهای مشابه، علاوه بر اینکه در خارج از کشور فعال‌اند، آثارشان در داخل به راحتی عرضه می‌شود؛ طوری که شما با یک ایمیل می‌توانید اثر این نشر را با پست درب منزل تحویل بگیرید؛ به همین راحتی!

البته نحوه تعامل خود با نویسنده برای چاپ اثر را اینگونه بیان می‌کند: «شرایط جدید چاپ و نشر ... به قرار زیر است: «۱۱۹ پوند بابت شابک، ۶۹ پوند بابت ریجستری کتاب در کتابخانه ملی، ۳۵۰ پوند بابت قرار دادن کتاب در سایت آمازون، خرید ۳۰ جلد کتاب از طرف نویسنده به قیمت پشت جلد با تخفیف ۲۵ درصدی، تیراژ اول کتاب هم ۱۰۰ جلد است و ۱۰ درصد حق‌التالیف نویسنده هم در پایان هرسال پرداخت می‌شود.»

حتی برخی درگاه‌های فروش رسمی کتاب نیز به عرضه این نوع آثار می‌پردازند. حال اگر از بٌعد محتوایی این نوع آثار عبور کنیم که برخی از این کتب عناوینی مثل «حرامزاده استانبولی»، «کورتاژ در خیابان» دارند، اما نمی‌توان از سهولت خرید و ارسال این نوع آثار در فضای فرهنگی و ادبی کشور عبور کرد.

در کنار تهیه راحت و بدون مشکل حتی در برخی از کتابفروشی‌های زنجیره‌ای رسمی کشورمان برای آثارشان با حضور نویسنده و حتی مخاطبان مراسم رونمایی و نقد گرفته می‌شود! و اینطور نیست که به صورت خصوصی و محدود اجرا شود.

یکی از مراکزی که باید به این اتفاق نظارت داشته باشد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که ذیل معاونت فرهنگی، کارگروه ساماندهی نظارت بر بازار نشر و کتاب را در سال گذشته ایجاد کرد، اما از نیمه دوم سال ۱۴۰۲ دیگر از برگزاری جلسات این کارگروه در رسانه‌های معاونت فرهنگی خبری منتشر نشده است. 

در این کارگروه‌ نمایندگان مراکز مختلفی چون دادسرای فرهنگ و رسانه، مرکز توسعه فرهنگ در فضای مجازی، دستگاه‌های امنیتی، نظارتی و انتظامی، شهرداری‌های مناطق فرهنگی مرتبط با کتاب، اتحادیه ناشران و کتابفروشان، دفتر چاپ وزارت ارشاد و دفتر حقوقی وزارت ارشاد حضور دارند.

وظیفه اصلی این کارگروه، مقابله با کتاب قاچاق است. کتاب قاچاق به این معنا نیست که کتابی از مرزها بدون مجوز وارد کشور شده است؛ بلکه به آثاری گفته می‌شود که در داخل کشور بدون مجوز چاپ و توزیع می‌شوند. حال در این روزها تهیه آثار غیرمجاز به راحتی ممکن و حتی توزیعشان از راه‌های رسمی کشور چون اداره پست صورت می‌گیرد.

اما وزارت ارشاد هیچ گونه برخوردی با این اتفاق انجام نداده است؛ جز فیلتر شدن سایت‌های رسمی. البته سایت‌های غیرمعروف و گمنام از راه فروش این نوع آثار به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند و حتی بعد از وعده یاسر احمدوند در زمستان سال ۱۴۰۱ که به ساماندهی دستفروشان راسته انقلاب نیز بود، هنوز خبری نیست.

محمدعلی مرادیان مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی نیز علت تعطیلی این کارگروه را  در دو سال ابتدایی دولت، سرشلوغی معاونت فرهنگی بیان کرده بود.