به گزارش حلقه وصل، محمد حسین یزدانی راد افزود: کودتای ۲۸ مرداد که علیه دولت قانونی دکتر مصدق رهبر نهضت ملی شدن نفت به وقوع پیوست در واقع ریشه در حوادث تاریخی قبل داشت و به اشغال ایران توسط قوای بیگانه طی جنگ جهانی دوم و فجایع آنها نظیر قحطی و شیوع بیماری‌های مسری طاعون وبا باز می‌گردد.
وی مطرح کرد: کودتای ۲۸ مرداد علیه جریان ملی و قیام مردم ایران علیه استعمارگران انگلیس به پا شده بود که ریشه در حوادث تاریخی گذشته دارد و به دنبال اشتغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم توسط قوای متفقین و استقرار نیروهای بیگانه ایران ازجمله همدان منجر به فجایع عظیمی شده است.
پژوهشگر تاریخ معاصر ادامه داد: انگلیسی‌ها در این جنگ مثلاً گندم همدان را به هند صادر می‌کردند و این کار باعث قحطی شدید و کشتار مردم بی گناه همدان شده بود و به دنبال این کار که در حافظه تاریخی مردم مانده بود و در جریان کودتای ملی شدن نفت درزمان دکتر مصدق و به رهبری آیت الله کاشانی مردم همدان همگام و هم دوش با سایر نقاط کشور از این جریان ملی حمایت کردند و در صدد احیا حقوق ملی خود شده بودند که در جریان جنگ جهانی دوم جریحه دار شده بود.
یزدانی راد بابیان اینکه در یکشنبه دوم تیرماه ۱۳۳۰ مردم همدان با راهپیمایی گسترده تابلوی شرکت ملی نفت انگلیس را پایین آوردند و حمایت خود را از جریان ملی شدن صنعت نفت ادامه دادند افزود: تجار و بازرگانان همدان با نامه‌های فراوان حمایت خود را از ملی شدن صنعت نفت به دکتر مصدق اعلام کرده و در خرید اوراق قرضه که دولت در زمان دکتر مصدق چاپ می‌کند مردم همدان مشارکت خوبی را در این زمینه ایفا می‌کنند.
وی یادآور شد: جریان ملی شدن نفت با توجه به تحریم‌های که علیه مردم ایران صورت گرفته بود و مخالفت‌های ایجاد شده توسط محمدرضا شاه با کمک ایادی استکبار علیه دولت قانونی دکتر مصدق اعلام می‌کند در سراشیبی سقوط افتاد.
این پژوهشگر تاریخی در ادامه بیان کرد: محمدرضا شاه با انتخاب قوام السلطنه به عنوان نخست وزیری مخالفت خود را علنی می‌کند که این انتخاب منجر به اتفاق ۳۰ تیرماه می‌شود که مردم همدان همدوش با سایر نقاط ایران به مخالفت با دولت و نخست وزیری قوام قیام می‌کنند که عده‌ای کفن پوش از همدان به تهران اعزام می‌شوند.
وی در ادامه بابیان اینکه از رفتن کفن پوشان همدان به تهران در قزوین ممانعت می‌شود و این افراد نامه‌ای به آیت الله کاشانی می‌نویسند که تکلیف چیست و ایشان تاکید می‌کنند که به مقاومت خود ادامه دهید و نماینده آیت الله کاشانی در همدان شخصی بنام حاج شیخ عباس علی اسلامی بوده است که مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد.
یزدانی راد با تاکید بر اینکه ۳ نفر از کفن پوشان با تاکسی خود را به مجلس می‌رسانند و طوماری که مردم به حمایت از دکتر مصدق امضا کرده بودند به نمایندگان مجلس تقدیم می‌کنند که بعداً این حرکت مورد تشویق دکتر مصدق قرار می‌گیرد.
پژوهشگر تاریخ معاصر گفت: حمایت از نهضت ملی شدن نفت در واقع حمایت مردم از احیای غرور ملی خود بوده است که ریشه در حوادث تاریخی قبل داشته است.
وی گفت: سه روز مانده به کودتای ۲۸ مردادماه دستوری از دکتر مصدق صادرمی شود که سرهنگ نصیری فرمانده گارد شاهنشاهی به فرمان شاه وارد کاخ نخست وزیری می‌شود که دستور عزل مصدق را ابلاغ کند.
یزدانی راد ادامه داد: چون مسئله عزل مصدق از قبل پیش بینی شده بود این فرد دستگیر و کودتا به سرانجام نمی‌رسد.
وی ادامه داد: در ۲۶ مردادماه گروهی از جوانان، حزب بازار و جمع کثیری از مردم همدان در میدان پهلوی، مجسمه محمدرضا شاه را که در آنجا نصب شده بود پایین می کشند.
این پژوهشگر بابیان اینکه در میدان فردی به نام حسینی داور با عنوان سخنران شعر معروف «گر سینه به نیزه‌ها شود چاک، هرگز ندهم به دشمن مشکی خاک» را می‌خواند و در حین اینکه در حال خواندن این شعر است شخصی بنام سیف الله سنگ تراش از مجسمه بالا می‌رود و با پتک به سر مجسمه می‌زند و به دنبال آن غلامرضا وزیری با ماشین خود مجسمه را از جای خود می‌کند و بعد از این حادثه سیف الله سنگ تراش به بت شکن معروف می‌شود.
پژوهشگر تاریخ معاصر افزود: در روز ۲۸ مردادماه با کمک ایادی داخلی و حمایت نیروهای خارجی محمدرضا شاه موفق می‌شود که حکومت دکتر مصدق را سرنگون کند و به دنبال این حادثه که خبر به همدان می‌رسد، حوادث و اتفاقات مختلفی روی می‌دهد، در میدان پهلوی سابق دوباره تجمع می‌کنند ولی مأموران شهربانی درصدد پراکندگی این افراد برمی‌آیند.
وی افزود: شهربانی از ژاندارمری کمک می‌خواهد و با توزیع اسلحه توسط هنگ ژاندارمری بین نیروهای شهربانی و ۶۰ نفر ورزشکار که از لشکر ۱۰ از خوزستان برای شرکت در مسابقه به همدان آمده بودند درگیر می‌شوند و تا شب این درگیری طول می‌کشد که باعث زخمی شدن عده‌ای از مردم و رئیس شهربانی می‌شود.
وی متذکر شد: حسن ملک، مرتضی عظیمی و شخصی بنام حسنی از کشته شدگان این روز بوده‌اند که درواقع سردسته کودتا در همدان شخصی بنام علی محمدی مشهور به علی وکیل بوده است که در ابتدا طوماری در حمایت از دکتر مصدق در حالی که یک کپی زیر این طومار می‌گذارد که سند دیگر برای حمایت از سرلشکر زاهدی بوده است از مردم امضا می‌گیرد و به جای طومار اصلی طومار زاهدی را امضا می‌کنند.
پژوهشگر تاریخ معاصر در پایان گفت: علی وکیل به گفته شاهدین با اسلحه در سر پل یخچال با نیروهای که در اختیار داشته است شروع به تیراندازی به مردم می‌کند و مسبب اصلی این کار حزب توده و علی وکیل بوده است.