به گزارش حلقه وصل، با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی و تراکم سکونتگاه‌ها، همچنین افزایش روزافزون تردد وسایل نقلیه در معابر شهری و آلودگی هوا و گازهای گلخانه‌ای مضر، لزوم توسعه فضاهای سبز شهری ضروری است و با توجه به شرایط اقلیمی و کمبود منابع آبی، استفاده از فناوری‌های نوین در این راستا کارساز خواهد بود.
یکی از راه‌حل‌های جدید برای تصفیه هوا و تولید اکسیژن، استفاده از فتوبیوراکتورها است که در حوزه زیست فناوری استفاده می‌شود و روشی برای تولید ریزجلبک‌ها محسوب می‌شود که قابلیت فتوسنتز دارد.
در راستای استفاده از فتوبیوراکتورها، طرح جدیدی با عنوان LIQUID 3 که به نام «درخت مایع» نیز شناخته می‌شود، ارائه شد و طبق آن، در یک آکواریوم ۶۰۰ لیتری حاوی آب، جلبک‌هایی قرار دارد که از طریق فتوسنتز، اکسیژن خالص تولید می‌کند.
این درخت مایع که به شکل مکعب طراحی شده است، بخشی همچون نیمکت دارد که رهگذران می‌توانند برای استراحت‌های کوتاه از آن استفاده کنند؛ این درخت جدید همچنین مجهز به یک پنل خورشیدی است که به وسیله آن نیمکت در طول شب روشنایی دارد.
ریزجلبک‌های موجود در هر دستگاه درخت مایع، جایگزین دو درخت ۱۰ ساله یا ۲۰۰ متر مربع چمن می‌شود و با توجه اینکه نیاز به تعمیر و نگهداری خاصی ندارد، می‌تواند بهره‌وری مناسبی داشته باشد.
تنها هدف از ساخت درخت مایع که در مؤسسه تحقیقات چندرشته‌ای دانشگاه بلگراد طراحی شده است، تولید اکسیژن و تصفیه هوا است.
افزایش بهره‌وری فضای سبز با استفاده از درخت مایعامیر رضایی، رئیس اداره فنی و اجرایی سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان می‌گوید: امروزه افزایش شهرنشینی منجر به آلودگی هوا و افزایش گازهای گلخانه‌ای شده است و نگرانی درباره افزایش گرمایش جهانی و تغییرات آب‌وهوایی در سال‌های اخیر جدی‌تر شده است، لذا سیاست‌گذاری در خصوص رفع این مشکلات از ضرورت‌های مطالعاتی و اجرایی در حوزه محیط زیست است.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر به‌رغم کارکردهای اکولوژیک فضای سبز شهری و تأثیر مثبت و فزاینده آن در کاهش آلودگی‌ها، به‌دلیل محدودیت‌های مربوط به منابع در اختیار، به‌ویژه منابع آب از نظر کمیت و کیفیت آب‌های در دسترس، ارتقای سرانه فضای سبز شهری متناسب با نیازهای اکولوژیکی امکان‌پذیر نیست، از این‌رو در شرایط موجود، استفاده از فناوری‌های جدید از جمله مباحث مربوط به بیوتکنولوژی مانند فتوبیوراکتورها از جمله مباحثی است که علاوه بر ابعاد تجاری و اقتصادی آن، در جنبه‌های مختلف زیست‌محیطی قابلیت استفاده دارد.
رئیس اداره فنی و اجرایی سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: درخت مایع تحت عنوان «LIQUID 3» که در مقابل یکی از شهرداری‌های بلگراد، پایتخت صربستان قرار گرفته است، راه‌حل بیوتکنولوژیکی جدید برای تصفیه هوا و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن در مناطق شهری محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه طرح درخت مایع به‌عنوان یکی از ۱۱ راه‌حل نوآورانه و هوشمند در پروژه‌های توسعه شهری سازمان ملل شناخته شده است، اضافه می‌کند: تکنولوژی این درخت شبیه‌سازی شده از تکنولوژی فتوبیوراکتورها و دارای ساختار ساده‌تر است که اساس و هدف ایجاد آن تصفیه هوا بوده است و مباحث تجاری تولید جلبک مطرح نخواهد بود.
رضایی تصریح می‌کند: در فناوری درخت مایع از ریزجلبک‌ها استفاده می‌شود و ریزجلبک‌ها به دلیل سرعت بالای فتوسنتز، باعث حذف سریع دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن بسیار می‌شود.
وی با بیان اینکه از زیست‌توده درخت مایع می‌توان برای تولید سوخت، کود زیستی، پروتئین و دیگر موارد استفاده کرد، تاکید می‌کند: این گونه گیاهی قابلیت استفاده به‌عنوان مبلمان شهری، محل درج تبلیغات شهروندی و المان فضاسازی داخل مراکز اداری را دارد و امکان نصب پنل خورشیدی روی آن جهت نورپردازی و ایستگاه شارژ تلفن همراه نیز وجود دارد.
رئیس اداره فنی و اجرایی سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان می‌افزاید: هدف از ایجاد این ساختار جدید با عنوان درخت مایع، جایگزینی درختکاری‌ها و پارک‌های شهری نیست، بلکه استفاده از این سیستم در محل‌هایی است که به‌رغم بار ترافیکی و آلودگی بالا، امکان کاشت درخت یا توسعه فضای سبز در آن وجود ندارد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر مراحل اجرایی نصب سه دستگاه درخت مایع در سطح شهر اصفهان در حال انجام است، می‌گوید: درخت مایع، راه‌حلی مبتکرانه برای کاهش آلودگی هوا است.
«درخت مایع» جایگزین درختان ارگانیک نمی‌شود
درخت مایع در صربستان
علی نیکبخت، کارشناس فضای سبز شهری و دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان در این باره می‌گوید: موضوع درخت مایع نخستین بار در پایتخت صربستان اجرا شده است.
وی با اشاره به کارکرد اکولوژیک درختان مایع، ادامه می‌دهد: این نوع درخت با توجه به وجود جلبک‌ها و انجام عمل فتوسنتز، اکسیژن را جایگزین کربن می‌کند.
این کارشناس حوزه فضای سبز با بیان اینکه به نظر می‌رسد واژه «درخت مایع» برای این گونه گیاهی جدید مناسب نیست، خاطرنشان می‌کند: ممکن است در ذهن شهروندان تداعی شود که این گونه گیاهی قرار است جایگزین درختان اصلی شهر شود.
وی با اشاره به مزایای استفاده از درخت مایع، تصریح می‌کند: یکی از این مزایا، آورده علمی است که بار علمی شهر را افزایش می‌دهد و به بهترین نحو می‌تواند نمایان کند که درخت چه اقدام ارزشمندی برای شهر انجام می‌دهد و وظیفه یک درخت چیست که می‌تواند نمادین باشد.
نیکبخت با بیان اینکه درختان مایع می‌تواند نقش مؤثری در کاهش آلودگی شهر داشته باشد، تاکید می‌کند: به‌رغم این موضوع، نباید انتظار داشت با اجرای آن آلودگی هوای شهر به کمترین حد برسد؛ در صورتی که تعدادی درخت مایع در یک فضای بسته نصب شود، می‌توان انتظار تغییرات مثبت همچون افزایش اکسیژن را داشت.
وی با بیان اینکه درخت مایع فناوری جدید و نوینی است که نمی‌تواند جایگزین درختان در شهرها شود، می‌افزاید: این گونه گیاهی می‌تواند با مقدار کمی آب، همچون درخت عمل فتوسنتز را انجام دهد و اکسیژن به هوا بیفزاید.