به گزارش حلقه وصل، «هیثم الغیص» دبیرکل جدید سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که از امروز این مسئولیت جدید خود را پذیرفته است، در گفت‌وگو با روزنامه الرای کویت درباره پاره‌ای از مسائل نفتی سخن گفت.
*کاهش سرمایه‌گذاری‌های نفتی از دلایل افزایش قیمت
الغیص در ابتدای سخنان خود درباره عوامل افزایش قیمت نفت در مقطع اخیر گفت: طبیعی است که عوامل ژئوپلیتیکی همواره یکی از عوامل تأثیرگذار به شمار می‌روند و در افزایش یا کاهش قیمت‌ها نقش دارند، از جمله مثلاً جنگ روسیه و اوکراین، اما عوامل بسیار دیگری نیز وجود دارد.
وی افزود: عوامل زیادی در رابطه با عوامل بنیادی بازار وجود دارد که شاید بارزترین آنها عدم جریان سرمایه‌گذاری در صنعت نفت طی سال‌های گذشته به ویژه پس از همه‌گیری کرونا باشد و همزمانی این امر با بهبود تقاضا برای نفت، دلیل اصلی و تاثیرگذار افزایش قیمت‌هاست.
دبیر کل اوپک درباره دلیل افزایش قیمت مشتقات نفتی نیز گفت: دو دلیل وجود دارد، اولی به دلیل افزایش محسوس تقاضای نفت با کاهش ویروس کرونا است، حتی اگر تأثیر این ویروس تاکنون به طور کامل از بین نرفته باشد و موضوع دوم کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت پالایش در سال‌های اخیر است، در واقع جهان شاهد موج بزرگی از تعطیلی پالایشگاه‌های قدیمی و زیان‌آور به ویژه در اروپا و آمریکا بوده است.
وی با رد نبود سرمایه گذاری در صنایع پالایش نفت گفت : سرمایه گذاری‌هایی وجود دارد، اما محدود به برخی از مناطق آسیا، به ویژه در چین و همچنین در خاورمیانه به ویژه در کویت است و از جمله آن نوسازی پالایشگاه‌ها از طریق پروژه سوخت زیست محیطی، پروژه پالایشگاه الزور، پالایشگاه جیزان در عربستان سعودی و برخی پالایشگاه‌های دیگر است که قرار است در آینده در عراق و ایران فعالیت کنند.
الغیص گفت: مشکل اکنون این است که کاهش سرمایه‌گذاری در بخش پالایشی طی چند سال گذشته منجر به کاهش ظرفیت پالایشی در سطح جهان شده است و این یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت بنزین، گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی در سطح جهانی است.
وی درباره نقش اوپک در بازگرداندن تعادل به قیمت مشتقات نفتی گفت: مهم ترین چالش پیش روی جهان و نه فقط اوپک، نیاز به بازگشت سرمایه‌ها و تزریق پول بیشتر به صنعت نفت است تا بتوانیم با افزایش تقاضا طی 20 یا 30 سال آینده همگام باشیم و بدون این افزایش سرمایه‌گذاری، جهان با مشکل بزرگ‌تری مواجه خواهد شد. من فکر می‌کنم موضوع بسیار مهم این است که که اکنون تمرکز جهان باید روی مشکل اصلی که کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت نفت است، باشد.
*لزوم افزایش سرمایه گذاری نفتی
الغیص تاکید کرد: پیام دائمی اوپک به جهان برای سال‌ها این بوده است که هرگونه کاهش در سرمایه‌گذاری‌ها، منجر به مشکل نفتی می‌شود که در افزایش قیمت‌ها منعکس می‌شود و در نتیجه پیامدهای اقتصادی در پی خواهد داشت و این همان چیزی است که جهان اکنون آن را احساس می‌کند.
الغیص درباره اینکه جهان به چه مقدار سرمایه‌گذاری‌های نفتی نیاز دارد، گفت: بر اساس برآوردهای اخیر اوپک، جهان بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۵ به حدود ۱۲ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نیاز دارد که رقم خیره کننده‌ای است و با وجود آن همچنان شاهد کاهش سرمایه گذاری‌های نفتی هستیم.
وی افزود: به عنوان مثال، برای حفظ سطح تولید فعلی جهان که حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز برآورد می شود، صنعت نفت نیاز به تزریق سالانه ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در زمینه اکتشاف، حفاری و تولید دارد و با بحران کرونا، این سرمایه گذاری‌ها به طور چشمگیری کاهش یافت و به حدود ۳۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسید.
دبیر کل اوپک تصریح کرد: اکنون پس از بهبود نسبی و تدریجی کرونا و اقتصاد جهان، شاهد افزایش سرمایه‌گذاری‌ها هستیم که طبق آخرین داده‌های سال ۲۰۲۲ به ۳۷۵ میلیارد دلار سالانه رسید، اما به سطوح قبل از کرونا نرسیده است و ما هنوز می‌بینیم که این مهمترین چالش صنعت نفت در سطح جهان است.
تاثیر جنگ‌ها موقتی است
او درباره تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر بازارهای نفت گفت: تأثیر جنگ‌ها و درگیری‌های سیاسی و نظامی بر بازارهای نفت اغلب موقتی است و به محض پایان یافتن رویدادها از بین می‌رود و در طول ۶۲ سال گذشته و از زمان تأسیس اوپک در سال ۱۹۶۰، جهان شاهد جنگ‌ها، حوادث و درگیری های نظامی بسیاری بوده است. قیمت‌ها همیشه با رویدادها به سرعت و به طور چشمگیری افزایش می یابد، و سپس به سطوح مرتبط با عرضه و تقاضا برمی گردد.
وی افزود: از نظر من افزایش اخیر قیمت نفت تنها به رویدادهای روسیه و اوکراین مربوط نمی شود، بلکه همه داده ها تأیید می کنند که قیمت ها به تدریج و به طور تجمعی و قبل از وقوع رویدادهای روسیه و اوکراین شروع به افزایش کردند. با توجه به تصور غالب در بازارها مبنی بر کاهش ظرفیت مازاد تولید که محدود به کشورهای معدود و محدودی شده است.
الغیص درباره وضعیت کنونی بازار جهانی نفت گفـت: وضعیت بازار امروز بسیار متلاطم است و بازارها اکنون با اخبار منفی اخیر اقتصادی مبنی بر تورم و ظهور علائم احتمالی رکود اقتصادی از یک سو و نگرانی از کمبود عرضه نفت از طرف دیگر مواجه هستند؛ بنابراین عامل روانی و اخلاقی امروزه نقش بیشتری نسبت به نقش متغیرها مثلاً سطح ذخایر نفت ایفا می‌کند، در حالی که در وضعیت طبیعی بازارها متوجه می‌شویم که داده‌های سهام تجاری دارای تاثیری مهم است.
الغیص درباره اینکه ایا اوپک جبران نفت روسیه را می‌کند، گفت: اوپک در رقابت با روسیه نیست؛ زیرا این کشور حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند که معادل ۱۰ درصد تولید جهان در روز است به عبارت دیگر از هر ۱۰ بشکه نفت تولیدی روزانه یک بشکه نفت از روسیه تامین می‌شود و مساله دوم اینکه ما نباید فراموش کنیم که روسیه نه تنها در نفت، بلکه در گاز، زغال سنگ و سایر مواد معدنی، یک بازیگر اصلی و بسیار تأثیرگذار در نقشه جهانی انرژی است.
وی درباره وضعیت روسیه در اوپک پلاس پس از جنگ اوکراین و تحریم‌ها گفت: روسیه یک شریک استراتژیک و یکی از بزرگترین تولیدکنندگان است و حضور این کشور در کنار ما در ائتلاف اوپک پلاس برای موفقیت آن ضروری است و از سال ۲۰۱۷ یعنی بیش از پنج سال با ما بوده است؛ کما اینکه روسیه به عنوان نائب رئیس کمیته مشترک کنترل تولید، نقش بسیار حیاتی و مهمی در حمایت و موفقیت توافق اوپک پلاس دارد.
الغیص درباره تاثیر پرونده‌های مربوط به ایران، لیبی و عراق بر اوپک گفت: راز موفقیت اوپک در تمام این سال‌ها انسجام به عنوان یک جبهه داخلی است که هدف مشترکی یعنی تامین عرضه به جهان را دارد. از زمان تأسیس این سازمان در ۶۲ سال پیش، به طور مشخص در سپتامبر ۱۹۶۰، رویدادهای داغ بسیاری رخ داد؛ از جمله جنگ عراق و ایران و حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ و جنگ اعراب و اسرائیل که کشورهای عربی تصمیم گرفتند که عرضه به غرب را متوقف کنند. بارها تحلیلگران زیادی از پایان قریب الوقوع «اوپک» صحبت کردند اما اوپک هر بار خلاف آن را ثابت کرد و من معتقدم که قدرت این سازمان در انسجام و همبستگی کشورهایش است با وجود همه شرایط پیرامون آن که در سطح جهانی وجود دارد.
الغیص گفت: ایران و ونزوئلا از مهمترین کشورهای موسس اوپک هستند و نقش آنها در تامین ذخایر مورد نیاز نفتی بسیار زیاد است و امیدواریم ثبات به لیبی بازگردد و جایگاه مهم خود را در بازارهای نفت به دست آورد. عراق همچنین دومین تولیدکننده بزرگ این سازمان و یکی از پنج کشور موسس اوپک است و نقش برجسته ای در حمایت از توافقنامه اوپک پلاس ایفا می کند.
انرژی تجدید پذیر جایگزین سنتی نمی‌شود
وی در خصوص تقاضاهای جهانی برای روی آوردن به انرژی های تجدیدپذیر هم گفت: اوپک از انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک استقبال می‌کند و اصلا مخالف آن نیست و معتقدیم این انرژی جایگزین انرژی های سنتی (نفت و گاز) نخواهد شد.
الغیص گفت: بر اساس مطالعات و داده ها، بیش از ۵۰ درصد انرژی مصرفی روزانه جهان از نفت و گاز و ۳۳ درصد آن از نفت تامین می‌شود و جایگزینی همه این ۳۳ درصد با سوخت دیگری دشوار است.
دبیر کل اوپک گفت: پیام ما به جهان این است که ما باید برای یافتن راه‌ها و ابزارهایی برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی و یافتن فناوری برای کاهش انتشار کربن در صنعت نفت و سایرین تلاش کنیم، نه اینکه جهان را به به دور شدن از سرمایه‌گذاری در نفت تشویق کنیم.
الغیص درباره اینکه چه عواملی بر قیمت نفت تا پایان سال تاثیر می‌گذارد، گفت: به نظر من مهمترین عامل عدم سرمایه گذاری در حوزه حفاری، اکتشاف و تولید خواهد بود و این امر قیمت‌ها را به سمت صعودی سوق می‌دهد، اما نمی‌توانیم تعیین کنیم به چه میزانی می‌رسند. برخی بانک‌های جهانی از بشکه‌ای ۳۸۰ دلار، ۱۵۰ و ۲۰۰ دلار صحبت می‌کنند و البته همه پیش بینی‌ها و سناریوهای مختلف است. ما می‌توانیم تصور کنیم وقتی جهان توانایی واقعی ملموسی برای افزایش تولید با وجود تقاضای فزاینده برای بازگشت به سطح قبل از کرونا نداشته باشد، چه اتفاقی برای قیمت‌ها خواهد افتاد. اما از سوی دیگر عامل اضطراب و ترس از رکود اقتصادی نیز وجود دارد که بدون شک تاثیر منفی بر تقاضا خواهد داشت.
وی در پایان به عنوان توصیه خود به کشورهای نفتی گفت: پیامی که من خطاب به همه کشورهای نفتی عضو اوپک یا سایرین می‌کنم، لزوم سرمایه‌گذاری نه تنها در تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز عملیات نفتی، بلکه توجه بیشتر به نیروی انسانی و توسعه توانمندی‌های جوانان در صنعت نفت و تمرکز بر فناوری مدرن برای همگام شدن صنایع نفت با چشم اندازهای آینده است.