سرویس سیاست حلقه وصل - «وبلاگ حلقه وصل» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و مطالب رسانه‌های کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. ۷:۳۰ هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی حلقه وصل همراه باشید.
***
نمایش علمی شاگرد منتظری
محمد سروش محلاتی اخیرا طی اظهاراتی که سایت جماران آنها را منتشر کرد، در اشاره به گشت ارشاد گفته است: انسان‌ها از نظر ایمان و عمل صالح و رعایت موازین مختلف هستند. برخی رعایت حداکثری دارند یعنی کاملاً بر عمل به همه مسائل اخلاقی و شرعی توجه دارند. ما این افراد را با عنوان عادل می‌شناسیم. این‌ها ممکن است گاهی لغزش داشته باشند اما توبه کرده و بر می‌گردند. اما گروهی هستند که ایمان آنها کمتر است و به همان تناسب گناهان آنها بیشتر شده و نهایت به کسانی می‌رسیم که هیچ ایمانی ندارند. یعنی در یک طیف با نقطه ۱۰۰ و در سر دیگر آن با نقطه صفر روبرو هستیم.
وی ادامه داد: در امر به معروف و نهی از منکر تلاش می‌شود که افرادی که در میانه طیف قرار دارند، نقص‌شان کم شود و کمالشان افزایش یابد. قید تاثیرگذاری که در شروط امر به معروف آمده به همین موضوع اشاره دارد. امر به معروف و نهی از منکر موفق عیب و ایراد کار را کاهش می‌دهد و به کمال و رشد فرد می‌انجامد. اما گاهی برخی از امر به معروف‌ها و نهی از منکرها به دلیل روش غلط تأثیر معکوس دارد. کسی که در درجه پنجاه قرار دارد باید از پنجاه به ۶۰ برسد، اما با رفتار غلط به ۴۰ می‌رسد. رفتار اشتباه سبب ضرر به ایمان این فرد است. گاهی این ثبوت آنچنان شدید و قوی است که اساساً شخص به نقطه صفر ساقط می‌شود؛ یعنی تمام باورهای دینی خود را از دست می‌دهد.
سروش محلاتی تصریح کرد: شیوه‌ها و روش‌های امر به معروف و نهی از منکر در طول زمان تغییر یافته است. در گذشته تنبیه در محیط خانه و در مدرسه یک امر پذیرفته شده بود. اما امروز مسأله سخت‌گیری و تنبیه بدنی کاملاً تأثیر معکوس دارد. درک جامعه و انسان‌ها تغییر یافته است. نمی‌توانیم این تغییرات فرهنگی و اجتماعی را نادیده گرفته و بر روش‌های گذشته تأکید کنیم. اگر آن روش‌ها در شرایط خودش، جواب می‌داد، امروز مطمئناً تأثیر مثبت ندارد بلکه تأثیر منفی دارد.
او گفته است: انتخاب روش غلط امر به معروف و نهی از منکر، می‌تواند فرد را به سمت ارتداد بکشاند. به ظاهر ممکن است افراد را وادار به استفاده از پوششی کنیم، اما آیا وظیفه ما همین کنترل کردن در ظاهر است یا باید پیامدهای این اقدام خود را بپذیریم؟ ما در طول زمان با استفاده از این شیوه‌ها از کجا به کجا رسیده‌ایم؟
سروش محلاتی با اشاره به سخنان امام خمینی درباره امر به معروف و نهی از منکر می افزاید: بر اساس نظر ایشان یکی از امور مهم در این فریضه الهی، رفق و مدارا است. می‌فرمایند ممکن است اگر انسان با شدت از ترک واجبی جلوگیری کند، کار فرد از معصیت کوچک به معصیت بزرگ و یا کفر منتهی شود. یعنی برای اصلاح ابرو، چشم را کور کرده‌ایم. مسلمان را به کافر دارای بغض تبدیل کرده‌ایم. مسئولیت این کفر با فردی است که شدت به کار بسته است. امام برای این سخن استدلال می‌آوردند که امر و نهی در ذائقه انسان ناگوار است و سبب تحریک غضب می‌شود و باید این تلخی را با شیرینی بیان و رفق جبران کرد.[۱]
*این فرد در حالت خوشبینانه گویا عمیقا متوجه تفاوت مسئله اجتماع با محیط اختصاصی نیست و این دو را با یکدیگر اشتباه گرفته و یا یکی از آنها را کلا نمی شناسد!
بله! برای اصلاح فرد در محیط شخصی او حتما بایستی با نرم ترین روش ها و بدون هیچگونه تنشی پای در راه تذکر و امر و نهی گذاشت. اما این اصول در حوزه اجتماعی شعائر اسلامی و تأکیدات قانونی یک قید اجبار هم پیدا می کند.
به این معنی که فردی که در محیط شخصی خود اهل حجاب نیست یا شراب می خورد اما در حیطه اجتماعی یک حکومت اسلامی حق علنی کردن این رفتارها را ندارد و بایستی با ارشاد و در صورت عدم پذیرش با اجبار نسبت به این اصول تمکین داشته باشد.
اینکه آقای سروش محلاتی چنین بدیهیاتی را مورد توجه قرار نداده جای بسی تعجب و شگفتی است.
در بحث نگاه امام راحل به امر به معروف و تقلای اصلاح طلبان برای تحریف امام نیز وبلاگ حلقه وصل پیش از این اسناد دستگیری زنان بدحجاب در دوران حیات امام را منتشر کرده است.[۲]
سروش محلاتی که گفته می شود از شاگردان منتظری است؛ پیش از این و چند سال قبل نیز در اظهاراتی گفته بود: ما ایرانی‌ها شاد نیستیم چون فقط حسین(ع) را محور قرار داده‌ایم![۳]
***
آسمان و ریسمان به هم بافتن علیه دولت!
محمدصادق جوادی‌حصار، از کنشگران اصلاح طلب در بخشی از یک مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفته است:
"اقداماتی که دولت و مجلس برای محدودسازی‌های اجتماعی در عرصه فرهنگی، هنری و به ویژه فضای مجازی انجام می‌دهند، همه حکایت از این دارد که دولت به این جمع‌بندی رسیده که اعتماد اکثریت را از دست داده و جز کنترل و بازدارندگی چاره‌ای ندارد"![۴]
*انتقاد و آزاد فکری در ساحت هر دولتی در نظام جمهوری اسلامی ایران مجاز و بلکه واجب است. اما لازمه این انتقاد و آزادفکری "عقلانیت" است و نمی شود به بهانه نقد، هر حرف خالی از عقلی را به افکار عمومی قالب کرد.
اینکه عده ای از نمایندگان مجلس بر طرحی برای قانون‌مند کردن فضای مجازی اصرار داشته باشند (که البته کار صحیحی هم هست) دقیقا چه ربطی به این دارد که دولت فکر می کند اعتماد اکثریت را از دست داده است؟
چه اینکه این ربط دادن مصداق ضرب المثل "گنه کرد در بلخ آهنگری، به شوشتر زدند گردن مسگری" نیز هست.
از طرفی آقای جوادی حصار بعنوان یک کنشگر چپ آیا نمی داند که اعتماد مردم به یک دولت یک اعتماد ۴ ساله است و مانایی یا نبود آن نیز در انتخابات بعدی روشن خواهد شد نه در افواه سیاسیون! (مسئله عزل رئیس جمهور نیز یک فرایند ویژه است که البته با مفهوم اعتماد ۴ ساله مردم در تضاد نیست)
و یا همینطور مسئله امر به معروف و نهی از منکر در بحث حجاب قانونی. دولت و هر دولتی مکلف به رعایت این مقوله بوده است و اینکه دولت روحانی در این زمینه رفوزه شد و دولت فعلی ظاهرا سعی در انجام این کار دارد؛ اولا یک اقدام مثبت است و ثانیا هیچ ربط وثیقی به ادعای کاهش اعتماد مردم ندارد.
دقت شود که در صحبت های جوادی حصار، میان مجلس و دولت نیز یک خلط مفهومی صورت گرفته و این در حالی است که مجلس قوه تقنینی و دولت قوه اجرایی است! مسئله ای که نشان می دهد اظهارات جوادی حصار اساسا از اتقان لازم هم برخوردار نیست و گویا برای خالی نبودن عریضه مطرح شده است.
***
تغییر در تقسیمات کشوری؛ از علایق برخی نمایندگان تا هشدارهای امنیتی
رییس مرکز پژوهش های مجلس با هشدار جدی در خصوص تغییرات بی رویه در نظام تقسیمات کشوری، گفت: ابعاد منفی تبدیل بیش از حد کشور به واحدهای سیاسی کوچک، مسئله ای است که نمیتوان به سادگی از آن گذشت.
به گزارش ایسنا، بابک نگاهداری با ارائه آماری در خصوص عملکرد دولت دوازدهم در زمینه ایجاد واحدهای سیاسی جدید، بیان داشت: طی بازه زمانی شهریور ۱۳۹۶ تا مرداد ۱۴۰۰، در مجموع ۱۷۹ شهر با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیئت وزیران ایجاد شده است. درواقع طی این بازه زمانی، تقریباً هر ۸ روز یک شهر ایجاد شده است. از میان ۱۷۹ شهر ایجاد شده، ۱۷۷ شهر دارای جمعیتی کمتر از ۱۰.۰۰۰ نفر، بوده اند و شاهد به وجود آمدن ۷ شهر با جمعیتی کمتر از ۵۰۰ نفر بوده ایم. ۹۵ شهر جمعیتی کمتر از ۳۵۰۰ نفر داشته اند. ۶ شهر درحالی ایجاد شده اند که جمعیت آنها کمتر از ۳۵۰۰ نفر بوده و در عین حال مرکز بخش نیز نبوده و به‌عبارت دقیق تر واجد شرایط مقرر در قانون برای تبدیل به شهر نبوده اند. ۸۹ شهر به‌دلیل اینکه مرکز بخش بوده اند، به‌عنوان شهر شناخته شده اند. درمجموع بقیه نقاطی که جمعیتی بین ۳۵۰۰ تا ۱۰.۰۰۰ نفر جمعیت داشته اند (۸۲ مورد)، علی القاعده باید «واجد شرایط» مندرج در ماده (۴) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری – به‌استثنای حدنصاب جمعیت ۱۰.۰۰۰ نفر - برای تبدیل شهر بوده باشند. نگاهی اجمالی به ۸۲ شهر ایجاد شده حاکی از این است که شهرهای مذکور در اغلب موارد واجد چنین شرایطی نیستند.
وی افزود: تبدیل بی رویه روستاهای کوچک به شهر، نتیجه ای جز تغییر کاربری اراضی کشاورزی و آسیب به بخش کشاورزی کشور، به‌هم خوردن تعادل زیست محیطی، عدم توازن جمعیت روستایی-شهری در کشور، ایجاد بار مالی برای دولت، مغفول واقع شدن توسعه روستاهای کشور و در نهایت ایجاد شهرهای ناکارآمد نداشته است.
رئیس مرکز پژوهش های مجلس تصریح کرد: تجربه ایجاد واحدهای سیاسی جدید در سال‌های گذشته حاکی از آنست که ارتقای سطح در نظام تقسیماتی منجر به تحقق توسعه نشده است و برعکس اعتباراتی که می توانست صرف ایجاد زیرساخت های لازم برای توسعه و اشتغال در منطقه گردد، صرف حقوق و مزایای کارکنان، پستهای مدیران و ساختمانها و ابنیه دولتی شده است.[۵]
*آنچه که باید در اقتفای سخنان درست و بنیادی رئیس مرکز پژوهش های مجلس بیان کرد اینست که نکات مورد اشاره تنها بخشی از آسیب های منشق سازی و سزارین شهرهای جدید است.
چه اینکه در پیامد این رخداد بایستی شاهد چالش های ضد امنیتی، تنش های قومی و آسیب های اجتماعی نیز باشیم.
در مسئله متولدسازی شهرهای جدید که گویا مورد علاقه برخی نمایندگان مجلس نیز قرار دارد(!) ذکر این نکته ضروریست که جدا سازی مناطق از یکدیگر نوعا پاسخی به مطالبات قومیتی و یا یک پاسخ غلط به خواسته غلط برخورداری از بودجه های کلان دولتی است که این مسئله تأمل زیادی را طلب می کند.
ضمن اینکه این کار به ساختار وحدت شکل گرفته در سرزمین های کشور نیز آسیب می رساند و گاهی می تواند مردمان را حتی در مقابل یکدیگر قرار دهد.
دقت ویژه مجلس و رعایت پیوست های امنیتی، اقلیمی و بایسته های حکومتی در قضیه تغییر در تقسیمات کشوری یک ضرورت است.
***
1_https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1561944
2_mshrgh.ir/1403387
3_mshrgh.ir/1368724
4_https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1261477
5_https://www.isna.ir/news/1401051008011/