
سرویس معرفی: سی و هشتمین نشست «شنبههای انقلاب» با عنوان «روحانیت و حوزههای علمیه» و با هدف تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی در این بخش، امروز شنبه ۱۵ دی ماه ۹۷ در مرکز مدیریت حوزه علمیه قم برگزار شد.
در این مراسم، روحانیون، بزرگان و صاحب نظرانی چون؛ حجت الاسلام دکتر محمدحسن زمانی مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه و رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر، حجت الاسلام دکتر مهدی رستم نژاد معاون آموزش مرکز مدیریت حوزههای علمیه، حجت الاسلام سعید روستا آزاد معاون فرهنگی وتبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و عضو هیأت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، حجت الاسلام محسن قنبری معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی العالمیه، خانم معصومه ظهیری معاون فرهنگی - اجتماعی حوزه های علمیه خواهران و مدیرکل امور بانوان استانداری قم و جمع دیگری از اساتید و نخبگان، دستاوردهای چهل سال انقلاب اسلامی را در این حوزه، مورد بررسی قرار دادند.
حجت الاسلام دکتر محمدحسن زمانی مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه و رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر در ابتدای این نشست اظهارداشت: مقام معظم رهبری تاکید داشتند که دستاوردهای انقلاب اسلامی در 40 ساله اخیر در عرصه های مختلف برای مردم تبیین و اطلاع رسانی شود تا حربه دشمن برای کمرنگ کردن این دستاوردها و برجسته کردن مشکلات جزیی کشور که وجود آنان نیز طبیعی است، خنثی شود.
وی ادامه داد: در این راستا، نهادهای متعددی در کشور اقداماتی را انجام داده اند و جنبش مردمی پاسداشت چهل سال انقلاب کبیر اسلامی نیز در قالب برنامه شنبه های انقلاب به معرفی و تبیین این دستاوردها در حوزه های مختلف می پردازد که برنامه امروز در موضوع «روحانیت و حوزههای علمیه» برگزار می شود.
زمانی گفت: انقلاب اسلامی ایران در مقایسه با رویدادها و نهضت های اخیر موفق ترین انقلاب بوده است و این گزاره را با توجه به حضور عینی در 30 کشور جهان اعلام می کنم، به طور مثال نهضت های صورت گرفته در قالب بیداری اسلامی در کشورهای مصر، لیبی و تونس با توطئه های دشمن منحرف شدند و نتوانستند به آرمان های نهایی خود دست پیدا کنند.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: ملت ایران صادقانه پای اهداف الهی ایستاده است و خدا نیز وعده های الهی را برای این انقلاب محقق کرده است که این کشور موفق شده، پیروزمندانه برابر توطئه های 40 ساله دشمن، ایستادگی کند و امیدواریم این موفقیت تا نیل به انقلاب امام زمان (عج) ادامه داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه روحانیت در طول 40 ساله انقلاب اسلامی خدمات بسیاری را به انقلاب داشته است، گفت: روحانیت در عرصه خدمات سیاسی، تلاش های بسیاری داشته است به طور مثال در زمینه آماده سازی مقدمات پیروزی انقلاب اسلامی، این قشر صرف نظر از اهدای هزاران عالم شهید در طول دوران اسلام، تلاش های بسیاری را صورت داد که در نهایت منجر به تشکل حکومت اسلامی شد که نام و زندگینامه این افراد در کتاب شهدا الفضیه بیان شده است.
حجت الاسلام زمانی ادامه داد: علمایی همچون علامه طباطبایی، بهبهانی و همچنین شیخ فضل الله نوری برای برپایی احکام اسلامی وارد میدان شدند و بعد از آن نهضت جنگل با رشادت های میرزا کوچک خان جنگلی که یک روحانی بود به راه افتاد و به شهادت وی منجر شد، نهضت فداییان اسلام به رهبری سید روحانی نواب صفوی با حضور طلاب و غیرطلاب به مبارزه پرداخت که در نهایت این روحانی به دار آویخته شد، نهضت تنباکو با رهبری و هدایت میرزای شیرازی رخ داد که بخشی از استقلال کشور، مرهون تلاش های آنان است، آیت الله مدرس نیز تلاش های بسیاری داشت که معتقدم زمینه ساز انقلاب اسلامی بود زیرا امام خمینی(ره) در سنین جوانی در زمان سخنرانی های ایشان راهی مجلس ملی می شدند و در نهایت آیت الله کاشانی که بنیان گذار اندیشه استقلال و صنعت نفت بود.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه با اشاره به اینکه تمامی تلاش ها و اقدامات علما منجر به فراهم شدن مقدمات پیروزی انقلاب اسلامی شد، تصریح کرد: حضور و نقش علمای شیعه در دهه های اخیر چشم گیرتر شده است، به طور مثال در نهضت سال 42 طلاب فیضیه تلاش های بسیاری کردند که منجر به جرقه های انقلاب شد و یا در دوران 15 ساله تبعید امام خمینی(ره) روحانیون تلاش های بسیاری داشتند و تعدادی از مراجع تقلید امروز، در این راستا زندانی و تبعید شدند.
وی به مطالعه زندگینامه علمای مبارز به ویژه زندگینامه مقام معظم رهبری در کتاب شرح اسم توصیه کرد و افزود: شهید اندرزگو 15 سال مبارزه مسلحانه داشت و سپس به شهادت رسید، روحانیونی همچون آیت الله سعیدی، آیت الله غفاری و ... نیز طی سالهای 42 تا 57 مبارزاتی داشتند و در نهایت به شهادت رسیدند که در مجموع، طی این دوران 26 روحانی به شهادت رسیدند.
حجت الاسلام زمانی با اشاره به اینکه تاسیس نظام جمهوری اسلامی دومین خدمت سیاسی روحانیت در دوران انقلاب بود، گفت: حکومت اسلامی به برکت امام خمینی(ره) و مراجع تقلید شکل گرفت که مدل جدیدی از حکومت را در قالب جمهوری اسلامی با رویکرد مردم سالاری دینی رقم زد که در تاریخ هزار ساله اسلام، بی نظیر است و این هدیه انقلاب به مردم ایران و حتی مردم جهان است.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه افزود: امروز برخی از کشورها همچون عراق، سوریه، لبنان و افغانستان الگویی از جمهوری اسلامی را در کشور خود ایجاد کرده اند و ان شاء الله روزی این الگو مورد پذیرش ملل مسلمان جهان قرار خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه امام خمینی(ره) برای جلوگیری از انحراف انقلاب دو ضامن بنا نهادند، تصریح کرد: امام خمینی(ره) در گام اول حضور یک فقیه را در راس حکومت اسلامی تثبیت کردند تا با اشراف و قدرت مانع از انحراف انقلاب شود.
زمانی گفت: دومین گام امام خمینی(ره) تاسیس شورای نگهبان با حضور 6 فقیه بود تا هیچ قانونی برخلاف فقه اسلام به تصویب نرسد.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه ادامه داد: امروز 4 هزار قاضی روحانی در کشور مشغول به فعالیت است که به حل اختلافات مردم مشغول هستند همچنین روحانیون در دیگر نهادهای کشور نیز حضور فعال دارند و دین و اخلاق را آموزش می دهند.
وی با اشاره به اینکه قبل از انقلاب روحانیون در ادارات کشور حضوری نداشتند، افزود: امروز در وزارتخانه ها و ادارات کشور روحانی حضور دارد و نماز جماعت را برپا می دارد و به نقش آفرینی می پردازد، همچنین برخلاف دوران پهلوی، روحانیون در ارتش و پادگان های کشور نیز حضوری فعال دارند.
حجت الاسلام زمانی ادامه داد: مدیر حوزه های علمیه تفاهم نامه ای با وزیر آموزش و پرورش منعقد کرده است که براین اساس روحانیون بسیاری در مدارس دارای ظرفیت برای فعالیت به عنوان امام جماعت و آموزش احکام اسلام و اخلاق حاضر می شوند و در گام دیگر نیز در برخی از مدارس با عنوان "مدارس امین"، مدیریت تربیتی مدارس بر عهده روحانیون است که امروز در کشور 2 هزار مدرسه امین فعال است.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه گفت: تفاهم نامه دیگری نیز میان مدیرحوزه علمیه و وزیر علوم برای حضور روحانیون در دانشگاهها منعقد شده است.
وی اضافه کرد: امروزه طلاب بسیاری در حوزه های علیمه مشغول تحصیل هستند که پیش از آن فارغ التحصیل دانشگاه بوده اند، به طوری که 18 انجمن علمی در مدیریت حوزه های علمیه همچون انجمن طلاب پزشک، انجمن طلاب اقتصاددان، انجمن طلاب علوم سیاسی و ... شکل گرفته است.
زمانی با اشاره به اینکه احیا و اجرای قوانین فراموش شده اسلامی در کشور از دیگر خدمات حوزه های علمیه به انقلاب بوده است، تصریح کرد: نماز جمعه هزار سال در کشور تعطیل شده بود و یا قرآن در کشور فراموش شده بود و تنها در مجالس ختم قرائت می شد اما روحانیت این موارد را احیا کرد به طوری که امروز در زمینه فعالیت های قرآنی در میان کشورهای اسلامی سرآمد هستیم.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه با بیان اینکه مبارزه با جریان های انحرافی و الحادی از دیگر خدمات حوزه است، افزود: این سازمان ها و گروه ها جامعه را مورد هدف قرار داده بود تا جوانان را از اهداف انقلاب منحرف کند که در این زمینه می توان به فعالیت های گروه هایی همچون فرقان، منافقین و ... اشاره کرد که به شهادت آیت الله مطهری، آیت الله مفتح، آیت الله بهشتی و ... منجر شد.
وی ادامه داد: 126 روحانی با ترور به شهادت رسیده اند که شهدای امر به معروف و نهی از منکر نیز به آنان اضافه می شوند.
زمانی با بیان اینکه حضور روحانیت در عرصه دفاع مقدس دیگر عرصه خدماتی این قشر به انقلاب است، افزود: روحانیون در این دوران، علاوه بر نقش معنوی و تبلیغ در عرصه رزمی نیز حضور داشتند که منجر به شهادت 4300 شهید طلبه شد که از این تعداد؛ 43 امام جمعه، 26 نماینده مجلس روحانی،72 غواص روحانی، 143 فرمانده طلبه و 124 رزمنده طلبه آر پی جی زن به شهادت رسیدند.
مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزههای علمیه در پایان خاطرنشان کرد: روحانیون و طلاب در عرصه دفاع از حرم نیز حضور پیدا کردند و 40 شهید را تقدیم کردند که اگر رشادت های شهدای مدافع حرم نبود، داعش وارد مرزهای کشور می شد.
در ادامه این نشست، حجت الاسلام دکتر مهدی رستم نژاد معاون آموزش مرکز مدیریت حوزههای علمیه اظهارداشت: حوزه علمیه به مثابه یک شجره طیبه است که سنگ بنای آن توسط پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بنا شده است که قریب 14 قرن گذشت تا توانست به کمال خود رسیده و یک حکومت بر مبنای احکام اسلام بنا کند.
وی با اشاره به اینکه حوزه های علمیه، دستاوردهای متعدد علمی و آموزشی در این 40 ساله انقلاب اسلامی داشته است، تصریح کرد: قبل از انقلاب فعالیت حوزه علمیه، محدود در مساجد و مجالس مذهبی بود اما بعد از انقلاب اسلامی این فعالیت در تمامی عرصه ها رشد و گسترش داشت و در بخش دانشی جهش گسترده ای را پشت سر گذاشت.
رستم نژاد با بیان اینکه توسعه مرزهای دانشی و تنوع بخشی در رشته های تخصصی دینی از دستاوردهای حوزه های علمیه بوده است، گفت: حوزه بعد از انقلاب اسلامی باید وارد عرصه های جدید می شد تا بتواند پاسخگوی نیازهای روز جامعه باشد، در حالی که قبل از انقلاب فعالیت های حوزه تنها در فقه و اصول منحصر بود.
معاون آموزش مرکز مدیریت حوزههای علمیه ادامه داد: حوزه های علمیه بعد از انقلاب، براساس نیازهای روز در ده ها گرایش و رشته دانشی وارد شد به طوری که امروزه حوزه دارای متنوع ترین نظام رشته ای و دانشی در حوزه مطالعات است که تحول عظیمی در صدها متن آموزشی و هزاران پایان نامه رقم زده است که قبل از انقلاب بی سابقه بوده است.
وی با اشاره به اینکه حوزه های علمیه بعد از انقلاب اهتمام جدی به مسئله فقه معاصر و فقه مضاف در راستای حل مسائل فقهی مورد نیاز جامعه داشته است، تصریح کرد: در این عرصه، کرسی های تدریس دروس خارج در ده ها رشته فقهی ایجاد شده است که در 10 قرن اخیر فعالیت های حوزه، بی سابقه است، به طور مثال می توان به عقود جدید، فقه پزشکی، فقه تربیتی، فقه سیاسی، فقه خانواده و ... اشاره کرد.
رستم نژاد اضافه کرد: طراحی و اجرای دهها رشته تخصصی فقه برای تربیت کارشناسان در عرصه فقه معاصر از دیگر اقدامات حوزه های علمیه، بعد از پیروزی انقلاب است که در این راستا، دهها مرکز علمی و پژوهشی فقه مانند موسسه دایره المعارف فقه اسلامی یا موسسه دایره المعارف فقه معارف تاسیس شده است.
معاون آموزش مرکز مدیریت حوزههای علمیه با اشاره به اینکه مشارکت فضلا و فقهای حوزوی در کنفرانس های فقهی معاصر هم در ایران و هم در خارج از کشور از دیگر اقدامات تحولی حوزه های علمیه بعد از انقلاب است، گفت: فقه هنر، فقه حکومتی، نقش زمان و مکان در اجتهاد، بانکداری اسلامی و اقتصاد اسلامی از جمله موضوعات مهمی است که در عرصه فقه معاصر شاهد ورود حوزویان به آنها هستیم.
وی با بیان اینکه توجه به مطالعات میان رشته ای اسلامی و علوم انسانی از دیگر دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه های علمیه است، افزود: حضور در این عرصه موجب پشتیبانی از نظام، مبناسازی و اسلامی سازی علوم می شود که از مطالبات جدی مقام معظم رهبری است که برای فعالیت در این عرصه ها، موسسه پژوهشی امام خمینی(ره)، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و علوم و ... تاسیس شده است که آثار این مجموعه ها در جشنواره های کتاب حوزه و کشور، توانسته رتبه های برتر را کسب کند.
رستم نژاد گفت: تبیین معارف دینی و ارائه خدمات به عرصه های مورد نیاز نظام و جامعه از دستاوردهای انقلاب در حوزه های علمیه است زیرا قبل از انقلاب حداکثر حضور حوزه در امکان مذهبی، مدارس دینی، مساجد و هیات ها بود اما بعد از انقلاب گستره این حضور تمام کشور را فراگرفت و به خارج از مرزها نیز رسید.
معاون آموزش مرکز مدیریت حوزههای علمیه در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: در زمینه تبیین معارف اسلامی آثار متعددی از سوی حوزویان در نشریات علمی و پژوهشی منتشر شده است، به طوری که هیچ زمانی حوزه تا این میزان دارای نویسنده و اهل قلم نبوده است و حتی این میزان تولید کتاب و آثار علمی نداشته است.
در ادامه این نشست حجت الاسلام محسن قنبری معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی العالمیه طی سخنانی اظهار کرد: فعالیت برون مرزی حوزه های علمیه با رویکرد گفتمان سازی علمی و عالمی درجریان است. این گفتمان یک گفتمان انقلابی و برای ایجاد معرفت و دانش افزایی است.
وی ادامه داد: گفتمان انقلابی حاوی ارزش هایی است که حوزه های علمیه آن را دنبال می کند و در حوزه بین الملل از جمله ماموریت های ویژه، این حوزه محسوب می شود.
قنبری تصریح کرد: امروز گفتمان انقلاب اسلامی، گفتمانی عقلایی است. از دیگر ویژگی گفتمان سازی، تقریب است و حوزه های علمیه آن را به عنوان یک اصل پذیرفته اند از این رو ما برای حضور خود، هیچکس را نفی نکرده ایم، به عنوان نمونه درحوزه تقریب، می توان هفته وحدت را نام برد که در حوزه های علمیه به صورت جدی پیگیری می شود و در این راستا جلسات متفاوت در سطح بین المل در حال برگزاری است.
معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی العالمیه افزود: گفتمان اعتدال نیز در سطح بین الملل در حوزه های علمیه پیگیری می شود و امروز افتخار می کنیم که هیچ کدام از اساتید و دانش آموختگان حوزه های علمیه جزو تندروها، افراطی ها و تکفیری ها نیستند و گفتمان اعتدالی را دنبال می کنند.
وی با بیان اینکه در راستای تحقق شعارهای گفتمان انقلاب اسلامی در سطح بین الملل، نهاد های متعددی تشکیل شده است، گفت: برای پویایی حوزه های علمیه در سطح بین الملل، نهادهایی متفاوتی تشکیل شده است که در این راستا می توان به جامعه المصطفی العالمیه اشاره کرد.
قنبری ادامه داد: این نهاد در تشکل های بین المللی، اتحادیه ها و مراکز مختلف عضو است به طور نمونه عضو isco و unesco است، همچنین دانشگاه مجازی جامعه المصطفی نیز از دستاوردهای حوزه های علمیه در سطح بین الملل است.
معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی العالمیه اضافه کرد: امروز گفتمان انقلاب اسلامی در همه جای دنیا شناخته شده است و این موضوع ما را به یک کنشگر بین المللی تبدیل کرده است که پس از آن به دنبال آن هستیم که این گفتمان سازی به یک گفتمان غالب تبدیل شود.
وی با اشاره به حضور طلبه های جامعه المصطفی از اکثر نقاط جهان گفت: امروز می توانیم با افتخار اعلام کنیم که توسط طلبه ها و دانش آموختگان خارجی، علوم و اندیشه ائمه جهانی شده است و گفتمان اعتدالی و انقلابی توسط دانش آموختگان این مجموعه بین المللی، دنبال می شود.
قنبری با بیان اینکه زبان فارسی، اولین ابزار قدرتمندی است که می تواند گفتمان ایرانی-اسلامی را در فضای بین المللی گسترش دهد، اظهار کرد: در حال حاضر 300 هزار طلبه و خانواده آن ها با زبان فارسی آشنا شده اند و این تعداد طلبه غیر ایرانی که با زبان فارسی آشنا هستند، یعنی اینکه به دروازه های تمدن انقلاب اسلامی وارد شده و حامل ارزش های دینی و مذهبی شده اند.
معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی العالمیه گفت: جامعه المصطفی، جامعه المرتضی، انتشارات تقریب و... تماما میراث مکتوب حوزه های علمیه را به زبان های مختلف دنیا برگردانده اند به طوری که فقط جامعه المصطفی در این حوزه 1700 عنوان کتاب را به 25 زبان زنده دنیا ترجمه کرده است.
وی تصریح کرد: در زمینه بین الملل، تشکل های فراوانی ایجاد شده است که 3 هزار طلبه زبان دان در سطح بین الملل و در این تشکلات فعال هستند و شبکه های برون مرزی را مدیریت می کنند و برای توسعه گفتمان انقلابی شیعی ایران در حال تلاش هستند.
قنبری افزود: امروز حضور رسانه ای طلبه ها در شبکه ها و رسانه های بین المللی، موجب رشد گفتمان سازی شده است، در حال حاضر این افراد محتوای دینی و انقلابی را به سایر مردم جهان ارائه می کنند.
معاون ارتباطات و بین الملل جامعه المصطفی العالمیه گفت: حضور در فضای مجازی نیز از دیگر اقدامات حوزه های علمیه است به طوری که در حال حاضر هزاران دانشجو کشورهای مختلف از طریق سایت مجازی جامعه المصطفی در حال آموزش دین اسلام هستند.
وی در پایان اظهارات خود گفت: حوزه و گفتمان انقلاب، خود را به جهانیان معرفی کرده ایم و معتقدیم در این عرصه، اگر کلام ائمه و اهل بیت(ع) را به گوش جهانیان رسانده شود از آن استقبال خواهد شد.
در بخشی از نشست شنبه های انقلاب، معصومه ظهیری معاون فرهنگی - اجتماعی حوزه های علمیه خواهران و مدیر کل امور بانوان استانداری قم اظهار داشت: فرهنگ اسلامی از حوزه علمیه نشات گرفته که موجب پیروزی انقلاب اسلامی شده است.
وی ادامه داد: قبل از انقلاب اسلامی دو قطب قدرتمند در جهان حضور داشت که یک طرف با تفکر سکولاریستی و اومانیستی بود و در طرف دیگر آن، تفکر سوسیالیستی، مارکسیستی و لینیستی که انقلاب اسلامی ایران با تفکر اسلامی پدید آمد که ضد این دو تفکر بود.
معاون فرهنگی - اجتماعی حوزه های علمیه خواهران تاکید کرد: مهمترین دستاورد انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی در جهان است که توانسته است به مستضعفین جهان، این اراده را بدهد تا بتواند در برابر ظلم و ظالم ایستادگی کنند.
وی با اشاره به سخن مقام معظم رهبری و تعبیر ایشان برای فرهنگ که می فرمایند، فرهنگ مانند یک هواست که استشمام می شود گفت: در این چهل سال، مردم درحال استشمام فرهنگ انقلاب هستند و مهم ترین کار حوزه علمیه فرهنگ سازی است.
ظهیری بیان کرد: حوزه علمیه توانسته است در بخش نرم افزاری علم، در طول این چهل سال از جهان پیشی خوبی بگیرد که این یک افتخار است.
معاون فرهنگی - اجتماعی حوزه های علمیه خواهران تاکید داشت: انقلاب اسلامی به زن یک نگاه اساسی داشت و زن را از عزلت و تحجر به یک جایگاه متعالی رساند.
وی ادامه داد: با دستور امام خمینی (ره) حوزه های علمیه ویژه بانوان ایجاد شد که مهم ترین آن حوزه علمیه جامعة الزهرا (س) است که بیش از 486 مدرسه علمیه در 28 استان تاسیس شده است.
ظهیری با اشاره به فارغ التحصیل شدن 50 هزار خواهر از حوزه علمیه گفت: اکنون در حوزه علمیه خواهران، بیش از 100 هزار نفر در مقاطع کارشناسی، کارشناس ارشد و دکتری درحال تحصیل هستند.
معاون فرهنگی - اجتماعی حوزه های علمیه خواهران تصریح کرد: حوزه علمیه خواهران توانسته است همکاری های لازم را با وزارت آموزش عالی، وزارت آموزش و پرورش، نهادهای دولتی و خصوصی ازجمله کمیته امداد امام خمینی (ره)، بهزیستی و رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب دارد.
وی با بیان این که مرکز پژوهش های جامعة الزهرا و مطالعات جامعه زنان، پاسخگوی تمامی سوالات در زمینه مسائل شرعی و دینی در سراسر کشور است، خاطرنشان کرد: مبلغان خواهر به سراسر کشور برای پاسخگویی شبهات اعزام می شوند و نکته جالب آن که این طلاب خواهر، فارغ از تخصص در رشته های حوزوی در زمینه های دگر نیز دارای تخصص می باشند که می توانند به مردم کمک رسانی کنند.
معاون فرهنگی - اجتماعی حوزه های علمیه خواهران در پایان با بیان این که از 60 کشور دنیا طلاب خواهر در کشور در حال تحصیل هستند گفت: امروزه حوزه علمیه خواهران مشغول به آموزش طلاب در چند زبان رایج دنیاست تا بتوانند مبلغ دین اسلام و مذهب تشیع در سراسر دنیا و مهمتر در مسیرهای پیاده روی اربعین و حج باشند.