تل‌آویو از آب‌های لبنان چه می‌خواهد؟

به گزارش حلقه وصل، ورود کشتی رژیم صهیونیستی برای استخراج گاز از میدان گازی «کاریش» که در منطقه مورد مناقشه بین سرزمین‌های اشغالی و لبنان واقع شده، باعث واکنش جدی مقامات و سیاسیون بیروت شده است. تل‌آویو از نقض حریم آب‌های لبنان و اقدام یک‌جانبه در میدان گازی کاریش می‌تواند انگیزه‌های اقتصادی، سیاسی و یا نظامی مختلفی داشته باشد؛ حالا باید دید که افق رژیم اشغالگر از آغاز این ماجراجوایی، برای دست‌یابی به منابع انرژی ترسیم شده و یا بازکردن صفحه جدیدی از درگیری‌ها را مدنظر قرار دارد.

نگاه اجمالی

واکنش‌های رسمی مقامات لبنان و مواضع مقاومت نشان داد که دیدگاه بیروت در مواجهه با این تعدی رژیم صهیونیستی، دیدگاهی واحد و منسجم است. دبیرکل حزب‌الله لبنان  در سخنرانی خود نشان داد که سکوت چندروزه مقاومت دربرابر این تجاوز سرزمینی، صبری راهبردی بوده و مواضع، بر اساس ارزیابی‌های دقیق اتخاذ شده است. چنانچه رژیم صهیونیستی با ورود آن کشتی به آب‌های لبنان به دنبال کشاندن حزب‌الله به یک تنش بوده باشد، سکوت مقاومت این هدف تل‌آویو را در اولین گام با شکست مواجه کرد. مواضع سازمان ملل و فعالیت میانجی‌گر آمریکایی در صورتی مثبت و تاثیرگذار خواهد بود که آن‌ها مسائل فنی و حقوقی را در اولویت قرار دهند و سیاسی‌کاری بپرهیزند. رژیم صهیونیستی اکنون به نسبت گذشته، در موضع ضعف قرار دارد و از آشفتگی‌های داخلی رنج می‌برد؛ بنابراین شرایطش برای آغاز یک تنش نظامی مناسب نیست. عزم ارتش لبنان و مقاومت، در پاسخ قاطع و مناسب به هر تهدیدی از سوی تل‌آویو باعث خواهد شد تا صهیونیست‌ها با حتاط‌تر گام بردارند. ارزیابی وضعیت

ماجرا از آن‌جا شروع شد که هفته گذشته (یک‌شنبه) روزنامه «النهار» لبنان  از ورود  یک کشتی رژیم صهیونیستی برای استخراج گاز به میدان «کاریش» که منطقه مورد مناقشه با کشور لبنان است، خبر داد. خبری که بلافاصله با واکنش رسمی مقامات بیروت مواجه شد و تل‌آویو یک هشدار جدی دریافت کرد. بعدازظهر همان روز، «میشل عون» رئیس جمهور لبنان با «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور این کشور دیدار کرد و جزئیات این رویداد را بررسی کردند. خروجی دیدار عون و میقاتی آن بود که آن دو از ستاد کل ارتش این کشور بخواهند که اطلاعات دقیق و رسمی از این کشتی و اهدافش را در اختیار ریاست جمهوری قرار داهند تا اقدام لازم درخصوص آن صورت گیرد.

اولین واکنش‌های لبنانی از جلسه عون و میقاتی آغاز شد. رئیس جمهور لبنان هر گونه اقدام رژیم صهیونیستی در منطقه مورد مناقشه را به منزله اقدام خصمانه دانست. نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور این کشور نیز تجاوز تل‌آویو به منابع آبی لبنان امری بی‌نهایت خطرناک است و تلاش دشمن اسرائیلی برای تحمیل واقعیت‌های جدید در منطقه مورد مناقشه، می‌تواند به ایجاد تنش‌هایی با عواقب نامعلوم منجر شود. نمایندگان جنبش حزب‌الله لبنان در واکنش به ورود کشتی صهیونیستی به منطقه مورد مناقشه تاکید کردند که اجازه نخواهند داد رژیم صهیونیستی در این منطقه اقدام به اکتشاف گاز کند. مقاومت لبنان به همین قدر اکتفا کرد تا موضع اصلی و کامل را «سید حسن نصرالله» دبیرکل جنبش حزب‌الله بیان کند.

تحلیل‌ها از سکوت معنادار حزب الله برای چند روز حاکی از آن بود که مقاومت لبنان یا در حال بررسی و ارزیابی است و یا برای موضع‌گیری دقیق، صبری راهبردی در پیش گرفته است. بعد از چند روز انتظارها به پایان رسید و سیدحسن نصرالله سخنرانی کرد؛ وی تاکید کرد: «هرگونه استخراج از منابع نفت و گاز کاریش برای اسرائیل پیامد موجودیتی خواهد داشت. لبنان در این درگیری، حق و انگیزه دارد و قدرتی به نام ارتش و مقاومت در اختیار دارد. هیچ اقدامی از سوی دشمن نخواهد توانست از این سکوی شناور که نامش کشتی یونانی است، حمایت کند و نخواهد توانست از عملیات استخراج از میدان کاریش، حمایتی به عمل آورد». جنبش امل نیز هم‌راستا با حزب‌الله خاطرنشان کرد که در برابر تجاوزات اسرائیل، دست بسته نخواهد ماند.

مداخلات خارجی در این بحران با درخواست سازمان ملل آغاز شد؛ این سازمان در واکنش به تجاوز رژیم صهیونیستی به میدان گازی کاریش، خواستار مذاکرات دو طرف برای حل اختلافات شد. بعد از این، «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان اعلام کرد که میانجی‌گر آمریکایی به بیروت سفر خواهد کرد تا در مورد تعیین مرزهای دریایی با سرزمین‌های اشغالی گفت‌وگو کند. لبنان امروز (دوشنبه) میزبان «آموس هوکستین» فرستاده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور انرژی خواهد بود؛ سفر این میانجی‌گر آمریکایی تا فردا ادامه خواهد داشت و وی قرار است در این دو روز، درخصوص اکتشاف و استخراج گاز در میدان گازی مورد مناقشه با طرف‌ها گفت‌وگو کند.

تا این جا بیروت در واکنش به این رویداد، متفق‌القول بوده و یک هدف و راهبرد را مدنظر قرار داده است؛ مواضع تل‌آویو اما طیفی از تمایل به گفت‌وگو تا آمادگی برای تنش را در بر داشت. یک روز پس از ورود کشتی به آب‌های لبنان، «بنی گانتز» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی گفت که اختلاف با کشور لبنان بر سر اکتشاف گاز از دریا، در چارچوب مذاکرات و گفت‌وگو با میانجی‌گری ایالات متحده آمریکا حل خواهد شد. ترس‌ها و البته انگیزه‌های مواجهه برای تل‌آویو به این اظهارنظر محدود نماند و واکنش‌های دیگری مخابره شد. شبکه تلویزیونی رسمی اسرائیلی «کان»، سه روز بعد از ورود کشتی به کاریش گزارش داد که فرماندهی ارتش اشغالگر نگران است که حزب‌الله گشت‌های دریایی خود را در اطراف کاریش انجام دهد تا نیروی دریایی تل‌آویو به آن پاسخ دهد و این امر احتمال وقوع یک رویارویی غیربرنامه‌ریزی شده ازسوی دو طرف را افزایش می‌دهد. 

ترس‌های رژیم صهیونیستی از حرف فراتر رفت و به میدان عمل رسید. روزنامه الاخبار لبنان گزارش داد که در پی سخنرانی دبیرکل حزب‌الله لبنان، رژیم صهیونیستی سامانه‌های پدافند هوایی خود را در تل آویو و حیفا مستقر و به ارتشش آماده‌باش داده است. «آویگدور لیبرمن» وزیر دارایی رژیم صهیونیستی نیز در واکنش به اظهارات سیدحسن نصرالله، با ادعای این‌که آب‌های منطقه موردمناقشه متعلق به رژیم صهیونیستی است، اذعان کرد: «اسرائیل صرفاً بر اساس منافع خود و بدون در نظر گرفتن هیچ تهدیدی به تصمیم‌گیری [در این‌باره] ادامه می‌دهد». «بسام یاسین» رئیس هیئت مذاکره‌کننده فنی نظامی لبنان در مذاکرات مرزبندی دریایی با رژیم موقت صهیونیستی، درباره اهداف و چشم‌انداز اقتصادی تل‌آویو گفت که  اگر رژیم صهیونیستی میدان کاریش را تصرف کند، خواهد توانست به مدت ۳۰ سال، ۳۰ درصد از کل انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند.

دورنما

تحلیلگران و ناظران تحولات منطقه غرب‌ آسیا، انگیزه‌ها و اهداف دیگری را نیز در کنار این چشم‌انداز اقتصادی در نظر می‌گیرند. این احتمال وجود دارد که رژیم صهیونیستی از طریق  این تعدی دریایی به دنبال کشاندن بیروت به یک تنش نظامی دریایی بوده باشد. اما نکته قابل توجه در این خصوص آن است که خود تل‌آویو نیز درگیر مشکلات داخلی است و نخواهد توانست این انگیزه برای ایجاد درگیری را در طولانی مدت راهبری کند؛ لبنان قوی‌تر و متحدتر پاسخ خواهد داد.

درباره اهداف منتهی به درگیری نیز، این احتمال بیان می‌شود که رژیم صهیونیستی بعد از رزمایش‌های نظامی اغلب ناموفق خود، به دنبال نمایش قدرت باشد و بخواهد یک درگیری محدود ایجاد کند. اما در این جا این نکته را باید گفت که نمایش قدرت حتی اگر در ابتدا برای تل‌آویو امکان‌پذیر باشد، نه تداوم خواهد یافت و نه بی‌پاسخ خواهد ماند. بر اساس موازین حقوق بین‌الملل نیز، اقدامات رژیم صهیونیستی در این رخداد از ورود غیرقانونی به خط دریایی بیست و نهم لبنان و تعدی به آب‌های سرزمینی لبنان تا ایجاد هر تنش نظامی در منطقه مورد مناقشه، محکوم خواهد بود؛ البته اگر استانداردهای دوگانه آمریکایی در بحران‌های جهانی، در رسیدگی به این پرونده شامل حال بیروت نشود و میانجی‌گر واشنگتن نیز مسائل فنی و حقوقی را در گفت‌وگوهای خود لحاظ کند.

به لحاظ حقوقی و سیاسی، بیروت همچنان حق دفاع از خود در تمام سناریوهای درگیری را خواهد داشت. باتوجه به هماهنگی مواضع و حمایت‌های ملی در دفاع از منابع سرزمینی لبنان، آثار هیچ‌گونه اختلاف در پاسخ به تجاوز احتمالی رژیم صهیونیستی دیده نمی‌شود. ترکیب قدرت ارتش لبنان با توان بازدارندگی و تسلیحاتی مقاومت، می‌تواند احتمال آغاز هر نوع تنش از سوی تل‌آویو را ضعیف کند؛ به ویژه اینکه هم‌اکنون وضعیت سیاسی و امنیت داخلی رژیم صهیونیستی به شدت شکننده است.