آغاز هسته‌ای شدن در جنوب آسیا

به گزارش حلقه وصل، پایگاه اینترنتی اوراسیا ریویو در مقاله‌ای نوشت: جنوب آسیا یکی از مهم‌ترین مناطق جهان از نظر ژئوپلیتیک، جمعیت و مسائل راهبردی است. این منطقه شامل کشورهایی مانند هند، پاکستان، نپال، بنگلادش، بوتان و سری لانکا است که یک پنجم از جمعیت جهان را در خود جای داده است.

در این منطقه کشورهای هند و پاکستان هنوز نتوانسته اند اختلافات خود را بر سر مسائل ارضی در جامو و کشمیر حل کنند. امنیت منطقه نیز تا حد زیادی وابسته به هند و پاکستان است. روابط خصمانه بین این دو کشور نه تنها پیشرفت و توسعه را مختل کرده بلکه حتی بر کیفیت زندگی هر دو ملت تاثیر منفی داشته است.

هند می خواهد تا با تکیه بر قدرت نظامی و اقتصادی خود به قدرت مسلط در منطقه تبدیل شود. با این حال پاکستان نیز نمی خواهد که تحت تهدید همسایه خود زندگی کند. بعد از جنگ چین و هند در سال ۱۹۶۲، هند شروع به مدرنیزاسیون نیروهای نظامی خود کرد و این اقدام هند باعث شد تا پاکستان نیز دست به اقدام مشابه بزند تا موازنه قوا در منطقه تغییر نکند.

هسته ای شدن در جنوب آسیا با هند شروع شد. جواهر لعل نهرو اولین نخست وزیر هند گرچه بمب هسته ای را «نماد شیطان» می دانست اما تاکید داشت که برنامه هسته ای هند تنها اهداف صلح آمیزی را دنبال خواهد کرد. بعد از آنکه چین در سال ۱۹۶۴ به بمب هسته ای دست یافت، هند نیز به فکر ساخت آن افتاد. بدنبال این موضوع پاکستان نیز به سمت هسته ای شدن حرکت کرد.

در سال ۱۹۷۴ هند اولین آزمایش هسته ای خود را انجام داد و آمریکا این اقدام دهلی نو را اشتباهی بزرگ توصیف کرد. با این حال واشنگتن، هند را «قدرت هژمونیک شماره یک» منطقه دانست اما هیچ اقدامی جدی برای جلوگیری از دستیابی آن به بمب هسته ای و فناوری توسعه یافته تر هسته ای انجام نداد. با این حال قدرت های بزرگ بدنبال آن بودند تا ظرفیت هسته ای پاکستان را محدود کنند.

تلاش های جدی پاکستان برای داشتن برنامه هسته ای در حقیقت بعد از جنگ ۱۹۷۱ با هند شروع شد. هند در روز ۱۱ ماه می ۱۹۹۸ پنج آزمایش هسته ای اعلام نشده خود را انجام داد. در پاسخ به این موضوع، پاکستان نیز پنج آزمایش هسته ای در تاریه ۲۸ ماه می ۱۹۹۸ و یک آزمایش دیگر را هم در روز ۳۰ ماه می انجام داد. با وجودی که آمریکا هر دو کشور را تحت تحریم های خود قرار داد اما اتحادیه اروپا آزمایش هسته ای هند را تهدیدی علیه صلح بین المللی دانست و اقدام پاکستان را به دلیل نگرانی های امنیتی قابل درک توصیف کرد.

بعد از حملات ۱۱ سپتامبر آمریکا سیاست خود را در قبال منطقه تغییر داد و در سال ۲۰۰۱جرج بوش رییس جمهور وقت آمریکا چین را «رقیب استراتژیک و نه شریک» آمریکا خواند. آمریکا تصمیم گرفت تا هند به یکی از بزرگترین قدرت های قرن ۲۱ تبدیل شود زیرا اعتقاد داشت که تنها هند است که می تواند به این کشور کمک کند تا چین را مهار کند.

بدنبال قرارداد اتمی سال ۲۰۰۵ هند و آمریکا، سیاست واشنگتن نیز تغییر کرد. شرایط امنیتی در جنوب آسیا همیشه با رقابت بین هند و پاکستان تعریف شده و قدرت یابی یکی از این دو، به تضعیف دیگری خواهد انجامید. هند با خرید سلاح از روسیه، آمریکا، فرانسه و رژیم صهیونیستی در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگترین خریداران تسلیحات در جهان است. پاکستان نیز برای برقراری موازنه قوا، هزینه زیادی را به بخش های نظامی و امنیتی خود اختصاص می دهد.

در سال ۲۰۱۶ و در حاشیه اجلاس کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) هند خرید سامانه اس-۴۰۰ از روسیه را نهایی کرد و قرار شد تا با پرداخت ۸۰۰ میلیون دلار پیش پرداخت، این سیستم را در سال ۲۰۲۱ تحویل بگیرد که البته این موضوع تاکنون اجرایی نشده است. در صورتی که هند به این سامانه موشکی مجهز شود، می تواند به قدرت هژمون در منطقه تبدیل شود.