«سفیر قدس» رونمایی شد/ نویسنده کتاب: شیخ‌الاسلام از پایه‌گذاران مکتب مقاومت است

به گزارش حلقه وصل، کتاب «سفیر قدس» برش‌هایی از خاطرات مرحوم حسین شیخ‌الاسلام است که به قلم راضیه حقیقت و محمدحسن روزی‌طلب نوشته شده و انتشارات راه‌یار منتشرش کرده است. این مراسم با حضور محمدحسن روزی‌طلب، قاسم تبریزی و راضیه حقیقی برگزار شد.

محمدحسن روزی‌طلب درباره «سفیر قدس» گفت: دفترهای تاریخ شفاهی که منتسب به دولت هستند، بسیاری از روایت‌های شفاهی را حبس کرده‌اند و انتشار نمی‌دهند. گفت‌وگوها در این کتاب تفصیلی است. از فصل سوم به بعد که دوره اول وزارت خارجه است، گفت‌وگوها منسجم و قوی هستند. 

تبریزی در ادامه صحبت‌های روزی‌طلب بیان کرد: سال ۱۳۳۲ کودتا در سفارت آمریکا شکل گرفت. بعد از آن، در همین سفارت خیانت‌ها و خباثت‌ها شد و نقشه‌های توطئه علیه ایران می‌کشیدند. شیخ‌الاسلام در آمریکا، آمریکا را شناخت. او تعبد دینی خود را در آن کشور از دست نداد و حتی مقیدتر هم شد. زبان انگلیسی را خیلی خوب می‌دانست. درک و فهم شیخ از استعمار، منطبق با عملکرد آمریکا است. یکی از شاخصه‌های شیخ‌الاسلام، فهم درست اسناد و روابط این اسناد با مراکز امنیتی بود. ما در اسناد سفارت آمریکا سه نوع سند داریم: اسناد سیاسی، دیپلماسی و پژوهشی. تاریخ شفاهی رویکردی دارد که می‌تواند بسیار مطالب را رمزگشایی کند. 

راضیه حقیقت، نویسنده «سفیر قدس» افزود: این کتاب با کتاب‌های دیگری که من کار کرده‌ام، متفاوت است. ایشان به «شیخ دیپلمات‌ها» معروف بودند. برای من جای سوال بود که چرا ایشان از خانواده و رشادت‌ها و گذشت‌هایشان چیزی در این کتاب نیاوردند. من هشت ماه تمام با خاطرات ایشان زندگی کردم. بدترین اتفاقی که در دوران کاری من اتفاق افتاد، رفتن ایشان بود. رحلت ایشان به چارچوب ذهنی من لطمه وارد کرد. مرحوم در کتاب هیچ صحبتی از رشادت‌هایشان نیاوردند. ابعاد معنوی این بزرگوار یکی دیگر از موضوعاتی از زندگی ایشان است که در کتاب نیامده است. ما می‌توانیم از روایت‌های همکاری ایشان یک کتاب مجزا تولید کنیم.

نویسنده کتاب گفت: «سفیر قدس» بهترین عنوانی است که برای کتاب انتخاب شده؛ از این نظر که پایه‌گذار مکتب مقاومت، آقای شیخ‌الاسلام است. از ایشان کمتر در موضوع مقاومت تجلیل می‌شود؛ اما ایشان را می‌توان پایه‌گذار این مکتب معرفی کرد. سابقاً وزارت امور خارجه با هدف نفوذ فراموسون‌ها تشکیل شده بود. این وزارت در امور منافع ملی و استقلال حرکت نمی‌کرد. مخصوصاً در زمان پهلوی‌های ملعون، بحث استقلال در این مجموعه‌ها بسیار کم شد. ما نیاز داشتیم که این وزارت تحولات اساسی پیدا کند. آن زمان، آقای سنجابی و یزدی نتوانستند این پیکره را تغییر دهند. در زمان بنی‌صدر، بسیاری از اسناد هم از این مجموعه خارج می‌شد. 

وی افزود: شهید رجایی افراد خاصی را برای تطهیر و تقویت وزارت امور خارجه فرستاد. یکی از این افراد، آقای شیخ‌الاسلام بود. روند حرکت ما در وزارت خارجه بر مبنای استقلال کشور بود و ایشان در مسیر درست حرکت کرد. رمز موفقیت رجایی و افرادی که وارد وزارت خارجه کرد، امثال شیخ‌الاسلام بود. سومین مسئله که اهمیت فرامرزی دارد، حضور ایشان در سوریه است. سوریه در برابر عراق ایستاد و حمایت کرد. مسئله حزب الله هم رهاورد عظیمی بود و اولین کسی که در تأسیسش مشارکت کرد، شیخ‌الاسلام بود. ارتباطات قوی ایشان باعث تسریع این موضوع شده بود. 

روزی‌طلب ادامه داد: ایشان هر کاری که می‌خواست بکند، استخاره می‌کرد. خود شیخ‌الاسلام می‌گوید تنها کاری که برایش استخاره نکردم، ورود به سفارت آمریکا بعد از تسخیر بود. این کتاب درصدد است تا نشان دهد که روابط ایران دوستانه است، نه دخالت در سوریه و لبنان و... . شخصیت‌های دیگری داریم که مثل شیخ‌الاسلام هستند؛ مثل مرحوم محتشمی‌پور و مرحوم علیزاده. ما برای این سفیران مقاومت باید کارهای ارزشمندی انجام دهیم.

 قاسم تبریزی بیان کرد: ما در سه عرصه باید حرکت کنیم. یکی توجه به جامعه خودمان و جلوگیری از ترور شخصیت‌های سیاسی و تاثیر انقلاب سیاسی را در سطح جهان مطرح کنیم. صدور انقلاب باید در سطح جهان مخابره شود. همین انقلاب بود که در حرکت اول لیبرال و مارکسیسم را کنار زد. ما دیگر اروپایی نداریم. اروپا ابزار آمریکا و دنباله‌رو سیاست‌های آمریکاست. دیپلماسی ما در نفی شرق و غرب است که این مسئله را باید برجسته کرد. سوم اینکه تاریخ منطقه را ما باید بنویسیم. حتی تاریخ سوریه، لبنان و... را نباید بگذاریم آنها روایت کنند.

راضیه حقیقت اذعان کرد: من تقاضا می‌کنم که دوستان این زمینه را فراهم کنند تا بتوانیم بُعد خانوادگی و معنوی مرحوم شیخ‌الاسلام را در کتاب دیگر تدوین کنیم و کتابی در تکمیل این کتاب باشد و این شخصیت اسوه جامعه شود. خیلی بیشتر از این می‌توان این شخصیت را در زمینه دیپلماسی برجسته کرد. مقاومت فقط روش نیست؛ بلکه راهکار است.