به گزارش حلقه وصل، امروزه، هر ثانیه با موج عظیمی از اتفاقات عجیب و غریب در حوزه مد رو به رو می‌شویم. موجی که شاید بتوان گفت در نسل امروزی به سرعت جای خود را در میان بسیاری از جوان‌های دهه ۷۰ و ۸۰ باز کرده، خالکوبی یا تتو کردن روی قسمت‌های مختلف بدن است. پدیده‌ای که امروزه با آن مواجه هستیم، شاید بتوان از آن به عنوان یک هنر، با آن رنگ و طرح‌های خوش نقشش نام برد. شاید شما بتوانید در عرض چند ساعت صاحب یک تتو بر روی بدن خود شوید، اما سهولت این امر نباید شما را از آگاهی درباره خطرات و عوارض احتمالی آن دور نگه دارد.
در این گزارش به سراغ عضو مرکز پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا با نگاهی علمی‌تر عوارض این سوزن زدن‌های مکرر دردناک همراه رنگ‌های شیمیایی را بر روی پوست بدن بررسی کنیم.
رنگ‌های عمیقی که به سادگی پاک نمی‌شوند
«دکتر حامد زرتاب»، عضو مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران پیش از هر چیز تتوها را به نوع آماتور و حرفه‌ای تقسیم‌بندی می‌کند و می‌گوید: «برای تتوهای آماتور معمولا از رنگ‌های طیف آبی و سیاه استفاده می‌شود و پایه آن‌ها کربنی است، اغلب سطحی‌تر کارگذاری می‌شوند و پاک کردن آن‌ها نیز طبیعتا راحت‌تر است.»
در تتوهای حرفه‌ای، اما از رنگ‌های دیگر مانند سبز و قرمز استفاده می‌شود، اغلب عمقی‌تر هستند و پاک کردن آن‌ها سخت است. تتو عوارض بالقوه گوناگونی دارد. یکی از آن‌ها واکنش‌های آلرژیک است که به خصوص با تتوهای حرفه‌ای و استفاده از رنگ‌های سبز، زرد، قرمز و یا آبی به کار بروز می‌کند و حتی سال‌ها بعد از انجام تتو هم این واکنش‌های آلرژیک خود را نشان می‌دهند.»
عضو مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه می‌دهد: «از دیگر عوارض تتوها، ایجاد سایرعفونت‌های پوستی وعفونت‌های سیستماتیک در قسمت‌های دیگر بدن است که اگر نکات بهداشتی از طرف کسی که تتو را انجام می‌دهد به طور کامل رعایت نشود، این عارضه ایجاد خواهد شد. واکنش‌ها و بیماری‌های التهابی در پوست و گاهی در سایر ارگان‌های بدن و در اطراف ناحیه تتو شده ایجاد می‌شود که حتی چند سال بعد از انجام تتو از بین نمی‌رود. همچنین عارضه‌های بالقوه دیگر تتو وجود دارد که انواع فوتو درماتیت‌ها (التهاب پوست و اگزما) از جمله آن‌ها هستند که با نورخورشید ایجاد و تشدید می‌شوند.»
یک ریسک جدی برای ابتلا به ایدز و هپاتیت
در سالن‌های ویژه انجام تتو اغلب مراحل تهیه رنگ و آماده کردن سوزن، سرپلاک تاتو، هدلایت ماژیک طراحی و قلم هاشور دور از چشم مشتری‌ها انجام می‌شود و یک سهل‌انگاری درباره ضد عفونی کردن این لوازم به ویژه سوزن آن می‌تواند مشتری این سالن‌ها را بی سرو صدا جزو قربانیان ایدز و هپاتیت در جامعه کند.
دکتر زرتاب می‌گوید این بیماری‌ها بسیار جدی‌تر از ابتلا به التهاب و حساسیت هستند: «دسته دیگر واکنش‌ها، پیامدهایی هستند که به آن‌ها واکنش‌های لیکنوئید می‌گوییم. این عوارض شامل التهاب‌های پوستی می‌شوند و در اطراف ناحیه تتو شده بروز پیدا می‌کنند. امکان دارد به فاصله چند ماه و چند سال بیماری پوستی سارکوئیدوز در قسمت تتو شده نیز ایجاد شود و به مروز زمان قسمت‌های دیگر را هم درگیر کند. اما بیماری‌های جدی و خطرناک دیگری نیز در کمین این افراد است.
از دیگر عوارض تتو می‌توان به بیماری‌های منتقله از راه خون مانند عفونت با باکتری‌ها، بیماری‌های هپاتیت b و c و ایدز نیز اشاره کرد. این بیماری‌ها به سادگی می‌تواند از طریق سوزن‌های آلوده به همراه رنگ تتوهای حرفه‌ای و عمیق به بدن منتقل شوند. همینطور گزارشاتی به صورت نادر منتشر شده که ایجاد تتو می‌تواند قسمت‌های مختلفی را مانند عنبیه چشم‌ها را نیز درگیر کند و اگر درمان نشود گاهی برای سلامت بینایی فرد پایان راه خواهد بود.»
دکتر زرتاب ادامه می‌دهد: «برخی بیماری‌های پوستی هم با انجام این تتوها بروز پیدا می‌کنند. انواع اگزما، بیماری پسوریازیس، لیکن پلان، مورفه‌آ و ایجاد کلوئید نیز پس از تتوها امکان دارد اتفاق بیفتد. همچنین گزارش شده که پس از انجام ام آر آی در ناحیه‌ای که تتو شده، تا مدتی سوزش و تورم ایجاد می‌شود و این خالکوبی‌ها ممکن است نتیجه این عکس برداری‌ها را با اختلال‌هایی همراه کند.»
عوارض پاک کردن تتو با لیزر چیست؟
این پژوهشگر بیماری‌های پوستی در خصوص روش‌های پاک کردن تتو می‌گوید: «برای پاک کردن تتو، روش‌های مختلفی وجود دارد؛ از جمله روش‌های قدیمی‌تر مانند درم ابریژن و جراحی‌ها هستند که امروزه کمتر استفاده می‌شوند. اکنون اصلی‌ترین روش برای برداشتن تتوها، انواع خاصی از لیزرها هستند.»
«دکتر زرتاب» در رابطه با روش لیزردرمانی توضیح می‌دهد: «روش برداشت تتو با لیزر به طور کلی امن و شناخته شده است و احتمالا عوارض آن کم است، اما بی‌عارضه هم نیست. در تتوهای حرفه‌ای جوهری که استفاده می‌شود ماندگارتر است و رنگ‌های بیشتری در آن به کار می‌رود و، چون به سطوح عمقی‌تری تزریق می‌شوند، برداشت تتو پروسه پیچیده‌تری است.
برای برداشت تتو با لیزر، ممکن است نیاز به چندین جلسه درمان و صرف هزینه بیشتر باشد و در نهایت هم بسته به نوع تتویی که انجام شده نتیجه درمان صددرصدی به دست نمی‌آید. همچنین از جمله عوارضی که موقع برداشتن تتو ایجاد می‌شود، درد، تاول، پوسته دار شدن ضایعات و خونریزی‌های نقطه‌ای است که برخی از آن‌ها را می‌توان با بی‌حسی‌های موضعی قبل لیزر کاهش داد.»
تغییرات قوام پوست پس از پاک کردن تتو با لیزر
به گفته این متخصص شناسایی بیماری‌های پوستی برخی رنگ‌هایی که در تتوها به کار می‌روند، نسبت به لیزرها مقاومند و بعضی اینقدرعمیق کار می‌شوند که از دسترس طول موج لیزرها خارج هستند. ممکن است هنگام درمان و پاک کردن، سایه‌ای از تتوی اولیه باقی بماند و همینطور قوام پوستی که تتو شده، بعد از درمان با لیزر، ممکن است مانند قوام پوست اولیه نباشد و دچار تغییرات شود: «یکی از عوارض نادر تتو این است که محل برداشت تتو ممکن است دچار عفونت شود و به این بستگی دارد که کسی که این کار را انجام می‌دهد چقدر در کارش خبره باشد. پس بهتر است برای این کار حتما به متخصص پوست مراجعه شود.
عارضه دیگر برداشت تتو این است که آن ناحیه بعد از مدتی دچار اسکار می‌شود و این اسکار دائمی شده و حتی ممکن است برای مدت طولانی باقی بماند. در ضمن تغییر رنگ ناحیه‌ای که تحت درمان قرار می‌گیرد هم، به صورت کمرنگ‌تر شدن و پر رنگ‌تر شدن اتفاق می‌افتد.»
این پژوهشگر پوست و زیبایی ادامه می‌دهد: «به طور رایج در پاک کردن تتوهای خط لب، خط چشم و ابروها، ممکن است بعد از جلسات اول، تتوها حتی تیره‌تر بشوند و این به خاطر برون ریزی‌ای است که از رنگدانه‌ها اتفاق می‌افتد و ممکن است این‌ها درمان را طولانی‌تر کند و جلسات اضافی درمان برای پاکسازی کامل مورد نیاز باشد.»
درمان‌های پاک کردن تاتو هزینه بر هستند
«دکتر زرتاب» واکنش‌های التهابی را جزء عارضه دیگر پاک کردن تتوها دانسته و ادامه می‌دهد: «به طور کلی اگر فردی به هر نوع بیماری پوستی و غیر پوستی حاد و مزمن مبتلا باشد یا مثلا در شرایطی مانند بارداری و شیردهی قرار گرفته باشد و بخواهد تتو انجام دهد، حتما باید قبل از این کار با پزشک متخصص خود مشورت کند و برای هر بیماری به صورت منحصر به فرد باید تصمیم گرفته شود.
عضو مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: «درمان پاک کردن تتو با دستگاه‌هایی با طول موج خاص انجام می‌شود و امکان دارد این کارچند جلسه تکرار شود، همین موضوع منجر به هزینه‌بر شدن آن است و حتی به تحمیل هزینه‌های چندین میلیونی و یا چند ده میلیونی به بیمار منجرمی شود. بسیاری از بیماران فارغ از دلیل بیمار شدن پس از مدتی از این کار پشیمان می‌شوند و به دنبال روش‌های پاک کردن این تتوها هستند و معمولا این پشیمانی با صرف هزینه و وقت و حتی به دلیل بروز اسکارهای بعدی با آسیب‌های روحی همراه است.»