قم: اگر می‌خواهید مداحی اصلاح شود برای نوحه سرایان برنامه داشته باشید

حلقه وصل: گردهمایی نوحه‌سرایان و نغمه‌پردازان کشور به میزبانی کارگاه نوحه خوشدل در شهر مقدس قم برگزار شد.

در این برنامه که با حضور جمعی از نوحه‌سرایان شاخص، اعضای حلقه‌های نوحه کشور و جوانان مستعد شهرستانی در عرصه سرایش نوحه، در بنیاد فرهنگی امامت برپا شد، درباره مسائل و دغدغه‌های مربوط به نوحه‌سرایی، مباحث و گفتگوهای مفصّلی شکل گرفت.

حجت‌الاسلام بندانی نیشابوری، سیدمهدی حسینی رکن‌آبادی، مهدی سلحشور،  محسن عربخالقی، سید مهدی حسینی و سید رضا نریمانی مهمانان این گردهمایی بودند.

چرا بیان روضه گودال انقدر رواج پیدا کرده است؟
حجت‌الاسلام بندانی نیشابوری در این گردهمایی با اشاره به آداب نوکری آل‌الله اظهارداشت: شاعران قدیم با قلم و کاغذِ خمس‌داده‌شده، با وضو و رو به قبله و با ذکر و توسل، برای اهل‌بیت علیهم‌السلام شعر می‌سرودند.مطالعه و پژوهش شاعران در منابع دینی واجب است. شعر و نوحه چقدر باارزش می‌شود وقتی بتوان کنار هر بیت از آن به آیه‌، حدیث، روایت یا فضیلتی از اهلبیت علیهم‌السلام اشاره کرد.

بندانی نیشابوری در ادامه با بیان برخی آسیب‌ها در هیأت‌ها اشاره داشت و گفت: چرا بیان روضه گودال انقدر رواج پیدا کرده است؟ امام صادق فرمودند حق روضه این است که هرکس شنید در مقتل با جدّ غریبم چه کردند قالب تهی کند. آیا برای ما چنین است؟ ما اگر از دروازه مدح و منقبت وارد مرثیه شویم، اشاره کوچکی هم کافی‌ست که قلب مخاطب ما را بسوزاند. چرا که می‌گویی با چنین انسان با فضیلتی چنین کردند.‌ در احوالات علمای ما هست که اینچنین روضه می‌خواندند.

وی همچنین در نقد بیان برخی مراثی در اشعار و ذکر مصیبت‌ها افزود: اگر ما در مورد صفات امام معصوم مطالعه کنیم و ویژگی‌های منحصربه‌فرد ایشان را بشناسیم و به اوصاف امام معصوم معرفت پیدا کنیم، برخی از روضه‌ها را کسر شأن امام خواهیم دانست و از بیان آن پرهیز می‌کنیم. چرا در مناسبت‌های مربوط به دیگر ائمه علیهم‌السلام چند بیت کوتاه و مختصر خوانده می‌شود و می‌رویم سراغ سیدالشهدا. این‌همه منبع و محتوا داریم اما مطالعه و شعر و اجرایی نیست.

این سخنران مذهبی ادامه داد: از جوان و نوجوان ما درباره فلان بازیکن خارجی سؤال کنند با جزئیات جواب می‌دهد اما درباره امثال نرجس خاتون و بی‌بی‌شهربانو سلام‌الله‌علیهما یا درباره حبیب‌بن‌مظاهر و دیگر اصحاب یا بعضاً درباره خود امامان معصوم چیزی نمی‌داند. چرا؟ چون چیزی به او تحویل نداده‌ایم.

آقایان مسئول! اگر می‌خواهید اوضاع مداحی کشور درست شود بجای مداحان، برای نوحه‌سرایان برنامه داشته باشید

محسن عربخالقی شاعر و نوحه‌سرا و مداح اهل بیت(ع) نیز در این گردهمایی با بیان اینکه این حرکت، به نوعی نمونه‌ای از اقدامات آتش به اختیار است، گفت: بارها به آقایان مسئول گفته‌ام که اگر می‌خواهید اوضاع مداحی کشور درست شود، چشمه نوحه‌سرایان هستند؛ نه مداحان. باید برای نوحه‌سرایان برنامه داشته باشید.

عربخالقی در ادامه به تاریخچه تصنیف‌سرایی در ایران اشاره کرد و گفت: ما چاره‌ای نداریم جز اینکه به غلبه محتوا بر فرم برگردیم چون وظیفه ما طرح مبانی و معارف آل‌الله است. متاسفانه در برخی نوحه‌ها روی‌ به شعار بجای شعر آورده شده است. شاعر باید از دریچه زندگانی و فضائل و مراثی آل‌الله به مسائل و مفاهیمی همچون استکبارستیزی، تحریم، آتش به اختیار، جهاد تبیین و... بپردازد نه اینکه صرفاً به بیان الفاظ‌ شعارگونه بپردازد و قطعاً بیان غیرمستقیم و شاعرانه اثرگذارتر از شعار است.

وی با غیرمنصفانه‌دانستنِ برخی نقدها به نوحه امروز گفت: چرا می‌گویند نوحه‌های قدیم بهتر از الان بوده است؟ نوحه‌های قدیم سرشار از اشکال‌های زبانی‌ست. اتفاقات مثبتی که در مضمون، زاویه‌نگاه و موسیقیِ برخی از نوحه‌های ۱۰_۱۵ سال اخیر افتاده در تاریخ بی‌سابقه است.

عربخالقی در ادامه در پاسخ به دغدغه برخی از نوحه‌سراها درباره نوع تعامل مداحان با آن‌ها گفت: ما اگر نوحه خوب بنویسیم زمین نمی‌ماند و مداح خودش دنبال آن می‌آید. مشکل این است که نوحه خوب با زبان سالم، کم داریم. من بارها با مداحان و نهادهای مختلف درباره توجه به نوحه‌سرایان در بحث معیشتی، رسانه‌ای و... بحث کرده‌ام اما به این نتیجه رسیده‌ام که چه بخواهیم چه نخواهیم ما نوحه‌سرایان، محکومیم به تقوا و اخلاص.