ایران یکی از ۹ کشور برتر دنیا در ساخت ماهواره

به گزارش حلقه وصل: مرتضی براری با حضور در برنامه تیتر امشب درباره ماهواره امیرکبیر گفت: ایجاد و توسعه زیرساخت های ماهواره ای یکی از اولویت های سازمان فضایی ایران است که در این راستا قرارداد ساخت ماهواره سنجشی با قدرت تفکیک مکانی 40 متر به دانشگاه صنعتی امیرکبیر محول شد، خوشبختانه این ماهواره در توسعه فناوری و تربیت نیروی متخصص بوده که توسط متخصصین دانشگاه امیرکبیر ساخته شده و تست ها موفقیت آمیز بوده است که در چند هفته آینده برای عملیات پرتاب به وزارت دفاع تحویل داده خواهد شد.

براری درباره کاربرد ماهواره گفت: ماهواره های سنجشی در راستای زیست محیطی، مدیریت بلایا و توسعه کشاورزی خواهد بود. این ماهواره در راستای پایش زمین های کشاورزی، توسعه کشاورزی و پایش و سلامت محصولات کشاورزی مهمترین کاربرد این ماهواره خواهد بود.

رئیس سازمان فضایی کشور در ادامه درباره توسعه فصایی افزود: مطابق با سند چشم انداز افق 1404 دو برنامه ده ساله تنظیم شده است.

برنامه اول بین سالهای 85 تا 94 بود که خوشبختانه در آن دهه توانستیم ماهواره های تحقیقاتی بسازیم و در مدار تحقیقاتی 250 کیلومتر با ماندگاری حداکثرسه ماه ماهواره را پرتاب و با زمین ارتباط برقرار کنیم بنابراین توفیق اول چرخه کامل فناوری فضایی است که دست پیدا کردیم و توفیق دوم کسب اقتدار علمی در عرصه فضا بود که رتبه اول فناوری در منطقه را کسب کردیم.

برنامه دوم ده ساله که از سال 1395 تا 1404 است تثبیت کامل چرخه فناوری فضایی مهمترین هدف است که ماهواره های عملیاتی ساخته شوند و در مدار بالای 500 کیلومتر قرار دهیم و سیگنال پایدار از ماهواره توسط ایستگاه زمینی دریافت کنیم و هم ماهواره هم پرتاب گر وهم ایستگاه بومی ساخته شود. 

در برنامه ده ساله دوم توجه به زیرساخت‌ها و توسعه کاربرد ماهواره در کشور است. اقتصاد فضا به عنوان اقتصاد نوظهور مطرح است که در ده سال بیش از 139 درصد رشد داشته که متوسط رشد آن نسبت به متوسط اقتصاد جهانی 6/5 برابر بیشتر بوده است و تا 20 سال آینده این رشد ادامه دارد. امروزه فضا یک فرصت و دغدغه برای کسب ثروت است.

وی درباره اقتدار علمی ایران در منطقه گفت: ما رتبه اول منطقه هستیم . در سال 2016 در مهندسی فضا رتبه 14 دنیا بودیم که در سال 2017 سه پله افزایش رتبه پیدا کرده و به رتبه 11 در دنیا رسیده ایم و امیدواریم این اقتدار علمی به اقتدار فناوری و اقتدار صنعتی و اقتصادی برسد.

در دهه اول در توسعه کابردهای ماهواره کار شده و امیدواریم با فراهم شدن بستر و فضا کارافرینان بیشتر وارد این حوزه شوند و این فرصتی برای حضور در حوزه بین الملل و بازار منطقه خواهد بود.

رئیس سازمان فضایی ایران در ادامه درباره اقتدار اقتصادی نیز گفت: در دهه اول از سال (85 تا94 )ما جز 9 کشور اول دنیا شدیم که چرخه کامل فناوری فضایی را داریم. در این ده سال دانشگاه های ما خوش درخشیدند که مهمترین سرمایه ما در دهه دوم است. در دهه دوم توجه حداکثری به صنعت و توسعه بازار تاکید شده است. 

یکی از مهمترین اولویت ها توسعه بازار و اقتصاد بوده است.

براری درباره سهم اقتصاد از این بخش و توسعه اقتصادی گفت: بیش از ده شرکت دانش بنیان در راستای این پروژه ایجاد شده است و در صنعت فضایی فعال هستند. سال 2017 سهم اقتصاد فضا در دنیا 345 میلیارد دلار بوده که 76 بخش آن توسط بخش خصوصی اداره می شود. 

ما نیز در اولین اقدام با تاکید وزیر ارتباطات بستر برای ورود بخش خصوصی را فراهم و در اقدام دوم نیز بستر برای ماهواره های سنجشی را فراهم کرده ایم که در حال بررسی در کمیسیون مقررات است. امروزه ایستگاه نیز فرصتی است برای ورود بخش خصوصی تا بتواند از داده های ماهواره ای در کسب و کار و بازار استفاده کند.

برای این کار کاربردهای فضا بررسی شده است وحوزه مدیریت بلایا، محیط زیست، خدمات شهری و .. را در اولویت قرار داده ایم که از دانشگاه ها برای فعالیت در این حوزه ها کمک گرفته شده است.

تلاش بر این است که از تیم های دانشگاهی علاقمند در این عرصه دعوت شود و در راستای توسعه فضای کسب و کار داده های ماهواره ای رایگان در اختیار آنان قرار خواهد گرفت. یکی از مهمترین دغدغه ها نهادینه کردن صنعت فضایی در کشور است.

براری گفت: سه ماهواره در سه دانشگاه شریف، امیرکبیر و علم وصنعت توسط متخصصان داخلی ساخته شد که مصداق بارز ما می توانیم است تا شاهد توسعه فناوری و زیرساخت ها باشیم.

سیدمصطفی صفوی همامی مدیر پروژه ماهواره پیام امیرکبیر گفت: قرارداد پروژه ماهواره دانشگاه صنعتی امیرکبیر بین سازمان فضایی و دانشگاه امیرکبیر منعقد شد و در شرف پرتاب است.

او افزود: این ماهواره مشخصات ظاهری و ابعاد آن بین 50 تا 60 سانتی متردر هر بعد، وزن و ارتفاع 500 کیلومتر است.
نسل اول ماهواره های کوچک بنام امید که پرتاب شد تا ارتفاع 250 تا 350 کیلومتر و عمر مفید آن ماهواره ها بین 35 تا 45 روز بود، ولی به علت افزایش ارتفاع مداری تا 500 کیلومتری این ماهواره قادر خواهد بود دو تا سه سال در مدار 500 کیلومتری دور کره زمین بچرخد و عمر دو تا سه سال عمر جز بهترین تفاوت هایی است که در ساخت ماهواره در ایران صورت گرفته است.

او افزود: ماهواره امیرکبیر دارای 4 دوربین در طول موج های مختلف و ذخیره اطلاعات و کاربرد عملی آن فعالیت رادیوآماتوری ماهواره است. امروز فعالیت رادیو اماتوری در دنیا گسترده شده است و اطلاعات عمومی کشورها با هم رد و بدل می شود.
نسلی از ماهواره های دارای فعالیت رادیو اماتوری در دنیا ساخته شده اند که با هزینه کم ساخته می شود و اجازه می دهد که ماهواره ها از طریق رادیواماتورها باهم گفتگو کنند و ماهواره ما به صورتی ساخته شده که 45 کاربر به صورت همزمان باهم ارتباط و گفتگو داشته باشند.

عکسبرداری از زمین با 4 دوربین و در طول موج های مختلف، ذخیره سازی اطلاعات و محموله علمی تشعشات فضایی سه ماموریت این ماهواره است.

وی افزود: طراحی و ساخت ماهواره یک طرح مهم است. دانشکده هوافضا، دانشکده مکانیک، مخابرات و کامپیوتر در ساخت ماهواره امیرکبیر نقش داشتند. شانزده نفر از استادان در مقاطع مختلف در پروژه ماهواره پیام امیرکبیر فعال بودند.

مدیر پروژه ماهواره پیام امیرکبیر در ادامه گفت: طراحی و ساخت ماهواره یک پروژه بین رشته ای است. در ساخت ماهواره امیرکبیر 4 دانشکده و 16 نفر از اساتید در پروژه فعال بودند. همچنین در این پروژه 110 دانشجوی دکترا و کارشناسی ارشد فعالیت داشتند.

وی افزود: سازمان فضایی ایران در سال 1385 تصمیم گرفت فناوری ساخت ماهواره را به سه دانشگاه امیرکبیر، علم و صنعت و دانشگاه شریف بدهد که سه سال طول کشید. برای پرتاب ماهواره با یکی از پرتاب گرهای خارجی نیز برای پرتاب ماهواره مذاکره و تبادل اطلاعات انجام دادیم، اما هیچ کدام از کشورها حاضر نشدند به دلایل تحریم برای مدل پروازی اقدام کنند بنابراین وقتی از پرتاب‌گر خارجی ناامید شدیم توانمندی پرتاب داخلی به مرحله‌ای رسید که می‌توانیم ماهواره را در ارتفاع 500 کیلومتر از سطح زمین و زاویه 50 درجه قرار دهیم که خبر بسیار خوشایندی بود.

مدیر پروژه ماهواره پیام امیرکبیر درباره هزینه ها نیز گفت: در مجموع قرارداد دانشگاه امیرکبیر با سازمان فضایی 12/5 میلیارد تومان هزینه داشته است. 

وی افزود: در سطح جهانی اتحادیه جهانی مخابرات در ژنو سوئیس متولی دادن مجوز و فرکانس هاست بنابراین تنها نهادی که در سطح جهانی ارتباطات فرکانسی را انجام می دهد اتحادیه جهانی مخابرات است. این اتحادیه ارتباطات فرکانسی را در سطح جهان پخش می کند و ماهواره ما تداخل فرکانسی با هیچ ماهواره ای در منطقه را ندارد.

وی گفت: تست‌های محیطی حرارت و ارتعاشات با ایجاد آزمایشگاه کنترل حرارتی انجام و گارگاه ساخت بدنه ماهواره نیز ایجاد شده است. دستگاه لرزاننده و مهمترین زیرساخت اتاق تمیز است که آماده نهایی کردن تست هاست.