به گزارش روز یکشنبه ایرنا، میدان فردوسی تهران که بسیاری آن را دماسنج قیمت دلار می‌نامند، از روز گذشته از تب و تاب افتاده و مانند روزهای قبل خبری از حضور گسترده دلالان و صف های خرید نیست.
اگر گذارتان به میدان فردوسی افتاده باشد، جولان دلالان و زمزمه «دلار، دلار»، «دلار داری»، «دلار می‌خریم» را حتما شنیده‌اید. دلالانی که برای فعالیت در این مکان، نیاز به ابزار خاصی ندارند، گوشی تلفن همراه برای رصد قیمت‌ها و چشم‌های تیزبین برای شناسایی مشتریان کافی است. دلالان سعی می‌کند با هر ترفندی، دلار یا یورو را از افراد خریداری و یا ارز مورد نیاز را به آنها بفروشند.
اما غوغای بازار ارز به یکباره از روز گذشته افت کرده است که درباره چرایی فروکش کردن التهاب این بازار و خالی شدن خیابان فردوسی از خریداران، می‌توان به دلایلی مختلفی اشاره کرد که مهم ترین آنها، ابلاغ بخشنامه جدید بانک مرکزی درباره فروش ارز سهمیه ای بود.
یک روز پس از ابلاغ بخشنامه جدید بانک مرکزی، نرخ هر دلار در صرافی‌های بانکی با ۵۵۶ تومان کاهش نسبت به روز گذشته به ۲۶ هزار و ۴۶۲ تومان رسیده است.
ماجرای ارز سهمیه‌ای چیست؟
برخی افراد بنا به دلایل مختلفی همچون مسافرت، درمان و تحصیل در خارج از کشور نیاز به ارز دارند که باید مجرای قانونی برای تامین آن وجود داشته باشد. سیاست بانک مرکزی در سال‌های گذشته اعطای سالیانه ۲ هزار یورو برای هر کد ملی است تا از این طریق، فشار روی بازار ارز کاسته و قیمت‌ها متعادل شود.
اگرچه سیاست بانک مرکزی از اعطای ارز سهمیه‌ای برای هر کد ملی، کاهش فشار روی بازار ارز و متعادل کردن قیمت‌ها بوده، اما این امر سبب ایجاد بازار سیاه شده است.
در ماه‌های گذشته اختلاف قیمت دلار آزاد با صرافی بانکی افراد زیادی را برای خرید دلار سهمیه‌ای به سمت صرافی‌ها کشانده است و افراد با هدف خرید ارز به نرخ صرافی بانکی و فروش آن به نرخ آزاد که تا چند هزار تومان تفاوت دارد اقدام به خرید این ارزها می‌کردند.
در این میان برخی از دلالان نیز برای کسب سود، به سراغ اجاره کارت ملی افرادی می رفتند که نه تنها قصد سفر به خارج از کشور را نداشتند بلکه حتی از توان مالی لازم برای خرید ارز سهمیه‌ای و فروش آن نیز برخوردار نبودند. بنابراین دلالان با پرداخت مبلغ ناچیزی برای اجاره کارت ملی به فرد سود قابل توجهی را کسب می‌کنند.
این اقدام دلالان موجب التهاب بازار ارز در میدان فردوسی شده بود، به این صورت که دلالان افراد را از سطح شهر جمع‌آوری می‌کردند و تنها با پرداخت ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر کارت ملی، سهمیه ارز آنها را خریداری می‌کردند.
بانک مرکزی و ایجاد مانع برای دلالان
با رشد فعالیت دلالان در زمینه خرید و فروش ارز سهمیه‌ای، بانک مرکزی روز گذشته با ابلاغ بخشنامه‌ای به صرافی‌های بانکی سراسر کشور فروش ارز به متقاضیان را مشروط کرد.
بانک مرکزی در ابلاغیه خود ضمن تأکید بر تداوم روند تخصیص ارز به صورت اسکناس با مصارف خدماتی اعلام شده، از شبکه صرافی های کشور خواسته است درصورتی که متقاضیان درخواست خرید ارز برای مصارفی، به جز مصارف تعریف شده در فهرست مذکور را دارند، به بانک مرکزی اعلام کنند.
مصارف ۲۵ گانه عبارتند از ارز مسافرتی، زیارتی، درمانی، دانشجویی و دانش آموزی، هزینه شرکت های هواپیمایی ایرانی، هزینه شرکت های بیمه ایرانی، هزینه شرکت در نمایشگاه های خارجی، هزینه حقوق و مزایای کارکنان خارجی شاغل در ایران، رانندگان ترانزیت، برگزاری همایش های بین المللی و اعطای جوایز جشنواره ها، آزمایش های علمی و گواهینامه های بین المللی، خرید امتیاز پخش فیلم، فرصت مطالعاتی، حق عضویت و ثبت نام در سازمان های بین المللی و چاپ مقالات علمی، شرکت های اعزام کننده زائران به عتبات عالیات و عمره مفرده، ثبت نام در آزمون های بین المللی، حق الوکاله دعاوی خارجی، هزینه اشتراک شبکه های اطلاعاتی، شرکت در دوره های آموزشی و پژوهشی خارج از کشور، شرکت در امتحانات علمی و تخصصی خارج از کشور، خدمات کنسولی سفارتخانه های خارجی، هزینه های ارزی شرکت های مسافرتی و گردشگری، هزینه های حمل و ترانزیت و توزیع محموله های پستی و تبدیل مانده ریالی ناشی از خرید ارز اتباع خارجی و ارز مأموریتی.
براساس این ابلاغیه، قبل از عرضه ارز سهمیه‌ای به مراجعان، صرافان باید مالکان واقعی که متقاضی دریافت ارز هستند را احراز هویت کنند. همچنین چنانچه خرید ارز توسط نماینده یا وکیل انجام می شود سمت یا هویت نماینده نیز را نیز احراز کنند.
اگرچه در این بخشنامه عرضه ارز مشروط شده اما میزان ارز مسافرتی و ارز موردنیاز برای شرکت در دوره‌های آموزشی و پژوهشی از دو هزار یورو به دو هزار و ۲۰۰ یورو افزایش یافته است.
خالی شدن بازار ارز از خریداران و دلالان
با انتشار خبر عرضه ارز سهمیه‌ای منوط به ارائه مدارک و مستندات لازم در رسانه‌های مختلف، شاهد کاهش قیمت ارز از روز گذشته بودیم. مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا در روز یکشنبه و یک روز پس از ابلاغ بخشنامه جدید بانک مرکزی، حاکی از این است که آرامش بر خیابان‌های منتهی به میدان فردوسی که پیش از این محل تجمع دلالان خرید و فروش ارز بود، حاکم شده است.
قبل از ابلاغ این بخشنامه بین چهار راه استانبول تا میدان فردوسی تهران مملو از جمعیت بود که یا فروشنده دلار بوده یا به دنبال خرید دلار از افراد کم تجربه بودند. همچنین در مقابل صرافی‌ها صف‌های طولانی تشکیل شده بود، اما امروز (یکشنبه) دیگر خبری از این صف‌های طولانی نبود.
مرد میانسالی که در سکوی مقابل یکی از صرافی‌ها نشسته بود به خبرنگار ایرنا گفت: از صبح امروز بازار راکد است و قیمت دلار ریزش داشت.
وی افزود: بخشنامه بانک مرکزی و نشست هسته ای که فردا برگزار می‌شود از یک سو باعث شده افراد تمایلی به خرید و فروش نداشته باشند از سوی دیگر قیمت دلار کاهش یافته است.
یک دلال دیگر که با گوشی خود قیمت‌ها را رصد می کرد نیز گفت: «اگر هفته گذشته اینجا می‌آمدی جای سوزن انداختن نبود، مرد و زن، پیر و جوان آمده بودند تا ارز سهمیه‌ای بخرند یا بفروشند اما امروز خبری نیست.»
یک دلال دیگر که با گوشی خود قیمت‌ها را رصد می کرد، گفت: «اگر هفته گذشته اینجا می‌آمدی جای سوزن انداختن نبود، مرد و زن، پیر و جوان آمده بودند تا ارز سهمیه‌ای بخرند یا بفروشند اما امروز خبری نیست.»
این دلال بازار ارز افزود: همه این اتفاقات با بخشنامه بانک مرکزی شروع شد و حالا نشست وین هم به آنها اضافه شده است.
زن میانسالی که برای فروش دلار به میدان فردوسی آمده می‌گوید: در این چند ساعتی که خیابان را بالا و پایین می‌روم همه می‌گویند فردا دلار ارزان می‌شود.
پسر جوانی که بر ترک موتور خود نشسته، می گوید : بازار کساد است از صبح معامله‌ای انجام نداده‌ام، بیشتر سود ما از این راه بود.
یکی از کارکنان صرافی با اشاره به بخشنامه روز گذشته بانک مرکزی گفت: اگر فردی متقاضی ارز سهمیه‌ای است باید بلیت سفر، برگه خروج و پاسپورت خود را ارائه کند و چنانچه سفر وی لغو شود باید ارز را بازگرداند.
وی اظهارداشت: از صبح تنها چند نفر برای خرید ارز سهمیه‌ای آمده‌اند و دیگر خبری از ازدحام جمعیت در مقابل صرافی نیست.
