به گزارش حلقه وصل، کمتر از یک سال به جام جهانی ۲۰۲۲ باقی مانده و قطر قرار است میزبان بزرگترین رقابت فوتبال در دنیا شود. اتفاقی که وقتی در سال ۲۰۱۰ از آن پرده برداشته شد، دنیا را شوک فرو برد. بسیاری اعتقاد دارند که ریاست وقت فیفا به نام «سپ پلاتر» با رشوه و فساد این میزبانی را به قطر سپرده است.
این رقابت قرار است از تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۱ و در حالی که لیگ‌های فوتبال در کشورها آغاز شده، برگزار شود و یک تعطیلی یک ماهه در پی داشته باشد. جدای از بحث اتفاقات فوتبالی، تصوری در بین مخاطبان وجود دارد که میزبانی جام جهانی می‌تواند اقتصاد یک کشور را کاملاً متحول کند؛ در صورتی که کارشناسان اقتصادی کاملاً مخالف این تصور هستند.
سایت i news در آخرین گزارش خود به بررسی وضعیت اقتصادی قطر در خصوص میزبانی جام جهانی پرداخت و این میزبانی را یک «رفتار جنون آمیز و دیوانه‌وار اقتصادی» دانست. این رسانه با استناد نظر کارشناسان اقتصادی مدعی شد که این جام جهانی باعث ضرر مالی قطر خواهد شد و در دراز مدت هیچ کمکی به این کشور نفت خیز نخواهد کرد.
از نظر ورزشی، دادن معتبرترین تورنمنت جهان به یک کشور کوچک نوپا و بدون فرهنگِ فوتبال، کاملا بی معنی بوده و هنوز بسیاری معتقدند باید جام جهانی بایکوت شود زیرا مسائل زیادی همچنان پشت پرده مانده است. در گزارش‌های پیش گفته شد که به دلیل مسائل حقوق بشر بسیاری از تیم‌ها، کارشناسان، خبرنگاران و رسانه‌ها به میزبانی قطر اعتراض کردند و آن را خلاف معیارهای انسانی دانستند.
از نظر اقتصادی نیز این موضع وجود دارد که به هیچ وجه قطر در دراز مدت سود مالی نخواهد برد و به مشکل برخواهد خورد. پروفسور اندرو زیمبالیست، اقتصاددان ورزشی در «کالج اسمیت» ایالت ماساچوست، مقیاس هزینه های قطر را «عمل جنون اقتصادی» نامید. او اظهار داشت: فکر می‌کنم این میزبانی، یک نمایش نامه پوچ باشد که به هیچ وجه بازده اقتصادی مثبتی نخواهد داشت. شاید بتوان جایزه بیهوده ترین و معکوس ترین سرمایه گذاری اقتصادی را به قطر داد که در بین رویدادهای ورزشی، مضرترین آنها را انتخاب کرده است.
قطر که از سونامی داستان‌های منفی دلسرد نشده، ثروت زیادی را صرف آماده سازی خود برای میزبانی این مسابقات کرده است. به گفته کمیته سازماندهی، ۶.۵ میلیارد دلار به تنهایی برای مکان‌ها و هزینه‌های مستقیم اختصاص داده شده که این بخشی از بودجه بلندمدت ۲۰۰ میلیارد دلاری برای زیرساخت ها است. سایت بلومبرگ برآورد کرده که هزینه واقعی تغییر کشور با جاده‌ها، راه‌آهن‌های جدید و ایجاد شهر جدید لوسیل (شهری که در شمال دوحه ساخته شده) بسیار بیشتر از گفته آنهاست و می‌تواند تا ۳۰۰ میلیارد دلار بالا برود.
سایت i news نوشت این هزینه زیادی است ولی قطر می‌تواند آن را پرداخت کند. این کشور کوچک که کمتر از ۳ میلیون نفر جمعیت دارد، روی ذخایر عظیم نفت و گاز قرار گرفته و با تولید ناخالص سرانه ۶۲۰۰۰ دلار آمریکا یکی از ثروتمندترین کشورهای روی زمین است. این کشور علی‌رغم تأثیر شیوع کرونا، تولید ناخالص داخلی خود در سال ۲۰۲۱ را به ۱۶۹ میلیارد دلار رساند و قرار است طبق پیش‌بینی صندوق بین المللی پول این میزان تا سال ۲۰۲۶ به ۲۱۴ میلیارد دلار برسد.
اقتصاددانان ورزشی یک سوال بزرگ مطرح کرده‌اند که اینکه قطر با هزینه میلیارد دلاری خود آیا می‌تواند گردشگری خود را به مزایای طولانی مدت حفظ کند؟ آیا این باعث نمی‌شود که تمام توریست‌ها به کشوری مثل امارات سر ریز شوند و کشور رقیب از این نظر پیشرفت کند؟
دکتر پل مایکل براناگان، مدرس ارشد مدیریت و سیاست ورزشی در دانشگاه متروپولیتِن منچستر گفت: این جام جهانی قرار است طرفداران زیادی را به قطر بیاورد. در واقع ممکن است دبی و ابوظبی باشند که در طول مسابقات از نظر گردشگری سود بسیار بیشتری ببرند.
سایمون کوپر، نویسنده مشهور دنیای فوتبال نیز اظهار داشت: قطر خیال می‌کند که وقتی نفتش تمام شود، به مقصد گردشگری بدل خواهد شد که جام جهانی نیز بخشی از آن است. من فکر نمی‌کنم که کسی این واقعیت را باور کند. به نظرم آنها همه پول خود را هدر داده‌اند.
البته نظر قطری‌ها چیز دیگری است و حسن الثوادی، رئیس کمیته برنامه ریزی جام جهانی قطر گفت: جام جهانی یک تورنمنت متحول کننده است که قرار است به دلیل تأثیر آن بر بخش هایی مانند گردشگری، ورزش و ساخت و ساز، حدود ۲۰ میلیارد دلار به اقتصاد کمک کند. البته این یک فرض است و ما در پایان جام جهانی می‌توانیم میزان دقیق را بررسی کنیم.
سخنگوی کمیته عالی تحویل و میراث قطر گفت: قطر مطمئن است که برنامه های میزبانی آن تضمین می‌کند که جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ به نفع کشور و کل منطقه است. این منفعت شامل توسعه اقتصادی کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، ایجاد مشاغل جدید و جذب متخصصان با استعداد جدید در منطقه و افزایش فعالیت‌های گردشگری خواهد بود.
سایت i news از نظر مثبت تحلیلگران مالی Fitch Solutions نوشت که پیش بینی می‌کنند، تولید ناخالص داخلی قطر در سال آینده ۴.۱ درصد افزایش یابد. این انتظار وجود دارد که تولید ناخالص داخلی بین سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۰ به طور متوسط سالانه ۳.۲ درصد رشد کند. گابریل دی لوا، تحلیلگر این شرکت در خاورمیانه و شمال آفریقا گفت که جام جهانی، بازی پایانی قطر نیست، بلکه تنها بخشی از پازلی است که هدف آن به سمت یک اقتصاد پیشرفته مدرن پیش می‌رود.
جام جهانی بدون شک قطر را روی نقشه قرار داده و این به معنای مثبت آن نیست. برخی کشورها و طرفداران حقوق بشر، قطر را متهم کردند که بسیاری از رویکردهای ضدبشری در این مدت پیش گرفته و این باعث شده تا در وجهه اش به طرز قابل توجهی نتیجه معکوس داشته باشد.
دکتر دانیل ریچه، استادیار دانشگاه «جورج تاون» قطر، جام جهانی را ابزاری برای ایجاد روابط بیشتر با کشورهای دیگر و مردم جهان توصیف کرد. این کشور که توسط همسایگان بزرگ و قدرتمند خود احاطه شده، دائماً سعی دارد برای بقا و حفظ حاکمیت خود در صحنه جهانی هوشمندانه عمل کند.
پروفسور سیمون چادویک، مدیر مرکز ورزش اوراسیا در مدرسه بازرگانی املیون، گفت: سرمایه گذاری در ورزش برای کاهش خطر و همچنین ملت سازی شکل می‌گیرد و آن را دیپلماسی بدون هزینه می‌ماند. ولی سوال این است که قطر برنامه ای برای استفاده از این تسهیلات و ارائه منافع اقتصادی بلندمدت دارد، باید به ما بگوید که این برنامه چیست؟
این اقتصاددان ورزشی تخمین زده که ۲۴۰ میلیارد دلار برای جام جهانی و زیرساخت های مربوطه هزینه شده است. مبلغی که ممکن است برای جبران آن یک عمر طول بکشد. اکنون، این تحلیل در حال غلبه است که جام جهانی برای قطر خروجی خواهد داشت در حد هیچ!