به گزارش حلقه وصل، کتاب «حقوق محیط زیست در اندیشه قرآنی علامه طباطبایی» اثر علی رضایی بیرجندی در ۱۶۸ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب منتشر شد.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، با توجه به آیات قرآن و روایات، درباره آسمان، زمین، کوه‌ها، آب و هوا، حیوانات، هویت و چگونگی خلقتشان و لزوم بهره مندی صحیح و حفاظت از آنها سخن گفته است.
مسؤولیت انسان در برابر نظام نیکوتر، توجه به پیوند متقابل و وثیق انسان و محیط زیست در مبدأ آفرینش و معاد، توجه به همگونی انسان و طبیعت، رعایت حرمت محیط زیست، لزوم بهره مندی حکیمانه از محیط زیست بر پایه عدالت زیست محیطی و حفاظت از حق حیات طبیعت، بنیادهای نگاه علامه طباطبایی به طبیعت و محیط زیست را بر می‌سازد.
اثر پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی، چگونگی ارتباط خدا و انسان با محیط زیست را بر پایه متن تفسیر گرانسنگ «المیزان فی تفسیر القرآن» موضوع پژوهش قرار داده است.
کتاب حاضر با تبیین برخی از اندیشه‌های علامه طباطبایی، به ضرورت بهره مندی صحیح از طبیعت و محیط زیست، لزوم حفظ و آبادکردن آن و پرهیز از هر گونه تخریب، تضعیف و آلوده کردن آن به مثابه وظیفه‌ای انسانی و اسلامی پرداخته است.
ساختار اثر
این کتاب در دو فصل تدوین شده است: فصل اول رابطه خدا و محیط زیست را در چهار عنوان بررسی می‌کند که در این عناوین چهارگانه درباره آفریدگی، نظام مندی، هوشمندی و تسبیح گویی محیط زیست بحث می‌شود.
فصل دوم کتاب نیز که عهده دار تبیین رابطه انسان با محیط زیست است، دو قسمت عمده دارد که موضوعاتی چون خلاقیت الهی انسان، کرامت الهی انسان، امانت داری انسان، و رسالت انسان در حفظ محیط زیست را بررسی می‌کند.
مباحث فصل اول بیشتر مایه نظری دارند و در قالب «هست و نیست» ارائه می‌شوند، اما مباحث فصل دوم جز برخی مباحث مقدماتی، مطالبی اند که در قالب «باید و نباید» ارائه می‌شوند.
برشی از کتاب:
* سجده گیاهان
قرآن مجید از سجده گیاهان سخن گفته است و مفسران در تبیین نوع سجده گیاهان، سه نظریه را بیان کرده اند: یک، سجده آنها تکوینی و به مثابه ایفای نقش خویش در نظام آفرینش است؛ دو، سجده آنها از نوع دلالت است و زمینه هدایت انسان را به وجود خداوند متعال فراهم می‌آورد، سه، سجده واقعی و نوعی فروتنی همراه با شعور در برابر آفریدگار است.
مفهوم آیات قرآن مجید، تأکید آن بر ناتوانی انسان از درک تسبیح گیاهان، دلیل‌های روایی و مشاهده عینی برخی از انسان‌هایی که به مقام محرمیت رسیده اند، نظر سوم را تأیید می‌کند.
* هوشمندی زمین
در قرآن و روایات آمده است که زمین، مکان‌ها و روزهایی که در آنها ثواب یا گناه رخ داده و نیز دست‌ها، پاها، پوست در آخرت، شهادت خواهند داد. پیامبر اکرم (ص) بر حرمت نهادن به زمین تأکید می ورزد و آن را به منزله مادری معرفی می‌کند که انسان از آن ارتزاق می‌نماید و نیز از اعمال نیک و بد انسان خبر می‌دهد. لازمه این امر آن است که زمین و اجزایش ۰۰۲۰ شعور داشته باشند و در آخرت محشور شوند. قرآن کریم درباره سنگ که جزئی از زمین است، می‌فرماید: «وَ إِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ»؛ برخی سنگ‌ها از هیبت خدا {از فراز کوه} به زیر می‌افتد.
علاقه مندان جهت خرید اینترنتی این کتاب می‌توانند به نشانی اینترنتی www.bustaneketab.ir مراجعه نمایند.