به گزارش حلقه وصل، بیکاری جوانان یکی از معضلات اقتصادی و اجتماعی موجود در کشور است و کمتر خانواده ایرانی را می‌توان دید که دغدغه بیکاری حداقل یکی از اعضا خانواده را نداشته باشد. اما با توجه ویژه دولت جدید و بر اساس برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های اشتغال، باید سالانه یک میلیون فرصت شغلی در کشور ایجاد شود.
مرکز کار ایران یکی از سازمان‌هایی است که در حوزه‌های مربوط به کار، اعم از آموزش‌های حرفه‌ای، کارآفرینی، ایجاد دفاتر خدمات شغلی بین‌المللی و برگزاری نمایشگاه‌های کار بین‌المللی و شفاف سازی اطلاعات از طریق ارتباط مستقیم کارجویان با کارفرمایان گام برمی‌دارد.
در همین راستا، تحریریه اقتصادی خبرگزاری میزان با سعید سمیعی رئیس مرکز کار ایران در خصوص شناسایی راهکارها و ظرفیت‌های ایجاد اشتغال در کشور، ایجاد امنیت شغلی و ... به گفت‌وگو نشسته است.
با توجه به اینکه یکی از برنامه‌های دولت جدید ایجاد چهار میلیون شغل در طی چهار سال است آیا ظرفیت ایجاد این حجم اشتغال در کشور وجود دارد؟
سمیعی: با استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور خیلی بیشتر از این هم می‌شود ایجاد اشتغال کرد و این بستگی به این دارد که چقدر از ظرفیت‌های شغلی استفاده بهینه شود مورد اول اینکه بخش زیادی از مشکلات که برای ایجاد اشتغال در کشور وجود دارد به عدم شفافیت اطلاعات کارجویان با کارفرمایان مربوط می‌شود در حال حاضر کارفرمایان بسیار زیادی به دنبال نیرو هستند تا ظرفیت‌های شغلی خالی خود را پر کنند و از طرفی هم کارجویانی به دنبال شغل موردنظر هستند و اگر ارتباط سیستماتیک بین کارجویان و کارفرمایان فعال شود امکان دسترسی کارجویان به مشاغل موجود و نیازهای کارفرمایان در حیطه‌های شغلی فراهم خواهد شد و بخش زیادی از برنامه ایجاد اشتغال اجرا خواهد شد.
دومین مورد اینکه باید از ظرفیت نیروی انسانی داخل کشور خصوصاً در حوزه‌هایی کاری موجود که نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی هم ندارند و در حاضر حاضر هم‌ظرفیت پذیرش دارند مانند برنامه‌نویسی و رشته‌های مرتبط با «it» استفاده کرد که این رشته ها بازار کار نامحدودی چه در بحث صادرات خدمات فنی مهندسی و نرم‌افزار و چه در بحث نیاز داخلی نیز دارند و اگر برنامه‌ریزی درستی در این زمینه صورت بگیرد بخش زیادی از مشکل ایجاد اشتغال حل خواهد شد و ما این نیازها را به دلیل این که در دل کار هستیم و دولتی و سیاست‌گذار هم نیستیم روزانه لمس می‌کنیم و فکر می‌کنم اگر ظرفیت‌های موجود بالفعل شود بیش از چهار میلیون اشتغال در طول چهار سال هم می‌شود اشتغال جدید و پایدار ایجاد کرد.
چه ظرفیت‌های اشتغالی در کشور مغفول مانده است؟
سمیعی: این ظرفیت‌ها بسیار زیاد است و در رشته‌های صنعت، خدمات و شاخه‌های مختلف به‌طور مجزا ظرفیت‌هایی وجود دارد که اگر فعال شوند و استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها شود مجموعه ایجاد اشتغال جدید خیلی بیشتر از این اعداد خواهد شد و با توجه به اینکه جمعیت جوان کشور تحصیل کرده هستند و تا حد زیادی در خیلی از رشته‌ها قابلیت سرمایه‌گذاری و توانمندشدن را دارند با یک برنامه‌ریزی صحیح می‌توان از این ظرفیت‌ها برای رسیدن به هدف ایجاد اشتغال استفاده کرد.
برای پایدار کردن اشتغال در کشور با توجه به آمار ناهمگون اشتغال در کشور چه باید کرد؟
سمیعی: سیاست‌گذاران در حال تدوین و اجرای سیاست‌هایی هستند که به این هدف برسند و اشراف این سیاست‌گذاران به آمار غیراستاندارد خیلی بیشتر است اما به‌عنوان راهکار به موارد شفافیت در فرایندهای کسب‌وکار، حمایت از کارگاه‌ها و صنایع اشتغال‌زا، رفع موانع تولید برای حفظ کار موجود و ساده‌سازی قوانین و مقررات دستگاه‌های دولتی می‌توان اشاره کرد که البته در بخش ساده‌سازی قوانین با توجه به اینکه در خیلی از موارد این قوانین و مقررات در تعارض باهم هستند و کارفرمایان و صاحبان کسب‌وکار را دچار مشکل می‌کنند و این در نهایت منجر به ضعیف شدن بدنه کارگاه‌ها، کاهش تولید و اشتغال می‌شود باید توجه بیشتری داشت و در نهایت اگر این سیاست‌ها تجمیع شوند در گام اول اشتغال موجود به‌عنوان هدف اول حفظ می‌شود و بعد می‌توان گام دوم را درراه توسعه اشتغال پایدار برداشت.
برای حمایت از حقوق کارکنان و ساماندهی قراردادها و ایجاد امنیت شغلی چه راهکارهایی را می‌توان به‌کار گرفت؟
سمیعی: این قراردادها ایجاد مشکل نمی کنند بلکه تنوع قراردادهای کاری خود معلول یک مشکل هستند و وجود چندین مدل مختلف قرارداد به علت این است که در خیلی موارد قانون از کارگران و کارفرمایان به نحو مقتضی حمایت نمی‌کند و کارفرمایان و کارگران باید طی یک توافقی باهم کار کنند و این خیلی پیچیده نیست که بخواهیم برای حفظ این رابطه چندین مدل قرارداد داشته باشیم و متأسفانه به دلیل تنوع قراردادها در بعضی از موارد آگاهانه و با پیش‌بینی قبلی هر ۲ طرف می‌توانند روابط کار را دور بزنند و بعضاً با علم به این موضوع قرارداد را منعقد می‌کنند که این موضوع ممکن است به ضرر هر ۲ طرف قرارداد باشد و به همین دلیل محاکم حقوقی با موضوع کار مستمراً شلوغ هستند.
اگر به‌جای پیچیده کردن موضوع روی اصل موضوع تمرکز شود مشکلات حل خواهند شد باید از سوی دولت ریل‌گذاری صورت بگیرد و با ابلاغ سیاست‌ها نظارت هم باشد، اما در نحوه اجرا و رسیدن به هدف دست بخش خصوصی باز باشد و دخالت دولت و حاکمیت حادث نشود و از طرفی هم در راستای هدف ایجاد اشتغال و تثبیت شغل‌های موجود گام برداشته شود و قراردادها هرچه ساده‌تر و شفاف‌تر باشند تنوع قراردادها کمتر خواهد شد و کیفیت روابط کاری بالاتر می‌رود و درنتیجه محاکم رسیدگی به دعاوی کارگر و کارفرما هم خیلی خلوت‌تر خواهند شد.
هدف مرکز کار ایران از انعقاد تفاهم‌نامه و قرارداد با دانشگاه‌ها چیست؟
سمیعی: هدف اصلی مرکز اصلی کار ایران از توسعه روابط و انعقاد قراردادهای مختلف با بخش دانشگاهی و علمی کشور با توجه به این مورد است که یکی از بحرانی‌ترین بخش‌های اشتغال در کشور اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که طبق آمار بیش از ۴۰ درصد این فارغ‌التحصیلان بیکار و یا در جستجوی کار بهتر هستند که این با رسالت دانشگاها در تضاد است و در حال حاضر عمدتاً دانشجویان مهارت لازم برای ورود به بازار کار را در دانشگاه‌ها کسب نمی‌کنند و مرکز کار ایران در راستای حل این مشکل با دانشگاه‌ها ارتباط برقرار کرد تا بتواند خدمات توانمندسازی و آموزش‌های مهارتی را به دانشجویان در یک مسیر ساده‌تر و سریع‌تر ارائه بدهد و از طرفی مسیر دستیابی دانشجویان به بازار کار را تسهیل کند.
مرکز کار ایران هر ساله اقدام به برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی کار می‌کند برپایی این نمایشگاه‌ها با چه هدفی و در چه زمان‌هایی صورت می گیرد؟
سمیعی: نمایشگاه‌های بین‌المللی کار ایران «ایران جابکس» بزرگ‌ترین رویداد استخدامی کشور هستند که سالی یک‌بار و با مشارکت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار می‌شوند و در این نمایشگاه‌ها تمام اضلاع بازیگر در حوزه اشتغال جمع می‌شوند یعنی کارجویان به‌عنوان بازدیدکننده و کارفرمایان و صاحبان حرف به عنوان ارائه دهنده فرصتهای شغلی و مؤسسات کاریابی نیز به عنوان ضلع سوم در این نمایشگاه‌ها حضور دارند و ضلع چهارم نیز مؤسسات و مراکز دولتی و خصوصی هستند که به‌نوعی به یکی از ۳ ضلع ذکرشده خدمات ارائه می‌دهند. و این‌ها در کنار بخش دولتی و حاکمیتی در این نمایشگاه‌ها بدون واسطه باهم رودررو می‌شوند؛ و ارائه خدمات انجام می‌گیرد.
یک بخش از هدف برپایی این نمایشگاه به‌صورت تخصصی تمرکز بر روی استخدام دارد و در این نمایشگاه برای این کار فضا و سامانه‌هایی متمرکز هستندبه این نحو که در غرفه هرکدام از کارفرمایان مشاغل ارائه می‌شود و کارجویان نیز رزومه کاری خود را ارسال می‌کنند و در همان نمایشگاه مصاحبه می‌شوند. یعنی در طول ۴ روز برگزاری این نمایشگاه تقریباً بیش از ۷۰ الی ۸۰ درصد مراحل استخدامی طی می‌شود و اگر نیاز به مراحل بعدی بود بعد از نمایشگاه ادامه مراحل با مراجعه کارجویان به کارفرمایان طی خواهد شد و این‌یکی از خروجی‌های قابل‌لمس برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کار است و برای امسال نیز برنامه‌ریزی شده است تادر بهمن‌ماه پنجمین دوره برگزاری این نمایشگاه را به شکل بین‌المللی داشته باشیم.
ما بازار منابع انسانی را هم بین‌المللی می ببینیم و جذب نخبه‌ها ایرانی خارج از کشور را هدف قرار داده‌ایم و با توجه به آرام شدن فضای کسب‌وکار بعد از پیک‌های مختلف کرونا پیش‌بینی می شود که امسال استقبال خوبی از برگزاری این نمایشگاه در بهمن‌ماه صورت بگیرد.
برای اطلاع‌رسانی از برپایی نمایشگاه بین‌المللی کار که واقعه مهمی نیز برای کارجویان است چه اقداماتی از طریق مرکز کار ایران صورت گرفته است؟
سمیعی: کارفرمایان و کارگاه‌ها به‌صورت مکاتبه‌ای و مستقیم با ارسال دعوت‌نامه آگاه می‌کنیم و بخش کارجویان را نیز با برگزاری نشست‌های خبری که با اصحاب رسانه‌ها داریم اطلاع‌رسانی می‌کنیم و در ۲ سال گذشته نیز با همکاری صداوسیما و با استفاده از تیزرهای تبلیغاتی تلویزیونی اطلاع‌رسانی را صورت می‌دهیم و از طرفی به دلیل بکر بودن فضای کاری مرکز کار ایران در حوزه اشتغال و از طرفی نیاز عینی جامعه برای دستیابی به‌کار با کوچک‌ترین اطلاع‌رسانی مخاطبان جذب می‌شوند و کار ما برای اطلاع‌رسانی معمولاً خیلی راحت است.
ظرفیت فرصتهای شغلی در سامانه مرکز آمار ایران را ۵ هزار اعلام کرده بودید لطفاً در این خصوص توضیح بفرمایید؟
سمیعی: با توجه به ارتباطی که با کارفرمایان و صنایع مختلف داریم که این کارفرمایان در سامانه مرکز کار ایران اعلام نیاز می‌کنند و فرصتهای شغلی موجود خود را ارائه می‌دهند و این فرصتهای شغلی منحصربه‌فرد هستند و در سامانه و یا آگهی‌های دیگر معمولاً مشاهده نمی‌شوند و مختص مرکز کار ایران هستند که ما نیاز کارفرمایان را به کارجویان اطلاع‌رسانی می‌کنیم و کارجو و کارفرما را در سامانه مرکز کار به هم وصل می‌کنیم و می‌توان گفت که در حال حاضر در سامانه مرکز کار ایران ۷ هزار فرصت شغلی داریم که به دنبال جذب کارجویان هستند، از طرفی کارجویانی هم به دنبال کار هستند و این فاصله را با فرآیندها و برنامه‌ریزی‌های مختلف می‌توان پر کرد.
کارجویان از چه طریق می‌توانند برای استفاده از فرصتهای شغلی معرفی شده از سوی مرکز کار ایران اقدام کنند؟
سمیعی: کارجویان با مراجعه به سامانه‌های kariran.ir یا kariran.org ثبت نام و ارسال رزومه برای پیدا کردن فرصتهای شغلی اقدام کنند. و کارفرمایان نیز می‌توانند شرایط مورد نظر خود را در سامانه ثبت کنند تا اتصال کارفرما و کارجو صورت گیرد.