به گزارش سرویس دفاع و امنیت حلقه وصل، یکی از اعتراضات به حق کشورمان در خصوص رفتارهای اخیر جمهوری باکو، تلاش برای گسترش روابط با رژیم صهیونیستی است که در جریان بازپس گیری قره باغ در سال ۲۰۲۰ میلادی، به اوج خود رسید و علاوه بر کارشناسان نظامی و امنیتی، حتی بخش زیادی از مردم عادی خصوصا در منطقه قفقاز به عمق این روابط پی بردند. البته این ارتباط نزدیک در حوزه های دیگر همچون انرژی نیز در حال گسترش است که خطرات خاص خود را برای کشورمان و سایر ملتهای منطقه دارد.
اما اگر به موضوع ارتباط نزدیک و خاص نظامی بازگردیم، اولین نشانه ها را می توان در سال ۱۹۹۲ میلادی مشاهده کرد؛ زمانی که حکومت باکو به تازگی به عنوان یکی از جمهوری های شوروی سابق، حیات مستقل خود را آغاز کرده بود. در همان سالهای اولیه که بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ، نبردی آغاز شد اولین کمک مستقیم نظامی اسراییل به شکل موشک های دوش پرتاب ضد هوایی استینگر ساخت آمریکا به دست باکویی ها رسید. جنگ اول قره باغ با شکست آذربایجان و از دست رفتن منطقه قره باغ به پایان رسید ولی این موشکها، نقطه آغاز روابط دو طرف بود و طی نزدیک به سه دهه، تل آویو یکی از بزرگترین تامین کنندگان نیازهای تسلیحاتی آذربایجان بوده و از طرفی نیز باکو ۴۰ درصد نیاز نفتی رژیم صهیونیستی را تامین می کند.
با رصد گفتگو ها و صحبت های مقامات سیاسی کشورهای مختلف گاهی می توان تا حدی به عمق روابط طرفین پی برد. در مورد خاص این حکومت و رژیم صهیونیستی به صورت خاص دو جمله از دو مقام مسئول می تواند نشان دهنده سطح روابط باشد. در سال ۲۰۰۹ میلادی، الهام علی اف رییس جمهور مادام العمر آذربایجان روابط کشور خود با صهیونیست ها را به شکل یک کوه یخ اعلام کرده که تنها یک دهم از آن از سطح آب بیرون بوده و باقی آن مخفی است. در سال ۲۰۱۲ میلادی نیز لیبرمن وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی اعلام می کند که در حال حاضر روابط با آذربایجان برای ما از رابطه با فرانسه مهم تر است!
با اشاره به این دو جمله مهم و کلیدی به سراغ لیست تسلیحات فروخته شده اسراییلی به جمهوری آذربایجان می رویم.
زمین، هوا و دریا؛ همیشه ردی از اسراییل وجود دارد
آنچه که به صورت رسمی در اسناد بین المللی از فروش های تسلیحاتی بین دو طرف وجود دارد، مربوط به سالهای ۲۰۰۵ الی ۲۰۱۹ میلادی است که موارد مختلفی را شامل می شود. البته باید در همین ابتدا به این مسئله نیز اشاره کرد که اصولا انتظار می رود موارد بسیار بیشتری نیز در این بین وجود داشته باشد که هنوز رسانه ای نشده است. در عین حال امکان دارد اعداد اعلام شده در این اسناد که در ادامه می اید نیز متفاوت از ارقام واقعی باشد.
در بخش تسلیحات انفرادی می توان گفت که نیروهای ویژه باکو از جمله کاربران اسلحه هجومی تاور ساخت صنایع نظامی رژیم صهیونیستی، IWI، هستند. این سلاح که از طراحی بولپاپ بهره می برد چندین سال است که در اختیار نیروهای ویژه آذری دیده شده است.
نظامیان آذربایجانی مسلح به اسلحه تهاجمی Tavor
در سال ۲۰۰۵ میلادی یکی از اولین خرید های سنگین ثبت شده آذربایجان از رژیم صهیونیستی انجام شده که شامل ۶ پرتابگر سری Lynx است. این راکت اندازها با طراحی ماژولار توان حمل و پرتاب راکت ها و موشک های زمین به زمین در کالیبرهای مختلفی را دارند و به نظر می رسد برای این سامانه ها ۵۰ عدد راکت سنگین هدایت شونده Extra با کالیبر ۳۰۶ میلی متری تهیه شده است. البته بر اساس تصاویر راکت های سبک تری نیز برای این سامانه از رژیم صهیونیستی تهیه شده است. این سامانه ها نیز ساخت شرکت IWI است.
راکت انداز های سری Lynx با پرتابه هایی در سه کالیبر متفاوت
خمپاره اندازهای سری CARDOM در دو کالیبر ۸۱ و ۱۲۰ میلی متری و سیستم خمپاره انداز SPEAR در کالیبر ۱۲۰ میلی متری دو نمونه دیگر از تسلیحات اسراییلی هستند که در خدمت ارتش باکو وارد شده اند. سامانه اولی ظاهرا به سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ و سامانه دوم در سال ۲۰۱۸ وارد خدمت شده و ۱۰ دستگاه از هر سامانه نیز خریداری شده است. سامانه اولی ساخت شرکت Soltam Systems و دیگری ساخت شرکت البیت است.
خمپاره انداز سری CARDOM در اختیار ارتش آذربایجان
خمپاره انداز ۱۲۰ میلی متری سری SPEAR بر روی خودروی تاکتیکی SandCat
در بخش زمینی شاید یکی از موثرترین سلاح های اسراییلی فروخته شده به آذربایجان، موشک های ضد زره سری اسپایک بوده اند. موشک های این سری از مدل های مختلف هستند که بردهای مختلفی را پوشش می دهند و در جریان جنگ سال ۲۰۲۰ در حجم بسیار بالایی توسط آذربایجان مورد استفاده قرار گرفته و تصاویر تهیه شده از دوربین های سر این موشک ها نیز به منظور تبلیغات و جنگ روانی روی حریف در حجم بالایی توسط وزارت دفاع آذربایجان پخش شد. موشک های اسپایک توسط شرکت رافائل ساخته می شوند.
موشک اسپایک مدل LR در اختیار ارتش آذربایجان
موشک اسپایک مدل ER در اختیار ارتش آذربایجان
پرتاب موشک اسپایک مدل NLOS از شناور ارتش آذربایجان در دریای خزر
در اسناد موجود از مبادلات بین دو طرف تقریبا به خرید ۳۶۰ تیر موشک اسپایک اشاره شده که از مدل های LR و NLOS بوده است. نکته جالب اینجاست که در تصاویر مربوط به جنگ قره باغ، گونه ER این موشک ها نیز دیده شد ولی در اسناد رسمی خبری از این خرید نیست. این موشک ها بسته به مدل برد بین حدودا ۴ الی بیش از ۲۰ کیلومتر را پوشش داده و قابلیت شلیک کن – فراموش کن، حمله از بالا و در صورت نیاز برنامه ریزی و درگیری با یک هدف جدید در زمان پرواز را دارند. موشک های سری اسپایک در خدمت آذربایجان هم به صورت زمین پایه، نصب شده بر روی خودرو، بالگرد پایه و نصب شده بر روی شناور مورد استفاده قرار می گیرند.
از دیگر تسلیحات ضد زره اسراییلی خریداری شده توسط آذربایجان باید به موشک های سری LAHAT ساخت صنایع هوافضای رژیم صهیونیستی، IAI، اشاره کرد که چیزی در حدود ۱۰۰ تیر از آنها خریداری شده و هم در برجک های کنترل تسلیحاتی زمینی و هم بالگردهای Mi – ۱۷ آذری نصب شده اند.
موشک های LAHAT در یک سیستم کنترل تسلیحاتی متعلق به نیروهای نظامی آذربایجان
یکی از خریدهای بسیار کم و البته تقریبا دیده نشده آذربایجان از رژیم صهیونیستی ۵ قبضه توپ ۱۵۵ میلی متری مدل ATMOS ساخت شرکت Soltam Systems است که در اسناد رسمی تحویل آنها در سال ۲۰۱۰ اعلام شده ولی حداقل تا به امروز تصویری از آنها در آذربایجان دیده نشده است. یکی دیگر از خریدهای آذربایجان از رژیم صهیونیستی چیزی در حدود ۱۰۰ دستگاه زره پوش سبک مدل SandCat ساخت شرکت Plasan است که بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ تحویل شده و بیشتر به عنوان حامل خمپاره یا موشک های ضد زره اسپایک خدمت کرده است.
موشک های بالستیک تاکتیکی کوتاه برد سری LORA از جمله دیگر خریدهای مهم آذربایجان از شرکت اسراییلی IAI به تعداد حدودا ۵۰ تیر خریداری شده است. این سیستم تسلیحاتی در سال ۲۰۱۸ میلادی خریداری شده و در بخش بیشتر بخوانید روایتی از استفاده از آن در جنگ دوم قره باغ آمده است.
پرتابگر موشک LORA در پشت سر الهام علی اف
موشک های پدافندی سری باراک ۸ از جمله دیگر خریدهای سنگین آذری ها از صهیونیست ها است. این سیستم پدافند هوایی میان برد ساخت شرکت IAI بوده و با مشارکت هند توسعه پیدا کرده است هم در کاربری های دریا پایه و هم زمین پایه استفاده می شود. بر اساس گزارش های موجود آذری ها حدود ۸ واحد از این سیستم را در سال ۲۰۱۶ میلادی تحویل گرفته اند.
موشک های سامانه باراک ۸ در جریان یک رژه نظامی در جمهوری آذربایجان
۶ فروند قایق گشتی تندرو سری Shaldag و ۶ فروند شناور گشتی مدل OPV-۶۲ که همگی ساخت صنایع دریایی اسراییل هستند نیز در خدمت واحدهای دریایی آذربایجان در دریای خزر قرار گرفته. این شناورها با انتقال قطعات و به صورت تحت امتیاز در آذربایجان ساخته شده اند و عمدتا به تسلیحات سبک مثل توپ های کالیبر متوسط یا موشک های سری اسپایک NLOS مجهز شده اند. تمام این ۱۲ شناور بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ میلادی در آذربایجان وارد خدمت شده اند.
یکی از شناورهای گشتی کلاس Shaldag متعلق به آذربایجان
یکی از شناورهای کلاس OPV-۶۲ متعلق به آذربایجان
اما به بخش پرنده های بدون سرنشین می رسیم که به نوعی یکی از مهم ترین بخش در همکاری نظامی بین باکو و تل آویو قرار دارد. تقریب اکثر محصولات صهیونیست ها در این بخش به آذربایجان صادر شده و در جریان نبرد دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ نیز در حجم بالایی مورد استفاده قرار گرفته است. اگر بخواهیم نگاهی به لیست فروش در این بخش داشته باشیم این نام ها قابل مطرح کردن هستند:
پهپاد Aerostar متعلق به ارتش آذربایجان
پهپادهای شناسایی ساخت شرکت Aeronautics Defence Systems در حدود ۲۰ فروند، پهپادهای هرمس ۴۵۰ و هرمس ۹۰۰ که از اولی ۱۰ فروند و از دومی ظاهرا ۲ فروند تحویل آذربایجان و توسط شرکت البیت سیستمز ساخته شده اند. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که پهپاد هرمس ۱۸۰ ساخت این شرکت نیز در دارایی های ارتش آذربایجان دیده شده ولی در اسناد رسمی به آن اشاره نشده است. تحویل دو مدل پرنده بدون سرنشین هرمس ۴۵۰ و ۹۰۰ بر اساس اسناد موجود در سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ میلادی انجام شده است.
پهپاد هرمس ۱۸۰ آذری در نیروهای ارتش ارمنستان
پهپاد هرمس ۴۵۰ در ارتش آذربایجان
پهپاد هرمس ۹۰۰ در ارتش آذربایجان
پنج فروند پرنده بدون سرنشین سری Heron ساخت IAI که در سال ۲۰۱۳ تحویل شدند بخش دیگری از دارایی های بدون سرنشین صهیونیستی در ارتش آذربایجان است. از جمله پرنده های بدون سرنشین اسراییلی در خدمت آذربایجان که آمار دقیقی در خصوص تعداد و زمان تحویل آنها وجود ندارد مدل ThunderB ساخت شرکت Bluebird Aero Systems است که چندین مورد در منطقه قره باغ قبل از بروز جنگ اصلی نیز رصد شده است.
پهپاد هرون در جریان یک رژه در جمهوری آذربایجان
پهپاد ThunderB آذری در اختیار ارتش ارمنستان
ده فروند پهپاد Orbiter-۳ ساخت شرکت اسراییلی Aeronautics از دیگر دارایی های پهپادی آذربایجان است که در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تحویل شده اند.
پهپاد Orbiter-۳ که در قره باغ سقوط کرده است
اما در نهایت به بخش پرنده های بدون سرنشین انتحاری میرسیم. توجه داشته باشید که به این سامانه ها در ادبیات نظامی گاهی به عنوان مهمات سرگردان یا پرسه زن نیز اطلاق می شود. آذربایجانی ها چیزی در حدود ۱۰۰ فروند از پهپادهای شناسایی و انتحاری سری Orbiter-۱K ساخت شرکت Aeronautics را بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ تحویل گرفته و به نظر می رسد که خط تولید آنها نیز در آذربایجان دایر شده باشد. خرید پرنده های بدون سرنشین سری Orbiter-۱K حواشی عجیب و قابل تاملی دارد. در سال ۲۰۱۷ میلادی اعلام شد که یک تیم از مدیران سازنده و تیم هدایتگر این پرنده بدون سرنشین، قبل از خرید نهایی آن توسط آذربایجان در این منطقه حاضر شده و به درخواست طرف آذری برای نشان دادن قابلیت های آن، یک حمله واقعی به نیروهای ارمنی انجام دادند که بر اثر آن، دو سرباز زخمی شدند بدون آنکه طرف ارمنی در حالت جنگی یا مخاصمه باشد.
روایت های درز کرده از این حادثه آنگونه است که عملیات مورد نظر در ماه اکتبر سال 2017 رخ داده و در ابتدا اپراتور هدایت کننده پرنده بدون سرنشین مورد نظر، از انجام این حمله سرباز زده اما با فشار آذری ها به مسئولان ارشد شرکت اسراییلی Aeronautics که در محل حضور داشتند، فرد دیگری کنترل را به دست گرفته و به موضع نیروهای ارمنی حمله می کنند! این مورد بعد از درز در رسانه های صهیونیستی پای وزارت دفاع و دادگستری اسراییل را نیز به میان کشید اما رسما توسط شرکت Aeronautics تایید نشد!
پهپاد انتحاری Orbiter-۱K در اختیار آذربایجان
۲۵۰ فروند از گونه SkyStriker ساخت البیت سیستمز نیز بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ تحویل شده اند. در نهایت به پرنده بدون سرنشین انتحاری Harop می رسیم که ساخت IAI بوده و بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ میلادی ۱۰۰ فروند از آنها به آذربایجان وارد شده. اسناد نشان می دهد اولین مورد استفاده رزمی پهپاد انتحاری هاروپ توسط آذربایجان البته مربوط به سال ۲۰۲۰ نبوده و چند سال قبلتر رخ داده است. در بهار سال ۲۰۱۶ میلادی یک دوره از درگیری های جدید بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ آغاز شد و در جریان این درگیری بود که برای اولین بار آذربایجانی ها از این پهپاد علیه یک هدف مملو از انسان، استفاده کردند.
در این حمله، پهپاد هاروپ به یک اتوبوس پر از نیروهای داوطلب ارمنی که در حال اعزام به خط مقدم بودند، اقدام کرده و در این حمله حداقل ۷ نیروی ارمنی کشته شدند. یکی از مجروحین حادثه نیز مدتی بعد در بیمارستان جان خود را از دست داد.
پهپاد اسراییلی SkyStriker در اختیار ارتش آذربایجان
لحظه پرتاب پهپاد انتحاری هاروپ از یک کشنده زمینی در خدمت ارتش آذربایجان
تصویر مربوط به پهپاد هاروپ آذری قبل از حمله به اتوبوس پرسنل ارمنی در سال ۲۰۱۶
آیا اسراییل کلید کوهستان قره باغ را به آذربایجان داد؟
یکی از دلایل مهمی که تا سال ۲۰۲۰ در چندین درگیری ارتش آذربایجان نتوانسته بود کار خاصی را در برابر ارامنه پیش ببرد، بحث جغرافیای پیچیده کوهستانی این منطقه بوده است. جنگ در کوهستان همیشه به عنوان یکی از سخت ترین انواع نبرد تلقی شده و خصوصا در زمان جنگ در این محیط کار برای مهاجمان بسیار سخت تر از مدافعانی است که در درون ارتفاعات و مناطق پر پیچ و خم سنگر گرفته اند. بر اساس تحلیل نشریه امنیتی intelligence online که دارای پیوندهای قوی اطلاعاتی با جامعه اطلاعاتی فرانسه است اسراییلی ها در این بخش نیز کمک بسیار خاصی را به آذربایجان کرده اند.
این نشریه مدت کوتاهی بعد از جنگ دوم قره باغ اینگونه اعلام کرد که دو کشور مدتها قبل روابط بسیار سطح بالای نظامی و اطلاعاتی داشتند، مامورین موساد با حضور در منطقه اقدام به جمع آوری اطلاعات از منابع انسانی کرده و این مسئله باعث شد تا آذربایجان و اسراییل در میانه دهه گذشته میلادی یک توافق را امضاء کنند. طرف اسراییلی این قرارداد شرکت Elta System زیر مجموع صنایع هوافضای اسراییل IAI در حوزه طراحی های جنگ الکترونیک بوده است. این قرارداد برای طراحی یک مدل دیجیتالی از شکل زمین در منطقه قره باغ بوده است. این مدل توسط ترکیبی از اطلاعات بدست آمده از منابع انسانی، رادارها و تصاویر تهیه شده زمینی، هوایی و ماهواره ای بوده است.
با استفاده از این مدل آذربایجانی ها موفق شده اند که پهپادهای انتحاری هاروپ را که ساخت شرکت IAI اسراییل هستند با موفقیت به کار برده و علاوه بر انجام حملات موفق به جمع آوری اطلاعات دقیق بر اساس قابلیت جمع‌آوری اطلاعات توسط این پهپاد بر پایه هوش مصنوعی و سیستم یادگیری عمیق آن دست بزنند.
درباره سال ۲۰۲۰ میلادی نیز که جنگ دوم قره باغ در آن رخ داد، مشخص شده که ۶۹ درصد واردات تسلیحاتی آذربایجان در این سال از رژیم صهیونیستی بوده که این عدد خود به تنهایی نشان گر حجم بالای روابط نظامی دو طرف است. آنچه در بالا به آن اشاره شد صرفا یک روایت بسیار فشرده بر اساس اطلاعات موجود و قابل اثبات از روابط نظامی بین باکو و تل آویو است و مشخصا چه در بعد نظامی و چه همکاری های اطلاعاتی و امنیتی، سطح همکاری ها بسیار بیش از این است. به خاطر همین عمق نفوذ و حضور گسترده نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی در باکو است که کشورمان اعتراضات خود را به این مسئله تا حدی علنی کرده و مجبور به نشان دادن واکنش رسمی شده است وگرنه رصد دقیق این تحولات، از سالها قبل به صورت نامحسوس وجود داشته و موضوع پنهانی برای بخش امنیتی و اطلاعاتی کشورمان در این محدوده کوچک، وجود ندارد.