به حُسن بینی اگر هر امام را «حسن» است

به گزارش حلقه وصل، انچه در ادامه می‌خوانید، یادداشتی به قلم خانم فهیمه شهابیان مقدم (نویسنده) درباره کتاب «نشان حُسن» است که در رثای خانواده امام حسن علیه‌السلام به قلم خانم لیلا مهدوی نوشته شده و انتشارات کتابستان آن را منتشر کرده است.

به قول خودت که همیشه می­خوانی، هوالذی انزل السکینه فی قلوب المومنین.

می­‌خواستم عرفه را در عرفات باشم. مشعر و منا را ببینم.

محرم شو! همین جا هم می­توانی! ما بارها باهم دعای اباعبدالله در روز عرفه را خوانده­‌ایم. اینک این تو و این آسمان فراخ! همان آسمان مکه است و عرفات. اگر در دلت احرام ببندی، این جا هم عرفات می­‌شود.

مکتب سرخ عاشورا را از هرطرف بنگری حرف­‌های تازه دارد و برای رسیدن به این زیبایی­‌ها و ارزش­ها بی­‌شک ادبیات آئینی از موثرترین و پرطرفدارترین راه­هایش است. حضور یادگارهای امام حسن(ع) و خانواده ایشان در کربلا بدون شک از مسائل مهم عاشوراست که کمتر به آن پرداخته می­‌شود.

کتاب «نشان حُسن» روایتی است از آفتاب و ماه و آئینه. آئینه جانبازی می­‌کند، ماه به اسارت می­رود و آفتاب به شهادت می­رسد. برای مایی که از خانواده امام حسن(ع) در کربلا فقط از قاسم(ع) یا عبدالله، آن هم ناقص و ناتمام شنیده­ایم، بی­‌شک خواندن نشان حسن خالی از لطف نیست.

داستان در میان نخلستان های مدینه آغاز می­شود و بعدازظهر روز عاشورا به پایان می­رسد. اصل ماجرا وقتی جان می­گیرد که مرگ معاویه فرا می­رسد و دلهره و ترس و تردید به جان مسلمین می­‌افتد. خانواده امام حسن(ع) در این هیاهو، دل و دیده به امام زمانشان اباعبدالله ­الحسین دوخته­‌اند و با وجود مخالفت بسیاری از بزرگان که آن­ها را به ماندن بر صلح پدرشان، حضرت مجتبی(ع)، توصیه می­‌کنند، فرزندان ماه جز به امر ولایت نظر نمی‌­کنند و ماندن پا به پای عبدالله را عین ادامه حقیقت صلح امام حسن(ع) و مسیرش را همان مسیر می­‌دانند.

در نشان حسن خواننده از مدینه تا مکه و سپس منزلگاه‌های بین راه تا کربلا را به همراه کاروان اباعبدالله و از منظر حسن مثنی، پسر دوم امام حسن(ع)، قاسم ابن الحسن و نفیله مادر قاسم، می­‌پیماید. در این مسیر همراه با دل­‌آشوبه‌های نفیله بهم می­‌ریزد، به متانت و وقار حسن دل می­‌بندد و با قاسم مسیر رسیدن به حق و حقیقت را طی می­‌کند.

از ظرافت های خاصی که به زیبایی نشان حسن اضافه می­‌کند، بند هایی است که در ابتدای هرفصل نگاشته شده و برای خواننده حکم روضه را دارد. قبل از پرداختن به ادامه ماجرای داستان، در این بندها صحنه­‌ای از روز عاشورا توصیف می­‌شود ودل مخاطب را لحظه به لحظه­‌ی داستان به سوی کربلا راهی می­‌کند و این نه تنها باعث بهم ریختگی متن نمی‌­شود بلکه ذهن را مدام روی هدف و لحظه های رهایی شخصیت های داستان متمرکز می­‌سازد.

ارتباط زیبای بین شخصیت‌های داستان، مخصوصا پسران امام حسن(ع)، کاملا قابل درک و واقعی‌ست و این باعث می­شود خواننده بهتر در فضای داستان قرار بگیرد و از حسی که بین شخصیت های آن جاریست لذت ببرد.

مسئله دیگر ماجرای صلح امام حسن(ع) است که همیشه در تاریخ مورد بحث بوده و هرکس تحلیل درست یا غلط از آن ارائه می­‌دهد. در نشان حسن رد این گمان باطل که امام حسین(ع) با قیام عاشورا پا روی عهدنامه صلح برادر بزرگوارشان گذاشته­‌اند، به صورت داستانی دلچسب به مخاطب عرضه می­‌شود و قطعا بیان این مسئله از زاویه دید فرزندان امام حسن(ع) بسیار جذاب خواهد بود. البته در نشان حسن علاوه بر پسران به دختران امام حسن(ع) نیز پرداخته شده است، از راویان داستان نیستند، اما حضورشان در داستان، کشف نسبت های فامیلی و نقش آن­ها در وقایع کربلا و قبل از آن را برای مخاطب نشان حسن میسر می­کند.

با وجود این که در هر فصل راوی داستان عوض می‌­شود اما این باعث گسستگی و از هم پاشیدن روند اصلی داستان نمی­شود و خواننده داستان را گیج و خسته نمی­کند.

نشان حسن از ادب و ایمان و شهود می­‌گوید و رفته رفته به رهایی می­رسد. فرزندان جوان امام حسن­(ع) در اطاعت از عمویشان، اباعبدالله، تردید نمی­‌کنند و این اطاعت و تبعیت از روی عشق و آگاهی و بصیرت است و چقدر زیبا نویسنده نشان حسن قلم می­‌زند آن­جا که می­‌گوید:« اشک برای عشق، عشق برای تبعیت و تبعیت برای سرافرازی»

در ارزشمندی کتاب قابل ستایش نشان حسن همین بس که دست روی خانواده امام معصومی گذاشته است که بین شیعیانش هم غریب است و کم­­تر از آنچه باید و شایسته حق اوست، شناخته شده است. به قول شاعر:

مبین ز نسل حسن هیچکس امام نشد،

به حُسن بینی اگر هر امام را حسن است