تهران: صفر تا صد یک پاتوق فرهنگی انقلابی!

سرویس معرفی _ مصطفی رزاقی: نمی‌شود اهل کتاب و کتابخوانی باشی و برای خرید و باخبر شدن از اوضاع نشر به راسته‌ی میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر تهران سر نزده باشی. راسته‌ای که سال‌ها است درگیر فروش کتب زیر زمینی، تراژدی مرگ کتابفروشی‌های عمومی، کوچ به سمت کتب کمک آموزشی و کنکور و... است. کافه‌ها و پاتوق‌هایی که معمولا در کنار مراکز فرهنگی و دانشجویی شکل می‌گیرد هم دست کمی از اوضاع نابسامان اوضاع کتاب این راسته ندارد و تبدیل به مکانی جهت ابراز آخرین متودهای ادا و اطوارهای روشنفکری و هنجارشکن شده و هیچ جایگاهی برای استفاده خانواده‌ها و قشر عادی مردم از این پاتوق‌ها باقی نگذاشته ‌است.

در این میان اما نزدیک به دوسالی است جوان‌هایی آستین‌هایشان را بالا زده اند و پاتوقی در همین راسته راه‌اندازی کرده‌اند. پاتوقی که با کتاب‌های جورواجوری که دارد می‌شود ساعت‌ها در آن قدم زد و از بین موضوعات و عناوین متنوع آن، بهترین‌ را انتخاب کرد. هر جایی هم سوال برایمان پیش بیاید افرادی هستند که با روی خوش مشاوره بدهند. می‌توان برای کودکان، دوستان، خانواده و... هدیه خرید و بدون داشتن اضطراب و دغدغه‌ قرارهای خانوادگی و دوستانه را در کافه‌ی این پاتوق گذاشت و از انواع دم‌نوش‌ها و اغذیه‌های سالم آن در فضایی پر نور و بدون دود و ادا و اطوارهای روشنفکری استفاده کرد و خلاصه این‌که «ترنجستان سروش» جایی است که در آن می‌توان رد خاطره را حس کرد.
«سعید مکرمی» مدیر پیشین انتشارات «عصر داستان» وابسته به بنیاد ادبیات داستانی و همچنین ویراستار آثاری چون «جمجمه‌ات را قرض بده برادر» که این روزها سخت درگیر مدیریت این پاتوق فرهنگی است، برایمان از نحوه راه‌اندازی «ترنجستان سروش» و کم و کیف استقبال مخاطبان از فروشگاهی که دوسال است مدیریتش را برعهده دارد و سختی‌ها و نکاتی که باید در فعالیت‌های فرهنگی رعایت شود گفته است که می‌توانید در ادامه مطالعه کنید:

نحوه ورود به فضای کتاب و کتابخوانی و راه اندازی «ترنجستان سروش»

مانند اکثر جوان‌ها فکر راه اندازی کارهای اینچنینی از دوران دانشجویی در ذهن«سعید مکرمی» شکل گرفته! درست همان زمانی که با دوستانش در فضای کتابفروشی‌های شهر پرسه می‌زده و مطالعه می‌کرده با خلا وجود نداشتن فضای مورد علاقه و مطلوب این فضا مواجه می‌شود. همین دغدغه ها را در ذهنش داشته تا این‌که در سال 92 با دوستانش تصمیم به راه اندازی ترنجستان سروش می‌کند. ترنجستانی که الان تقریبا برای همه سلایق و سنین حرف برای گفتن دارد و علاوه بر کتاب، بخش‌های صوت و تصویر، کودک و بازی‌های فکری، محصولات هدیه‌ای و کالاهای نفیس را در بر می‌گیرد.

سختی‌های کارفرهنگی

گروه خلاق ترنجستان سروش کارشان را به صورت خصوصی شروع کرده اند و در این چندسال که اوضاع بازار کتاب نابسامان شده سختی‌های زیادی هم در این راه کشیده‌اند. مکرمی می‌گوید: «اولین چیزی که در اوضاع نابسامانی اقتصاد از سبد خرید خانوار حذف می‌شود کتاب و محصولات فرهنگی است.» و ادامه می‌دهد: «هرکسی که می‌خواهد وارد این حوزه شود باید اهل کشیدن سختی باشد.» این طور که پیداست ترنجستانی‌ها سختی تامین پول آب و برق و گاز و... خودشان را به تن خریده اند و مردم اقبال خوبی به این فروشگاه فرهنگی داشته‌اند که این نشان از پای کار بودنشان دارد و با این که روی ورود کالای فرهنگی به فروشگاهشان حساسیت دارند و هر کالایی را عرضه نمی‌کنند اما مخاطبینشان از همه طیف‌های فکری است یا به قول مکرمی«مرکزی که دغدغه‌های دینی و انقلابی جدی دارد ولی در آن به روی همه مردم باز است!»

نکات مهمی که در تشکیل یک پاتوق فرهنگی باید به آن توجه کرد

مدیر فروشگاه ترنجستان سروش تاکید دارد که «در تشکیل یک پاتوق فرهنگی نباید عجله داشت و درست کردن گعده‌های فرهنگی از جمله کارهایی است که سعه صدر می‌خواهد و با عجله اتفاق نمی‌افتد.» ترنجستان سروش سعی می‌کند که برای مخاطبینش خاطره سازی کند و با یادهای خوشی که در ذهن آن‌ها ایجاد می‌کند موجب می‌شود که دوباره قرارشان را در ترنجستان بگذارند. البته مکرمی ادامه می‌دهد که «ما در ترنجستان کسی را وابسته نمی‌کنیم و بیش‌تر سعی داریم که نیاز مخاطب را تامین کنیم.» از برخورد خوب فروشنده‌ها و مشاوران ترنجستان هم نباید گذشت که مسلما در شکل گیری این پاتوق، مزید بر علت شده است. مکرمی در این خصوص هم می‌گوید:«کار خارق العاده‌ای نمی‌کنیم و سعی می‌کنیم خودمان باشیم.»

کافه‌گردها مخاطب اصلی ترنجستان سروش نیستند!

در هیچ جای کافه‌ی این فروشگاه عکس های جامعه شناسان و نظریه پردازان غربی را نمی‌بینیم. موسیقی غیر مجاز پخش نمی‌شود. سیگار کشیدن ممنوع است. برخلاف فضای معمول کافه‌ها، فضای این کافه تاریک نیست و فضا روشن و هوا در گردش است. با تمام این تفاسیر جایی برای «روشنفکران کافه‌ای» باقی نمی‌ماند و کسانی که می‌خواهند فضاهای تاریک و رخوت آلود و خلسه آور را تجربه کنند باید به جای دیگری مراجعه کنند. مکرمی در خصوص مخاطبین کافه‌ی ترنجستان سروش می‌گوید: «ما در این‌جا برای مخاطبینی فضا فراهم کرده‌ایم که به دنبال یک جای امن هستند و شاید محلی باشیم برای تمام کسانی که حاضر نیستند پایشان را به کافه‌های موجود در بازار کتاب تهران بگذارند.» و تاکید می‌کند که: «این فضا کاملا خانوادگی است و پدر خانواده می‌تواند اعضای خانواده‌اش را بدون دغدغه به این فضا بیاورد.»

از شیر مرغ تا جان آدمیزاد...

«ترنجستان سروش» ساختمانی است دو طبقه که در طبقه همکف، کتاب‌ها و انواع لوازم‌التحریر و وسایل تزئیناتی عرضه می‌شود و طبقه اول آن کافه‌ای است که در آن انواع دمنوش‌ها و نوشیدنی‌های سرد و گرم و بستنی و دسر سرو می‌شود و محصولات مربوط به کودک و سرگرمی قرار دارد. خلاصه شاید هیچ کالای فرهنگی نباشد که در این فروشگاه عرضه نشود!

ترنجستان در شبکه های اجتماعی

ترنجستان سروش در شبکه‌های اجتماعی گوگل پلاس، فیس بوک و اینستاگرام حضوری فعال دارد و در طول هفته اخبار این فروشگاه و معرفی‌کتاب‌های جدید و پروفروش‌های نشر را پوشش می‌دهد و به نوعی تعاملش را با باشگاه مخاطبین خود از طریق شبکه های اجتماعی حفظ می‌کند.

توصیه‌هایی برای تازه کارها

از سعید مکرمی خواسیم تا به عنوان کسی که در فعالیت‌های فرهنگی و گسترش کتاب و کتابخوانی چند پیراهن بیش‌تر پاره کرده است توصیه‌هایی برای تازه کارها و کسانی که می‌خواهند تازه در این عرصه وارد شوند داشته باشد:

1. کسی که وارد حوزه کتاب می‌شود باید عاشق کتاب و کتابخوانی باشد.

2. برای شروع حتما جایی را پیدا کند و به مدت طولانی به عنوان فروشنده کتاب کسب تجربه کند. (حتی به مدیرهای فرهنگی هم این توصیه را دارم!)

3. اهل سختی کشیدن باشد.

و کلام آخر...

حتی برای یک بار هم که شده به «ترنجستان سروش» مراجعه کنید که هم لااقل برای مدت کوتاهی در بین کتاب‌ها قدم بزنید و هم قوت قلبی باشید برای ده جوان کارمند این فروشگاه فرهنگی.

آدرس: خیابان انقلاب اسلامی، بین خیابان ابوریحان و فلسطین، جنب بن‌بست مهارت، کتابفروشی ترنجستان سروش
تلفن: 66493620-021   66493622-021
ساعت کاری: همه روزه به غیر از روزهای تعطیل از ساعت 9 تا 21