به گزارش حلقه وصل، سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در گفت‌وگو با «عصر اندیشه» به ابعاد مختلف حکمرانی فضای سایبری در جهان پرداخته است.
در ادامه اهم موضوعات مطرح شده در این مصاحبه را می‌خوانید؛
سردار جلالی در پاسخ به اینکه با توجه به پیشرفت های فضای مجازی در همه عرصه‌ها، حکمرانی با چه چالش هایی روبه رو خواهد شد اظهار داشت: در این موضوع ما با چند مفهوم مواجهیم. یک مفهوم تحولات حوزه تکنولوژی در حوزه اطلاعات، رسانه و ارتباطات است که قابلیت‌های زیادی تولید کرده است. در عصر قبل از ارتباطات و رسانه این مفاهیم کاملاً جغرافیایی بود و مرز داشت ولی فناوری اطلاعات و ارتباطات و موضوع رسانه، مرزها را برداشته و می‌توان گفت جنس مرزها را عوض کرده است. یعنی فراتر از مرزهای جغرافیایی بر ذهن و فکر مخاطب می‌نشیند و اثر می‌گذارد.
وی ادامه داد: مرزها دیگر خیلی مرزهای واقعی نیستند و تعریف و روایت از هر حادثه بستگی به تسلط، نوع گفتمان، نوع روایت، نوع ابزار و نوع قدرت رسانه دارد که می‌تواند اثر بگذارد. بعد از دوره رسانه وارد عرصه دیگری می‌شویم که عرصه ظهور فضای سایبری به‌عنوان نقش غالب رسانه است. قبل از رسانه بودن نقش ارتباطی، نقش محتوایی و مدیریتی داشته است ولی اینجا نقش رسانه‌ای آن غالب می‌شود.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه اینها نشان می دهد که ابزار مدل حکمرانی عوض شده است، تصریح کرد: برخی از این تکنولوژی‌ها از جمله فضای سایبر تیغ دو دم هستند یعنی هم فرصت و هم تهدید دارند.
سردار جلالی در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به راهبرد آمریکا در اداره جهان با ابزار فضای سایبری توضیح داد: آمریکایی‌ها در سند امنیت ملیشان در سال ۲۰۱۸ می‌گویند اداره جهان با ابزار فضای سایبری باید صورت بگیرد و این را به‌عنوان استراتژیشان قرار داده‌اند یعنی می‌خواهد همه دنیا را با ابزار سایبری کنترل کند. از طرف دیگر می‌بینیم وقتی اروپایی‌ها به آمریکایی‌ها درباره مالکیت و نوع اداره شرکت‌های اصلی زیرساختی اینترنت جهانی مثل شرکت‌های آیکان (ICANN) و ... اعتراض می‌کنند، آمریکایی‌ها می‌گویند این موضوع منافع حیاتی امریکا است و درباره آن به‌هیچ‌وجه با کسی صحبت و مذاکره نمی‌کنیم.
حکمرانی ملی سایبری دغدغه کشورهای مستقل جهان
وی با بیان اینکه رئیس‌جمهور فرانسه در کنفرانسی می‌گوید که اینترنت در دنیا دو جور است: کالیفرنیایی و چینی، توضیح داد: یعنی می‌گوید یکی جهانی و یکی ملی است. سپس می‌گوید ما هم باید یک اینترنت اروپایی داشته باشیم. یعنی ما هم باید دنبال یک مدل حکمرانی و تعریف یک قلمرو سایبری برای خودمان در اروپا باشیم وگرنه اختیار افکار عمومی خودمان را هم نداریم و کنترلی روی پول، اقتصاد و سیاستمان نخواهیم داشت.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه پس در اینجا دو جریان وجود دارد توضیح داد: یکی جریان حاکم که آمریکایی‌ها هستند و استراتژی‌هایشان مشخص است یک جریان هم کشورهای دیگر به غیر از امریکا هستند؛ از اروپا گرفته تا روسیه و چین و ... بعید است کشورهایی که برای استقلالشان ارزش قائل هستند در برابر این جریان تسلیم شوند و بپذیرند. تعریف رویکرد ملی یا قلمرو و مدل حکمرانی ملی در فضای سایبری در حال تبدیل شدن به یک رویکرد جهانی است و همه کشورهای مستقل و دارای فهم درست از استقلال در دنیا این مسئله را دنبال می‌کنند.
تبیین اهمیت استقلال سایبری
وی با بیان اینکه همه چیز دارد ماهیت سایبری پیدا می‌کند، متذکر شد: الآن همه چیز سایبری شده است. کشورها با سرعت کم‌وزیاد دارند به این سمت جلوتر می‌روند. در واقع زندگی‌شان در فضای سایبر است. در نتیجه استقلال شان هم در فضای سایبر تعیین می‌شود.
رمز ارز هم فرصت است هم تهدید
وی با اشاره به موضوع رمز ارزها گفت: اگر این مدل رمز ارز درون همین تکنولوژی‌ها جلو برود، هم فرصت‌ها و هم تهدیدهایی در آن نهفته است. به‌شدت آمریکایی‌ها دنبال این هستند که راه‌حل‌هایی پیدا کنند تا بتوانند رمز ارزها را تحت کنترل درآورند. در درون این تلاطمات و روند تکنولوژی فرصت‌های زیادی هم به وجود می‌آید. اگر کشوری بخواهد برای خودش در این فضا حوزه ملی تعریف یا به لحاظ سایبری استقلالش را بازتعریف کند حتماً فرصت‌های زیادی در آن هست.
تامین امنیت در فضای مجازی نیازمند رگولاتوری است
سردار جلالی در بخش دیگری از این گفته با بیان اینکه تامین امنیت در فضای مجازی نیازمند تنظیم مقررات یا رگولاتوری است خاطرنشان کرد: یعنی تولید محتوا و شخص تولید کننده آن و نرم افزاری که برای این کار استفاده می‌شود مشخص و دارای کد شناسایی و همه در چارچوب مقررات و ضوابط که اهل فن تدوین کرده‌اند فعالیت کنند. این کارها یعنی رگولاتوری یعنی قانون یعنی امنیت یعنی حکومت.
وی توضیح داد: باید به این گفتمان و درک برسیم که برای تامین آزادی و امنیتمان، چارچوب‌هایی را بپذیریم. اگر آزادی می‌خواهیم باید یکسری محدودیت‌ها را بپذیریم. اگر امنیت می‌خواهیم هم همین طور. ما اگر می‌خواهیم ایمن رانندگی کنیم باید به مقررات راهنمایی و رانندگی احترام بگذاریم و محدودیت‌های قانونی را بپذیریم. این واقعیت‌هایی است که باید جامعه را نسبت به آن آگاه کرد.
به گفته سردار جلالی، وقتی تکنولوژی نو می‌آید باید فرهنگ استفاده از آن در کنار ضوابط، الزامات و رگولاتوری آن هم به‌کار گرفته شود. چیزی که امروز نیازمند آن هستیم رگولاتوری تخصصی و مدرن در فضای مجازی است که اگر این را درست تعریف کنیم همه چیز قانون و قاعده خواهد داشت. دنیا با تعیین قانون و مقررات اداره می‌شود. فضای سایبری هم اینگونه است. اینکه چه چیزی خلاف و چه چیزی درست است باید با ارجاع به قانون مشخص شود. قانونی که منافع ملی و استقلال کشور را در فضای سایبری تامین می‌کند.
ارتباط با اقیانوس اینترنت جهانی و داشتن یک دریای امن در سایه شبکه ملی اطلاعات
وی در تبیین مفهوم شبکه ملی اطلاعات در برابر اینترنت جهانی اینگونه توضیح داد: شبکه اینترنت جهانی مانند اقیانوس است درست این است که با اقیانوس ارتباط داشته باشیم ولی استقلال خودمان را هم در آن حفظ کنیم. این‌طور نباشد که هر کسی در آن وارد شده و همه سیستم‌ها را به هم بزند.
منافع ملی باید متناسب با حکمرانی سایبری بازتعریف شود
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه بنده معتقدم فضای سایبری یک پارادایم جدید در دنیا است، متذکر شد: مدل حکمرانی، استقلال، حکومت، شغل، زندگی و همه را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد. یک الزام برای همه حکومت‌هاست که بنشینند و منطبق با اهداف و منافع ملیشان نسبت به این پارادایم و تحولات خودشان آن را تعریف و تنظیم کنند و یک بازتعریف از منافع ملی، استقلال سیاسی، حقوق اساسی مردم و مقولاتی از این قبیل داشته باشند.
وی ادامه داد: به تعبیر رهبر معظم انقلاب در این زمینه تولید قدرت کنند وگرنه حتماً تحت تسلط قرار می‌گیرند. ما همه ابزارهای لازم را برای تولید قدرت و تعریف یک فضای کاملاً مقتدرانه در فضای سایبری برای حکمرانی خودمان داریم. به واقع هیچ نقطه‌ضعفی در زیرساخت‌ها و مؤلفه‌های قدرت نمی‌بینم. البته در مدیریت و برنامه‌ریزی مشکلاتی داریم که باید آن را ساماندهی کنیم و ایرادات را برطرف کنیم. اصل قدرت سایبری، نیروی انسانی است. بعد از آن دانش در رشته‌های مختلف است. ما نیروی انسانی بسیار خوب و شایسته‌ای از نظر آمار کمی و کیفی داریم.