«قصیده گاو سفید» در چمنزار ولنگاری فرهنگی

به گزارش حلقه وصل، همزمان با روز اول سپتامبر یک فیلم سینمایی ایرانی در جشنواره فیلم اورشلیم در اسرائیل اکران خواهد شد؛ اتفاقی که نشان‌دهنده میزان ولنگاری در مدیریت فرهنگی کشوری است که نظام سیاسی آن بر مبنای مبارزه با رژیم صهیونیستی سیاست‌های خود را تنظیم و اجرا می‌کند، اما سینماگرانی دارد که حضور آثارشان در اسرائیل را مایه افتخار خود می‌دانند و از آن استقبال می‌کنند.

فیلم سینمایی «قصیده گاو سفید» ساخته بهتاش صناعی‌ها و مریم مقدم به تهیه‌کنندگی سیدغلامرضا موسوی در بخش مسابقه سی‌و‌هشتمین جشنواره فیلم اورشلیم، مهم‌ترین فستیوال سینمایی اسرائیل حضور دارد. سازندگان این فیلم مدعی شده‌اند از داخل ایران به آن‌ها فشار آورده شده است تا فیلم را از جشنواره اسرائیلی خارج کنند! با این حال نه تنها «قصیده گاو سفید» از بخش مسابقه جشنواره «JFF» خارج نشده بلکه روز اول سپتامبر روی پرده خواهد رفت.
سی‌و‌هشتمین جشنواره فیلم اورشلیم در حالی آغاز به کار خواهد کرد که نام دو فیلم ایرانی در میان فیلم‌های حاضر در آن به چشم می‌خورد. «شیطان وجود ندارد» ساخته محمد سول اف و «قصیده گاو سفید» دو فیلمی هستند که حضورشان در اسرائیل جای سؤال‌های زیادی را به وجود آورده و البته واکنش‌های تقریباً متفاوتی را از سوی سازندگان هر دو فیلم به همراه داشته است.
فیلم «شیطان وجود ندارد» بدون مجوز ساخته شده و کارگردان آن نیز به دلیل جرائمی که داشته مدتی در بازداشت بوده، اما چندماه بعد از آن «شیطان وجود ندارد» در هفتادمین فستیوال فیلم برلین جایزه خرس طلایی را می‌گیرد. جایزه آلمانی‌ها به فیلم رسول‌اف، بیشتر جنبه سیاسی داشت، همان طور که برلین این رویکرد را در جایزه دادن به جعفر پناهی نیز از خود نشان داده بود.
«شیطان وجود ندارد» امسال در جشنواره اورشلیم حضور دارد. طبق گزارش «رادیو فردا»، کاوه فرنام و فرزاد پاک، تهیه‌کنندگان فیلم «شیطان وجود ندارد» با انتشار متن کوتاهی نوشتند که از نمایش فیلم‌شان در جشنواره اورشلیم نه تنها استقبال بلکه به آن افتخار می‌کنند.»
برخلاف فیلم رسول اف، فیلم «قصیده گاو سفید» نه تنها با مجوز سازمان سینمایی ساخته شده بلکه در جشنواره فیلم فجر نیز حضور داشته است.

«قصیده گاو سفید» یک فیلم ضدقصاص!
فیلم «قصیده گاو سفید» محصول سال ۹۸ است. این فیلم در سی‌و‌هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت. در آن دوره «قصیده گاو سفید» به کارگردانی بهتاش صناعی‌ها در جشنواره حاضر بود و اکنون نام «مریم مقدم»، همسر وی و همچنین بازیگر نقش اول این فیلم نیز به عنوان کارگردان در پوستر «قصیده گاو سفید» دیده می‌شود. داستان «قصیده گاو سفید» درباره یک قاضی است که متوجه می‌شود حکم اعدام اشتباهی صادر کرده است و برای رهایی از عذاب وجدان به خانواده اعدامی نزدیک می‌شود و با مخفی‌کردن هویت اصلی خود تمام تلاش خود را برای کمک به آن خانواده می‌کند. این کار در نهایت به نزدیکی عاطفی همسر اعدامی به وی منجر می‌شود و در زمانی که این رابطه عاطفی به اوج خود می‌رسد، با مشخص شدن هویت مرد قاضی، همه چیز به هم می‌ریزد.
«قصیده گاو سفید» به عنوان فیلمی ضدقصاص شناخته می‌شود. رادیو امریکا در گزارشی این فیلم را با عنوان «قصیده گاو سفید، روایت اعدام و قصاص افراد بی‌گناه در ایران» معرفی می‌کند. «ایندیپندنت فارسی» نیز در متنی که به مناسبت حضور این فیلم در هفتاد و یکمین جشنواره فیلم برلین منتشر کرده است، از عنوان «قصیده گاو سفید یا مرثیه روزگاه سیاه» استفاده کرده است. این عناوین می‌تواند بخشی از تصویری را که فیلم «قصیده گاو سفید» به نمایش می‌گذارد تفسیر و تبیین کند. «تسنیم» در نقد این فیلم می‌نویسد: «قصیده گاو سفید در وهله نخست نوک پیکان تهاجم خود را متوجه صدور حکم قصاص در فرایند دادرسی کیفری کشور می‌کند. این فیلم با بهره‌گیری از صغری و کبری‌های هدفمند و مهندسی شده، تلاش می‌کند بنیان‌های مشروع این حکم را با پرسش‌ها و تردید‌های جدی مواجه سازد. سیر حوادث و اتفاقات حادث شده در فیلمنامه به گونه‌ای طرح‌ریزی و سازماندهی شده است که در نهایت منجر به ایجاد تصوری از این جنس در ذهن مخاطبان شود که قصاص عملی غیرانسانی و ضدحقوق بشری است و اساساً دادگاه‌های کشور فاقد صلاحیت لازم برای رسیدگی به پرونده‌های کیفری و صدور احکام مقتضی از جمله حکم قصاص برای مجرمان هستند.» این موضوع می‌تواند به درک چرایی حضور «قصیده گاو سفید» در جشنواره اسرائیلی کمک کند.

واکنش کارگردانان فیلم به حضور در اسرائیل
موسوی تهیه کننده «قصیده گاو سفید» مدعی است که وی و کارگردانان این فیلم از حضور آن در جشنواره فیلم اورشلیم بی‌خبر بوده‌اند و پخش‌کننده بین‌المللی فیلم باعث این کار بوده است! صناعی‌ها و مقدم با انتشار متن‌های جداگانه‌ای که از نظر محتوا شباهت زیادی به هم دارد، ادعا کرده‌اند از سوی افراد و جریان‌هایی در داخل کشور برای خارج کردن «قصیده گاو سفید» از جشنواره اسرائیلی تحت فشار بوده‌اند! صناعی‌ها نوشته بود: «از دیروز ما و تهیه کننده فیلم تحت انواع فشار‌های حاکمیتی قرار گرفته‌ایم که فیلم را از جشنواره فیلم اورشلیم خارج کنیم. همزمان انبوهی افراد یا شبه‌خبرگزاری‌های معلوم‌الحال به ما تاخته‌اند و انواع انگ‌ها را تدارک دیده‌اند. دوستان متوجه نیستند که سینما مانند ورزش نیست که یک نفر قرار باشد روی تشک برود و به او بگوییم کشتی نگیر یا باید ببازی!» مقدم نیز در متن دیگری ابتدا از فشار‌های حکومتی و آوار شدن لشکر بی‌نام و نشان‌های مجازی بر سر آن‌ها برای خروج فیلم از جشنواره اسرائیلی گفته و بعد نوشته است: «آیا آقایان می‌دانند که در این جهان پر از زور و تبعیض، پر از سیاهی و کینه و نفرت، هنر می‌تواند، یعنی حتی وظیفه دارد پیام‌آور خوبی‌ها و زیبایی‌ها باشد؟ قرار است جایگاهی داشته باشد به دور از نفرت‌ها و جنگ‌های قبیله‌ای و دینی؟ که هنر قرار است انسان‌ها را به هم وصل کند؟ نزدیک کند؟ عاشق کند؟ این همه جنگ و دشمنی و نفاق و کینه کاشتن به کجا رسید؟» موسوی تهیه کننده نیز مدعی شده است: «موفقیت قصیده گاو سفید برای کسانی که ادای اپوزیسیون درمی‌آورند، غیرقابل تحمل است». با وجود آنکه موسوی می‌گوید برای خارج کردن «قصیده گاو سفید» از جشنواره اورشلیم ایمیل زده ولی به نظر می‌رسد اراده‌ای برای این کار وجود نداشته است و حتی ادبیات کارگردانان فیلم نیز می‌گوید که ناراحتی بابت حضور در جشنواره اسرائیلی ندارند.

منبع: روزنامه جوان