به گزارش حلقه وصل، حذف دفترچه‌های کاغذی درمانی از ابتدای سال ۱۳۹۹ کلید خورده است و دیگر دفترچه‌های جدید برای افرادی که برگ دفترچه و یا اعتبار آن به اتمام رسیده است دیگر صادر نمی‌شود، هدف اصلی این طرح هوشمندسازی درمان صرفه جویی در هزینه‌ها کاهش اشتباهات نسخه نویسی و نسخه خوانی کاهش تداخلات داروی و کاهش مراجعات حضوری و افزایش فرهنگ مشاوره آنلاین پزشکی است.
گفتنی است اگر طرح مورد بحث به درستی انجام شود می‌تواند مزایای بسیاری را با خود به دنبال داشته باشد اما در حال حاضر خلاف‌هایی وجود دارد که در صورت عدم رفع آن می‌تواند زمینه ساز بروز تعارض منافع جدی شود به گونه ای که از مزایای این طرح بکاهد.
لازم به ذکر است که با توجه به اینکه پزشکان به واسطه نسخه الکترونیکی به کد ملی بیماران دسترسی دارند و می‌توانند بدون اطلاع بیمار داروهای خاص را تجویز کنند و یا به نام آن بیمار دریافت کنند اگر بخش نظارتی طرح مورد بحث به درستی عمل کند می‌تواند از تجویز غیرضروری داروها و مصرف خودسرانه آن جلوگیری کند چرا که متاسفانه در حال حاضر در کشور ما سه برابر متوسط جهانی دارو مصرف می‌شود به گونه ای که در حال حاضر ایران به عنوان سه کشور اول دنیا در مصرف دارو شناخته شده است.
بر اساس آمار رسمی منتشر شده متاسفانه ۱۶ برابر استاندارد جهانی در کشور آنتی بیوتیک چه به صورت خودسرانه و یا تجویز پزشکان مصرف می‌شود، همچنین مصرف خودسرانه دارو در ایران سه برابر دیگر کشورها است به گونه‌ای که رتبه ایران در مصرف دارو در جهان ۲۰ و در آسیا رتبه دوم را از آن خود کرده ایم، همچنین متوسط داروی تجویزی در هر نسخه۴ قلم دارو است اما میانگین تجویز تعداد دارو در هر نسخه در جهان تنها دو قلم دارو است. همچنین تجویز آمپول در ایران ۴۶ درصد، اما متوسط آن در جهان تنها ۱۱ درصد است.
متاسفانه هر ساله ۴۰۰ میلیارد تومان آنتی بیوتیک به صورت خودسرانه مصرف می‌شود البته این مبلغ دولتی است و اگر به صورت آزاد آن را حساب کنیم باید مبلغ ای ۲۰ برابر این عدد در نظر بگیریم رتبه مصرف خودسرانه دارو ایران در دنیا ۱۲ است و هر ایرانی به طور متوسط ۳۴۰ در طول سال مصرف میکند ۴۰ درصد ایرانی‌ها به صورت خودسرانه دارو مصرف می‌کنند و از هر ۵ ایرانی دو نفر به صورت خودسرانه دارو مصرف میکند.
فرایند ثبت نسخه الکترونیک
جالب است بدانیم در فرایند ثبت نسخه الکترونیک پزشک دارو را در سیستم ثبت میکند و یک کد رهگیری از سوی سامانه ارسال می‌شود و یک رهگیری داروخانه ارائه داده می‌شود و فرد می‌تواند داروی تجویز شده را از داروخانه تحویل بگیرد، مزایای این طرح در گام نخست حذف نسخه کاغذی دارو است.
بررسی نواقص موجود در نسخه الکترونیکی فعلی
بدیهی است که متاسفانه در نسخه الکترونیک تامین اجتماعی به دلیل در دسترس بودن کد ملی بیمار امکان ویرایش دارو و دریافت دارو بدون متوجه شدن بیمار از سوی پزشک وجود دارد، البته این نقص در بیمه سلامت بلیط صورت است که کد رهگیری توسط پزشک در دسترس است که این خود می‌تواند مشکلاتی را حوزه دارو به وجود بیاورد.
پرواضح است که پرونده الکترونیک حتی در صورت عدم تکمیل آن نیز با مزایای بسیاری مانند ثبت همه مراحل درمان و روش‌های درمانی بیمار، ثبت سوابق بیماری داروهای مصرفی، تشخیص بهتر و انتخاب روش درمان، جلوگیری از سوء استفاده دفترچه‌های درمانی، شفافیت در نظام سلامت وکنترل نشتی توزیع و جلوگیری از قاچاق معکوس دارو همراه است.
همانگونه که می‌دانیم پزشک باید بیماری را در بالین بیمار با معاینه و گرفتن شرح حال تشخیص دهد، در غیر این صورت می‌تواند با آزمایش رادیولوژی و خیلی موارد دیگر به نتیجه قطعی در مورد بیماری فرد به نتیجه برسد. اما این در حالی است که متاسفانه در حال حاضر به هنگام مراجعه بیمار از او تقاضای آزمایش رادیولوژی و یا موارد دیگر می‌شود که این امر در حال حاضر به سه دلیل در نظام سلامت ما اتفاق می‌افتد در مرحله اول متاسفانه برخی از پزشکان وقت لازم را برای بیمار در نظر نمی گیرند، که البته پزشکان برای این امر توجیهات خود را دارند، همچنین در برخی از موارد شاهد وجود ارتباط میان پزشک و پارا کلینیک‌ها هستیم، به گونه ای که با ارجاع هر مریض به رادیولوژی و یا آزمایشگاه یک درصدی به پزشک تعلق می‌گیرد و یا برخی از پزشکان اطلاعات و دانش خود را به روز نمی کنند. اما این در حالی است که انتظار می‌رود با استفاده از پرونده سلامت الکترونیک دیگر شاهد بروز این مشکلات نباشیم.
باید در نظر داشت که با پرونده سلامت الکترونیک مدت زمانی که بیمار نزد پزشک است به ثبت خواهد رسید و دلیل هر گونه آزمایش باید به صورت دقیق برای تامین اجتماعی گزارش داده شود، در این مرحله بیمه پس از بررسی و در صورت تایید اجازه این کار به بیمار داده خواهد شد، البته این روند در کشورهای دیگر وجود دارد، چرا که بیمه باید برای هزینه‌های که انجام می‌دهد نظارت و برنامه ریزی داشته باشد.
پرونده الکترونیک لازمه نظام سلامت کارآمد
پوریزدان پناه در رابطه با مشکلات پرونده الکترونیک سلامت گفت: پرونده الکترونیک سلامت یکی از ملزومات داشتن یک نظام سلامت خوب و کارآمد است که طی چندسال گذشته به صورت پیوسته به آن تاکید می‌شود و از اوایل سال جاری بدون اینکه پزشکان مطلع باشند و یا آموزش‌های لازم را سپری کنند، ناگهان قرار شد که نسخ به صورت الکترونیک ثبت شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان افزود: سرعت اجرا شدن این دستور العمل به قدری بالا بود که در حال حاضر برخی از بیمه‌ها اگر نسخ الکترونیکی نباشد، آن خدمت را برای بیمار به صورت آزاد حساب خواهند کرد.
وی در ادامه افزود: در حال حاضر مشکلی که در روند پرونده سلامت الکترونیک وجود دارد، به دلیل فراهم نشدن زیر ساخت‌های لازم مشکلاتی را برای بیماران بوجود آمده است.
پور یزدان پناه در پایان گفت: در شرایط موجود تنها نسخه به صورت الکترونیک صادر می‌شود، اما در صورت اجرایی شدن این روند به صورت صحیح و کامل می‌توانیم معاینه آنلاین را نیز داشته باشیم.