عکس یادگاری سفرای انگلیس و روسیه از نگاه میدل ایست آی

به گزارش حلقه وصل، پایگاه خبری میدل ایست مانیتور در گزارشی به اقدام اخیر سفارت روسیه در انتشار یک عکس جنجالی از سفرای روسیه و بریتانیا در ایران که به نوعی یادآورِ روزهای اشغال ایران، و برگزاری کنفرانس تهران در سال ۱۹۴۳ که در آن رهبران شوروی، بریتانیا و و آمریکا در ایران حضور داشتند و به غرور ملی ایرانیان بی‌احترامی کردند، پرداخته و به طور خاص به سفرای روسیه و انگلیس یادآوری کرده که با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، بسیاری از واقعیت ها تغییر کرده اند و آن ها باید با توجه به شرایط جدید، با ملت ایران رو به رو شوند.

میدل ایست مانیتور در این رابطه می نویسد: «جواد ظریف وزیر خارجه ایران که به زودی باید کرسی وزارت خارجه این کشور را ترک کند، اخیرا در یک پیام توئیتری، نسبت به انتشار یک عکس از سوی سفارت روسیه در تهران واکنش نشان داده و شدیدا آن را محکوم کرده است. امری که البته با واکنش گسترده و منفی مردم ایران نیز رو به رو شده است. در تصویری که از سوی سفارت روسیه در شبکه های اجتماعی قرار گرفته، سفیر روسیه لوان جاگاریان با همتای بریتانیایی اش سیمون شرکلیف دیده می شود که در آن ژستی شبیه به ژست نشست سه جانبه رهبران شوروی(استالین)، بریتانیا(چرچیل) و آمریکا(روزولت) در جریان کنفرانس تهران(۱۹۴۳) گرفته اند.

این مساله از منظر بسیاری از ایرانیان، به مثابه اقدامی توهین آمیز ارزیابی شد. در این راستا، دولتمردان، دانشگاهیان، روزنامه نگاران و شهروندان عادی ایرانی، همه و همه اقدام سفرای انگلستان و روسیه را قویا محکوم کردند. آن ها این اقدام را هم توهین آمیز، و هم عاری از هرگونه درک و فهم ارزیابی کردند و به نوعی آن را نمودی از بخشی تحقیر آمیز، در تاریخ معاصر ایران توصیف کردند.

در این راستا جواد ظریف می گوید: لازم است یادآوری کنم که اکنون آگوست سال ۲۰۲۱ و نه آگوست سال ۱۹۴۱(اشاره به حمله مشترک انگلستان و روسیه به ایران، دو سال قبل از برگزاری کنفرانس تهران) و نه دسامبر سال ۱۹۴۳ است. ظریف می گوید: مردم ایران نشان داده اند که(در جریان برجام و مذاکرات هسته ای نیز به وضوح قابل مشاهده بوده است) سرنوشتشان هرگز در دستان قدرت های خارجی و یا سفارتخانه های خارجی نخواهد بود.

در این راستا، حسین امیرعبداللهیان گزینه اصلی وزارت خارجه در دولت ابراهیم رئیسی نیز می گوید: انتشار عکس مذکور، بی احترامی روشنی به اصول دیپلماتیک و همچنین غرور ملی مردم ایران بود.

رئیس مجلس ایران نیز عکس سفرای بریتانیا و روسیه را اقدامی نامناسب ارزیابی کرد و تاکید کرده که این اقدامِ آن ها بایستی فورا توسط وزارت خارجه ایران پیگری شود. وی در این رابطه گفته است: سفرای بریتانیا و روسیه باید هر چه سریع تر به خاطر اقدام خود، از ایران عذرخواهی کنند. در غیر اینصورت، ارائه یک پاسخ دیپلماتیکِ قاطع و صریح، کاملا ضروری و لازم است.

علی رغمِ تاکیدات و اصرارهای فراوان سفارت روسیه مبنی بر اینکه تصویر منتشر شده هیچ قالب و چهارچوبِ ضدایرانی نداشته و صرفا سعی داشته تلاش ها توسط قدرت های متفق علیه نازیسم را یادآوری کند، با این حال، هر دو سفیر به وزارت خارجه ایران احضار شدند.

برای درک عصبانیت و خشمی که انتشار عکس مذکور برای ملت ایران ایجاد کرده، درکِ خاطرات تاریخی ملت ایران از گذشته های نه چندان دور، کاملا ضروری است. ایران در دوران جنگ جهانی دوم بارها به تسلط قدرت‌های خارجی درآمد و آن ها مدام و به بهانه های مختلف، حاکمیت و استقلال آن را نقض می کردند.

از زمان قاجار تا عصر پهلوی(قرن ۱۹ تا اوایل قرن ۲۰)، ایران در برابرتجاوزات قدرت های اروپایی و روسی به شدت آسیب پذیر بود. در این دوران: ایران امتیازات مختلفی را به قدرت های خارجی اعطا کرد(از سرِ اجبار)، سرزمین‌های خود را از دست داد و به میدانی برای توازن قدرتِ قدرت های بزرگ علیه یکدیگر تبدیل شد. ایران در دوران جنگ جهانی دوم اعلام بی طرفی کرد با این حال، این بی طرفی محترم شناخته نشد و خاک آن به اشغال قدرت های خارجی درآمد.

در این رابطه برخی ناظران و تحلیلگران می گویند: اگرچه قرار بود کنفرانس تهران به مثابه نمایشی از وجود اتحاد و دوستی میان دولت های متفق و ملت ایران ارائه شود، با این حال، عملا به نمایشی که در آن تسلط قدرت‌های خارجی بر ایران به نمایش گذاشته شده بود، تبدیل شد...

با این همه، انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۸، همه چیز را تغییر داد. ایران دیگر آن کشوری نیست که قدرت‌های خارجی با آن به نحو تحقیرآمیزی رفتار می کردند. در سطحِ راهبردی، اینگونه استدلال می شود که جمهوری اسلامی ایران تا حد زیادی توانسته قدرت و نفوذ قدرتهای خارجی و بیگانه در ایران را محدود کند و عملا ایران در این دوران، به یک قدرت منطقه ای قابل توجه تبدیل شده است.

سید محمد مرندی کارشناس ارشد سیاسی ایرانی در مورد عکسی که اخیرا منتشر شده می گوید: این اقدام، یک حرکتِ جدید و شگفت انگیز از سوی بریتانیا نبود. با این حال، انجام این اقدم از سوی روسیه تا حدی شوکه‌کننده بود. ایران و روسیه در سال های اخیر، همکاری های راهبردی فراوانی در مسائل منطقه ای و بین‌المللی داشته اند. با این حال، حتی با توجه به اینکه سفارت روسیه بارها تاکید کرد که ایران، دوست و همسایه روسیه است و سفیر بریتانیا نیز در رابطه با عکس مذکور اظهار پشیمانی کرد و ادعا نمود که در پسِ عکسی که منتشر شد، هیچ نیت شرورانه ای وجود نداشته، باز هم هر دو کشور از انجام عذرخواهی در این رابطه خودداری کرده اند. امری که به زعم بسیاری از ایرانیان، اقدامی توهین آمیز تلقی می شود.

در شرایطی که این گزارش نوشته می شود، هنوز مشخص نشده که آیا دولت های بریتانیا و روسیه قصد عذرخواهی از ملت ایران را دارند یا خیر و آیا عکسِ توهین آمیز به ایرانیان، از شبکه های اجتماعی حذف خواهد شد یا خیر. با این حال، اگر روابط دوستانه بار دیگر برقرار شوند، بریتانیا و روسیه و مخصوصا روسیه، باید به هنجارهای دیپلماتیک متعهدتر باشند و به حساسیت های فرهنگی-تاریخی ایران احترام بگذارند و ارزشِ اجتماعی و فرهنگی عذرخواهیِ صادقانه از ملت ایران را نیز مد نظر قرار دهند».