تلویزیون «به افق فلسطین‌»های بیشتری نیاز دارد

به گزارش حلقه وصل: چند صباحی است برنامه‌ای از شبکه افقِ تلویزیون به صورت زنده پخش می‌شود که توجه بسیاری از مخالفان و موافقان صداوسیما را به خودش جلب کرده است. «به افق فلسطین» با هدف بررسی وقایع اخیر فلسطین و جنایات رژیم صهیونیستی متولد شد.

در روزهایی که انتقادها به تلویزیون بیشتر از سال‌های گذشته است بسیاری از کارشناسان می‌گویند صداوسیما به موقع وارد حوادث و اتفاقات روز نمی‌شود این بار اتفاقاً از همان روز آغاز درگیری‌ها در سرزمین‌های اشغالی تلاش کرد اطلاعات و اخبار را در اختیار مخاطبان قرار دهد اما این بار یک برنامه چالشی را به شبکه افق آورد.

 برنامه‌ای که مجریانش المیرا شریفی‌مقدم و سید حسین حسینی‌اند و با گفت‌وگوی زنده حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه شروعِ طوفانی در آنتن تلویزیون داشت. هرچند این برنامه هنوز جوان و نوپاست اما تیکه‌ها و بریده‌هایش با بازتاب‌های گسترده‌ای روبرو می‌شود. این برنامه از همان ابتدا با این شعار کار خود را آغاز کرد که قصد دارد ناگفته‌ها را مطرح کند و در همین راستا هم در ساختار و هم در محتوا، تا به اینجا برنامه‌ای کلیشه‌گریز بوده است.

در چند سال اخیر کمتر پیش آمده روایت اول در دستِ تلویزیون باشد و به تعبیر بهتر اطلاع‌رسانی به موقع و اخبار دستِ اول را ارائه دهد. معمولاً مخاطبان اخبار دستِ اول‌شان را یا از فضای‌مجازی به دست می‌آوردند و یا از رسانه‌های خارجی و حالا تلویزیون با «به افق فلسطین» این ضعف را پوشش می‌دهد. چرا که از همان روز نخست، مخاطبان برای اولین بار شاهد اعلام رسمی موضع ایران در قبال رژیم صهیونیستی از این برنامه تلویزیونی بودند.

شاید یکی از ویژگی‌های مهم «به افق فلسطین» که از همان قسمت نخست این برنامه را خیلی زود سر زبان‌ها انداخت دعوت از میهمانان ویژه‌ای مانند محمد قوچانی بود. «به افق فلسطین» در قسمت‌های بعدی هم میزبان چهره‌های دیگری چون علی لاریجانی، محمدعلی ابطحی، سعید لیلاز، مجید انصاری و... بود تا مشخص شود رویکرد این برنامه برای انعکاس دیدگاه‌های مختلف در حوزه فلسطین و عبور از یک‌سویه‌نگری، اتفاقی نبوده و قرار بر استمرار آن دارد. دعوت از محمدجواد آذری جهرمی در برنامه دو شب قبل را هم می‌توان دنباله‌ای بر همین رویکرد دانست.

مدت‌ها مخاطبان در انتظار یک صندلی داغ یا ساخت برنامه‌های چالشی بودند. برنامه‌هایی که بتواند مخاطب را پای گیرنده‌هایش نگه دارد؛ به تعبیری دیگر همه سلایق و نظرات را با خودش همراه کند. این اتفاق در حالی افتاد که در قسمت اول محمد قوچانی روی آنتن زنده تلویزیون در کنار اعلام انزجار از جنایات اسرائیل و همدردی با مردم فلسطین، انتقادهای خودش را هم مطرح کرد اما دیگر خبری از پخش وله، دخالت مجری و توقف برنامه نبود.

به همین خاطر بارها در لا به لای صحبت‌هایش از ساخت چنین برنامه‌ای تشکر می‌کرد و می‌گفت «تلویزیون می‌تواند در بزنگاه‌ها دست بالا را داشته باشد و مرجعیت رسانه‌ای خودش را حفظ کند.» یا سعید لیلاز و حتی علی لاریجانی به عنوان دیگر میهمانان این برنامه این نکته را مطرح کردند که تلویزیون به برنامه چالشی که بتواند همه سلایق را با خودش همراه کند نیاز دارد.

به گونه‌ای از ساخت «به افق فلسطین» ابراز رضایت داشتند؛ همان اتفاقی که در تعداد بینندگان و توجه و بازتاب‌های این برنامه در فضای‌مجازی هم به وجود آمده و گویای همین نکته است. کارشناسان هم بر این باورند که گاردِ باز رسانه ملّی همچون چند سال پیش که برنامه‌های گفت‌وگومحور جنجالی مثل پارک ملت یا همان صندلیِ داغ معروف ساخته می‌شدند با ساخت برنامه‌های این چنینی درها را به روی مخاطبان تلویزیون باز کنند. متأسفانه تلویزیون را برنامه‌هایی فراگرفته که آن‌قدر گاهی خنثی هستند که بودن یا نبودن‌شان تفاوتی ندارد. 

این برنامه شب‌های جنجالی زیادی را هم گذرانده از حضور علی مطهری تا صحبت‌های صریح آذری‌جهرمی وزیر سابق ارتباطات؛ اما این نکته را بسیاری در توئیت‌ها و صفحات مجازی خودشان نوشتند صداوسیما با دعوت از این میهمانان و رفتارِ حرفه‌ای با آنها نشان داد که به همه سلایق و افکار و طیف‌های سیاسی در کشور احترام می‌گذارد.

شخصیت‌های شناخته شده‌ای که تاکنون به برنامه «به افق فلسطین» آمدند فارغ از هرگونه اعتقاد سیاسی‌، درباره مظلومیت مسلمانان فلسطینی و جنایت رژیم منحوس اسرائیل متفق‌القول‌اند. این نکته مهمی است؛ همه‌شان دغدغه انسجام اجتماعی دارند و زیر یک پرچمِ واحدند. رسانه همواره می‌تواند به این انسجام و وحدت رویه کمک کند اگر تریبون در اختیار همه سلایق ونظرات قرار بگیرد. اتفاقی که در «به افق فلسطین» افتاد این نقطه امید را برای مخاطبان ایجاد کرد که در ادامه به یک رویه در ساخت برنامه‌های تلویزیونی تبدیل شود.

مدت‌ها بود مخاطبان برنامه‌ای را تماشا نکرده بودند که حرف‌های صریح در آن رد و بدل شود. هرچند برنامه «شیوه» سال گذشته همزمان با وقایع اجتماعی روی آنتن شبکه چهار سیما آمد و به دلیل استفاده از چهره‌های خاص و شنیدنِ نظرات مختلف آن هم در قالب مناظره، موردنظر مخاطبان و اهالی رسانه و کارشناسان قرار گرفت.

حالا این اتفاق دوباره در یک برنامه جامع، چند بُعدی و اقناعی آن هم در شبکه افق سیما تکرار شد. «به افق فلسطین» تجربه خوبی برای حضور به موقع در حوادث و اتفاقات روز، شبهه‌زدایی و اقناع افکار عمومی در عین حال برنامه‌سازی اصولی و حرفه‌ای به حساب می‌آید که می‌تواند در شبکه‌های  دیگر به تناسب مأموریت‌هایشان در دستور کار قرار بگیرد.

نمونه بارزِ اقدام به موقع خبری و رسانه‌ای برنامه «به افق فلسطین» شاید حمله وحشیانه رژیم اشغالگر قدس به بیمارستان المعمدانی باشد که در همان لحظه اول کار را شروع کرد. حتی بعد از روایت آن اتفاق تلخ هم میهمان‌های دیگری به استودیو آمدند و چندین گفت‌و‌گوی تصویری با کارشناسان انجام شد.

شاید یکی از امتیازات دیگر «به افق فلسطین» این باشد که فقط راوی اتفاقات نیست بلکه به سؤالات بی‌شماری پاسخ می‌دهد که در ذهن مخاطبان است که امید می‌رود با همین تنوع آرا تداوم داشته باشد. در عین حال این نگرانی هم وجود دارد که آستانه تحمل مدیران صداوسیما تا کجاست و آیا قرار است شاهد تکرار تجربه‌هایی مانند پایین کشیدن و بی‌خاصیت شدن برنامه‌هایی شبیه «شیوه» باشیم؟

ایستادن بر اصول و پرهیز از دو قطبی‌سازی جعلی لازمه ساخت چنین برنامه‌هایی است.

این برنامه نشان داد که مشکل از اصل رسانه ملی نیست، به گیرنده‌ها دست نزنید! مشکل از نوع نگاه به رسانه است. در واقع می‌توان در همین صداوسیما هم برنامه خوب تولید کرد که از طیف‌های مختلف در آن حضور پیدا کنند، نظرات‌شان را بدون سانسور و با صراحت کامل عنوان کرد. بنابراین تلویزیون به برنامه‌هایی از جنس «به افق فلسطین» و «شیوه» بیشتر نیاز دارد.