دارو چگونه وارد بازار سیاه می شود؟

به گزارش حلقه وصل، تأمین داروهای بیماران کرونایی در این روزها با سر و صدای زیادی همراه شده است، به طوری که از ساده‌ترین دارو تا مهم‌ترین داروهای این بیماران با کمبود مواجه شده و در نتیجه آن، بازار دارویی کشور بحرانی شده است. این در حالی است که همین داروها در دست دلالان دارویی به وفور یافت می‌شود، با این تفاوت که قیمت آنها به چند برابر نرخ واقعی آن باید تهیه شود.

ماجرای کمبود دارو چیست؟

شاید جدی تر شدن ماجرای کمبود دارو از چهارشنبه گذشته کلید خورد. جایی که فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلان شهر تهران، در اظهاراتی غیر خبری و خودمانی، عنوان داشته بود که داروی رمدسیویر بیش از نیاز در شرکت‌های پخش موجود است و این در حالی بود است که مردم در به در دنبال این دارو هستند.

در همان روز، رهبری در سخنانی نسبت به وضعیت بازار دارویی کشور گلایه‌هایی را مطرح و عنوان داشتند که کمبودهای دارویی و… باید هر چه سریع‌تر رفع شود.

حضرت آیت الله خامنه‌ای در خصوص مسئله تأمین دارو برای بیماران گفتند: «با وجود کمبود یا نبود دارو در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها، گفته می‌شود همان داروها در بازار آزاد با قیمت چند برابری فروخته می‌شود که این نشان‌دهنده مشکل در شبکه توزیع است و این مشکل باید حل شود.»

این گلایه‌ها نشان می‌دهد که مشکل بازار دارویی کشور، جایی غیر از کمبود دارو است و باید به دنبال سر منشأ آنکه دلالان دارویی هستند بود.

واکنش رئیس انجمن داروسازان ایران

محمدباقر ضیا رئیس انجمن داروسازان ایران، در واکنش به علت بروز کمبود سرم و برخی داروهای بیماران کرونایی، گفت: کمبود سرم و برخی داروهای مورد نیاز در کشور، نتیجه سوءمدیریت سازمان غذا و دارو است که باید فکر این روزها را می‌کرد.

وی افزود: این را باید سازمان غذا و دارو توضیح دهد که چگونه می‌شود داروهایی که در داروخانه‌های خصوصی توزیع نشده در بازار آزاد وجود دارد، اما موضوع مهم این است که این سازمان، ۱۳ هزار داروخانه بخش خصوصی را نامحرم می‌داند و بسیاری از داروهای ضروری را فقط در برخی داروخانه‌های خاص توزیع می‌کند که این کار همواره باعث بروز مشکلات فراوانی برای بیماران شده است.

ضیا در واکنش به فروش سرم در برخی داروخانه‌ها به چند برابر قیمت، همراه با خرید اجباری برخی مکمل‌ها گفت: اکثریت همکاران ما همیشه برای تأمین نیازهای دارویی بیماران همراه آنها بوده‌اند اما اگر هم به صورت محدود چنین مواردی به ما گزارش شود، به شدت با خاطیان برخورد می‌کنیم.

دپو در گمرکات

شاید یکی دیگر از علل بروز کمبود دارو و سرم در کشور، ادعاهایی است که در ارتباط با دپوی مواد اولیه دارویی در گمرکات مطرح شده است و اینکه چنین شرایطی باعث بروز کمبود دارو و سرم شده است.

سید حیدر محمدی مدیرکل امور دارویی سازمان غذا و دارو، در واکنش به بروز کمبود سرم و برخی داروهای بیماران کرونایی، گفت: مصرف رمدسیویر در تیرماه ۶۰۰ هزار عدد بوده و در دو هفته اول مرداد به ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار عدد رسیده یعنی نسبت به دوره مشابه در همان ماه ۸ برابر افزایش مصرف داشته و هیچ سیستمی نمی‌تواند این را برنامه ریزی کند.

وی افزود: همین مشکل برای سرم پیش آمد و یکی از تولید کنندگان سرم در کشور به مشکل برخورد، ما آن موقع در حال مجوز واردات بودیم، جلسه در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس برگزار شد که اجازه واردات به ما داده نشد البته ما هم اصرار کردیم که این اتفاق بیافتد همزمان هند هم صادراتش را ممنوع کرد.

محمدی ادامه داد: شما می‌توانید ۳ تا ۶ ماه ذخیره استراتژیک داشته باشید، اگر مصرف نسبت به آن ۳ تا ۶ ماه یک دفعه ۱۰ برابر بشود همه آن در یک ماه مصرف می‌شود پس شما نمی‌توانید روی آن حساب کنید. ما ذخیره داشتیم که مصرف شد، همزمان واردات کردیم. واردات زمان می‌برد، تولید محدود است، ماده اولیه برای تولید محدود است و برنامه ریزی هم برای همین میزان تولید بود.

ماجرای یکی از شرکت‌های سرم سازی

محمدرضا شانه ساز رئیس سازمان غذا و دارو، در واکنش به علت بروز کمبود سرم و برخی داروهای بیماران کرونایی در روزهای اخیر، گفت: سازمان غذا و دارو از ماه‌ها پیش و به دنبال اعلام مشکل یکی از شرکت‌های تولید کننده سرم، برنامه ریزی‌های لازم را به منظور جبران کاهش تولید انجام داده بود. بر این اساس در کنار فعالیت با حداکثر ظرفیت تولید کنندگان، سازمان غذا و دارو تصمیم به واردات سرم گرفت که با توجه به تعهد کتبی شرکت‌های تولید کننده مبنی بر توانایی پوشش کامل نیاز کشور در محل مجلس شورای اسلامی، موضوع واردات منتفی شد، لیکن متأسفانه در ادامه تولیدکنندگان موفق به انجام تعهدات خود نشدند و البته افزایش مصرف محلول‌های تزریقی حجیم ناشی از مصرف داروهای مربوط به خیز پنجم کرونا نیز مزید بر علت شد.

وی با تاکید بر اینکه تمهیدات لازم به منظور واردات هر چه سریع‌تر سرم و رفع کمبودها توسط سازمان غذا و دارو انجام شده است، افزود: از هفته گذشته روزانه چند صد هزار سرم وارد کشور شده و مشکل به سرعت در حال مرتفع شدن است.

بازار دارویی دست دلالان است

 آنچه را نمی‌توان کتمان کرد، ضعف نظارتی بر روند توزیع کالاهای سلامت محور به ویژه داروهای گران قیمت و البته پر مصرف است. حالا که تقاضا برای مصرف سرم افزایش یافته است، چرا باید با کمبود سرم مواجه شویم. در حالی که تا پیش از پیک پنجم کرونا، کسی از کمبود سرم حرفی نزده بود. همچنین داروی رمدسیویر که این دارو هم با یکباره با کمبود شدید مواجه شده در حالی که شرکت‌های پخش مدعی هستند انبارهای آنها پر از رمدسیویر است.

در چنین اوضاع و احوالی که بیماران کرونایی در به در دنبال دارو و سرم هستند، چرا نباید بتوانیم دست دلالان را قطع کنیم و اجازه بدهیم مردم به راحتی به این اقلام دارویی دسترسی داشته باشند. مگر نه اینکه این دو قلم دارو محصول تولید داخل است، پس چرا نتوانسته‌ایم روند توزیع آنها را به درستی مدیریت کنیم تا شاهد تشکیل صف‌های طولانی مردم و بیماران جلوی داروخانه‌ها نباشیم.

به نظر می‌رسد وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، باید با کمک سایر دستگاه‌ها و نهادهای نظارتی و قضائی، به دنبال تشدید نظارت‌ها در مسیر توزیع و عرضه داروها باشند تا دست دلالان حداقل در این روزها، سلامت مردم را تهدید نکند.