به گزارش حلقه وصل، دولت «حسان دیاب» در لبنان که پس از کش و قوس‌های فراوان و در میان مانع‌تراشی خارجی‌ها موفق به تشکیل دولت شده بود چند روز بعد از انفجار مهیب بندر بیروت در آگوست ۲۰۲۰ تحت فشارهای داخلی و خارجی مجبور به استعفا شده و سریال درجازدن روند سیاسی در لبنان تکرار شد.
کابوس تکراری بحران سیاسی در لبنان
اما بن‌بست سیاسی لبنان طی سال‌های گذشته همواره همراه با نام مردی بوده که به وابستگی به محور آمریکایی-فرانسوی-سعودی شهرت دارد. «سعد حریری» رئیس جریان المستقبل که یک بار در سال ۲۰۱۷ در خاک عربستان و تحت فشار سعودی‌ها طی یک ماجرای پرپیچ و خم از نخست‌وزیری لبنان استعفا داد و بار دیگر در اکتبر ۲۰۱۹ به دنبال آغاز اعتراضات مردمی در این کشور با شانه خالی کردن از مسئولیت استعفای خود را تحویل رئیس جمهور داده و به وخیم‌تر شدن اوضاع لبنان دامن زد، بعد از استعفای دولت دیاب درحالی که مدعی بود هیچ قصدی برای نامزدی نخست‌وزیری آینده ندارد ابتدا با معرفی چند گزینه‌ای که می دانست شانسی برای موفقیت ندارند وارد روند تشکیل کابینه شد.
«مصطفی ادیب» سفیر لبنان در آلمان بارزترین گزینه‌ای بود که با چراغ سبز سعد حریری برای ماموریت تشکیل دولت انتخاب شد؛ اما بعد از اعلام شروط غیرقابل قبول که عملا خواسته شخص حریری و نیروهای خارجی بود، نتوانست رضایت طرفین مربوطه را جلب کرده و از این ماموریت کناره‌گیری کرد.
ماموریت ناکام حریری و فتنه های غربی-عربی
سرانجام سعد حریری تصمیم گرفت به شکل مستقیم وارد خط تشکیل دولت شود و برای نامزدی نخست‌وزیری آینده لبنان اعلام آمادگی کرده و پس از انتصاب به این ماموریت در اکتبر ۲۰۲۰ از جانب «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان، به لبنانی‌ها وعده داد در کمتر از ۱۰ روز کابینه را تشکیل می‌دهد.
این بار نیز آمریکایی‌ها که با طرح ۵ مرحله‌ای معروف «مایک پامپئو» وزیر خارجه دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق ایالات متحده شامل خلاء سیاسی، سقوط مالی، سقوط اقتصادی و انفجار امنیتی که در نهایت با یک حمله همه جانبه رژیم صهیونیستی علیه لبنان برای نابودی این کشور تکمیل می‌شود، در تلاش برای از بین بردن لبنان و حذف مقاومت هستند، از طریق «دوروتی شیا» سفیر خود در لبنان و سنگر فتنه‌های آمریکایی در این کشور به سعد حریری درباره تشکیل دولتی با حضور حزب‌الله هشدار داده و او را تهدید به مواردی همچون تحریم کردند.
فرانسوی‌ها نیز بلافاصله با فرستادن یک هیئت به لبنان اعلام کردند که طبق ابتکار «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری این کشور برای انجام اصلاحات در لبنان همه وزرای کابینه آینده باید توسط سعد حریری و با موافقت پاریس معرفی شود. عربستان نیز همان ابتدا با خارج کردن «ولید البخاری» سفیر این کشور از لبنان و پس از آن بی‌توجهی به نخست‌وزیر مکلف لبنان نارضایتی خود از نخست‌وزیری سعد حریری را اعلام کرد.
پس از آن همه تلاشهای سعد حریری به شکل غیرمستقیم در راستای تشکیل دولتی بدون حضور حزب‌الله بود. پرواضح است که تیم رئیس جمهور و متحدان آن با شروط حریری همچون معرفی همه وزرا و عدم حضور نیروهای سیاسی در کابینه که بر خلاف قانون اساسی است مخالفت کردند و جرقه اختلافات از همینجا زده شد. بنابراین حدود ۱۴ نشست پی درپی میشل عون و سعد حریری برای توافق درباره ساختار دولت به جایی نرسید و نخست‌وزیر مکلف در میان اختلافات پیچیده با رئیس جمهور از ژانویه ۲۰۲۱ تور سفرهای خارجی خود را آغاز کرد تا آخرین روز هم ادامه داشت.
سریال تکراری استعفای سعد حریری
این سفرهای سعد حریری شامل امارات و مصر و فرانسه و ترکیه بود و برخی منابع اعلام کردند او به عربستان نیز رفته و درخواست ملاقات با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی را داشته که بن سلمان نپذیرفته است. برخی منابع گزارش می‌دادند که سعد حریری در این سفرها به دنبال حل مسائل شخصی خود بوده و محتمل ترین سناریو این بود که سعد حریری تا آخرین لحظه در تلاش برای جلب رضایت عربستان با واسطه‌های بین‌المللی از جمله مصر و امارات و فرانسه بود؛ اما موفق نشد.
در نهایت سعد حریری که از یک ماه قبل زمزمه استعفای او در محافل شنیده می‌شد در تاریخ ۱۵ جولای رسما از ماموریت تشکیل دولت در این کشور استعفا کرد تا همه امور به نقطه صفر بازگردد.
مرحله پیش روی لبنان با انتخاب نجیب میقاتی
بعد از آن گزینه‌های متعددی همچون «فیصل کرامی» نماینده پارلمان، «نواف سلام»، سفیر سابق لبنان در سازمان ملل و «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر پیشین لبنان به عنوان گزینه‌های احتمالی برای نامزدی نخست‌وزیری آینده این کشور معرفی شدند که در نهایت طرف‌های مربوطه در داخل و خارج لبنان به یک اجماع درباره نام او رسیدند.
اما درباره اینکه بلافاصله بعد از انتخاب نجیب میقاتی روند حل بحران‌های لبنان آغاز گردد خوش‌بینانه به نظر می‌رسد؛ چراکه در وهله نخست رسیدگی به این حجم از چالش‌های انباشته شده در میان خشم و نارضایتی زمان زیادی نیاز دارد و در وهله بعدی نیز هنوز تضمینی برای عدم تکرار سناریو ماموریت سعد حریری در تشکیل دولت وجود ندارد.
هرچند موانع پیش روی سعد حریری برای تشکیل دولت همچون نارضایتی عربستان، در برابر نجیب میقاتی نیست، اما در هرصورت او نیز از متحدان حریری محسوب می‌شود و در صورتی که واقعا قصد تشکیل دولت نجات در لبنان را دارد باید از تکرار مواضع رئیس جریان المستقبل بپرهیزد.
«محمد نجیب عزمی میقاتی» سیاستمدار و بازرگان لبنانی در ۲۴ نوامبر سال ۱۹۵۵ میلادی در شهر طرابلس به دنیا آمد.
وی تحصیلات دانشگاهی خود را در دانشگاه آمریکایی بیروت و آکادمی اروپایی مدیریت در فرانسه و دانشگاه هاروارد در آمریکا گذرانده است.
میقاتی در عرصه سیاسی لبنان در مناصب مختلفی خدمت کرده است، او در ۱۹ آوریل سال ۲۰۰۵ میلادی به عنوان نخست وزیر لبنان انتخاب شد و تا ۱۹ ژوئیه همان سال نخست وزیر باقی ماند، دولت وی دولتی موقت بود که تنها تا انتخابات مجلس قانونگذاری جدید و تشکیل دولت براساس آن رسمیت داشت.
وی علاوه بر این از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۴ میلادی نیز به عنوان وزیر حمل و نقل و اشتغال عمومی فعالیت کرده است. میقاتی بار دیگر در سال ۲۰۰۹ میلادی به عنوان نماینده منطقه طرابلس در پارلمان لبنان انتخاب شد.
او موسس مجموعه «اینوست کام» است که از سال ۱۹۸۲ میلادی آغاز به کار کرده و یکی از بزرگترین شرکت‌های مخابراتی عربی و منطقه‌ای به شمار می‌رود.
منابع سیاسی لبنان پیش‌بینی می‌کنند که حداکثر دو هفته بعد از انتخاب نخست‌وزیر مکلف پرونده تشکیل دولت در این کشور به نتیجه برسد. البته تجربه روند سیاسی در لبنان نشان داده که نمی‌توان به چنین پیش‌بینی‌هایی اعتماد کرد؛ اما این بار مسئولان لبنانی باید درک کنند که شرایط این کشور عادی نیست و همه چیز در معرض انفجار و فروپاشی قرار دارد.
بنابراین عدم تشکیل دولت ظرف حداکثر دو هفته آینده با پیامدهای نامعلومی برای لبنان در همه سطوح همراه خواهد بود که باید جلوی آن گرفته شود.