به گزارش حلقه وصل، شورای نگهبان طبق اصل ۹۳ قانون اساسی یکی از مهمترین نهادهای حکومتی در جمهوری اسلامی ایران به شمار میآید به گونهای که نبود آن در کنار مجلس قانونگذاری، موجب عدم اعتبار مجلس و مصوبات آن میشود.
این شورای وظیفه دارد تمام مصوباتِ مجلس را از حیث عدم مغایرت با موازین اسلامی و قانون اساسی بررسی کرده تا مصوبات پارلمان در صورت عدم مغایرت با قانون اساسی و موازین شرعی، صورت قانونی به خود گیرند. علاوه بر این نقش برجسته، شورای نگهبان مأموریت نظارت بر انتخابات است، البته مرجع رسمی تفسیر قانون اساسی نیز به شمار میآید. علت اصلی نامگذاری این نهاد به «شورای نگهبان» دو مسئله حراست و نگهبانی از «احکام اسلام» و صیانت از «قانون اساسی» است.
روند انتخاب هیئت رئیسه شورای نگهبان
سالگرد شورای نگهبان یعنی ۲۶ تیر ماه زمان انتخاب اعضای هیئت رئیسه شورای نگهبان است، هیئت رئیسه این شورا سالانه انتخاب میشود. این هیئت مرکب از دبیر، قائم مقام و سخنگو است.
این اعضای شورای نگهبان هستند که هیئت رئیسه آن را انتخاب میکنند و از پیش به صورت رسمی کسی تعیین نمیشود. هیئت رئیسه با رای گیری اعضای فقیه و حقوقدان شورا، به مدت یکسال انتخاب میشوند، دبیر از بین اعضای فقهی، قائم مقام از بین اعضای حقوقی انتخاب میشود.
دبیر شورای نگهبان
دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شوراست و از بین اعضای فقهی، هر سال طی فرآیند رایگیری انتخاب میشود. دبیر فعلی شورای نگهبان آیتالله احمد جنتی است.
قائم مقام شورای نگهبان
قائم مقام شورای نگهبان باید از بین یکی از اعضای حقوقی این شورا انتخاب شود. انتخاب قائم مقام هم همانند دبیر شورای نگهبان در جلسه انتخاب هیئت رئیسه که سالی یکبار همزمان با سالگرد تاسیس شورای نگهبان است و با رای گیری مستقیم اعضا صورت میگیرد. قائم مقام فعلی شورای نگهبان سیامک ره پیک است.
سخنگوی شورای نگهبان
سخنگوی فعلی شورای نگهبان عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان شورای نگهبان بوده که استاد تمام حقوق بین الملل دانشگاه تهران است. عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در سه دوره پنجم (از سال ۸۳- ۸۹)، ششم( از سال ۸۹ تا ۹۵) و هفتم شورای نگهبان از سال ۹۵ تاکنون بوده است.
طبق آیین نامه داخلی شورای نگهبان لزوماً سخنگو نباید عضو شورای نگهبان باشد، ولی اعضای شورای نگهبان ترجیح میدهند که یک نفر از اعضا به عنوان سخنگوی شورا انتخاب شود، به این دلیل که شورای نگهبان نهاد مهم و حساس حاکمیتی است و کسی که میخواهد سخنگوی شورای نگهبان شود باید هم اطلاعات کافی داشته باشد و هم در مجموعه عمومی شورای نگهبان درک صحیحی از اتفاقاتی که میافتد داشته باشد، بنابراین ترجیح با این است که عضو باشد، ولی منعی ندارد که اگر اعضا تصمیم بگیرند غیر عضو هم سخنگو شود.
سخنگوی جدید شورای نگهبان امروز انتخاب میشود
کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان شب گذشته از برگزاری انتخابات اعضای هیئت رئیسه شورای نگهبان و کنارگیری خود از سخنگویی خبر داد، وی گفته است، «انشاءالله قولی را که به مردم داده بودیم و در سال گذشته گفته بودیم که امسال سال آخر فعالیت در این سمت است؛ عملیاتی میکنیم. بهتر است جوانها در این عرصه بیایند و سکاندار این مسئولیت شوند و انشاءالله طرح نو و فکر نو داشته باشند».