«فاز» برنامه‌ای برای بها دادن به نسل نوجوان

به گزارش حلقه‌وصل: مستند- مسابقه «فاز» اگرچه از ايده‌اي جالب در فرم و محتوا برخوردار است،‌ اما مانند بسياري از برنامه‌هاي مشابه قدري از خشكي، كمي حرارت، تدوين شلوغ و شخصيت‌پردازي رنج مي‌برد. سخت‌افزار در اين كار تلويزيوني سلطه خود را تحميل كرده و محصولي تكنيك‌زده ارائه داده است. گفته مي‌شود كه متفاوت‌ترين مسابقه تلويزيوني ايران براي نوجوانان است. از آن با عنوان «رئاليتي شو» يا مستند- مسابقه هم ياد مي‌شود؛‌مسابقه‌اي كه در آن دختران و پسران در يك رقابت فشرده براي طراحي و اجراي اقدامات و طرح‌هاي عام‌المنفعه با جلب مشاركت مردم رقابت مي‌كنند.

 بالا بردن سطح اعتماد به نفس نوجوانان و ارتقاي مهارت‌هاي اجتماعي از جمله اهدافي است كه براي اين برنامه در نظر گرفته شده است. در اين مستند- مسابقه به هر گروه شركت‌كننده،10 ميليون تومان براي طراحي و اجراي يك طرح عام‌المنفعه داده مي‌شود و گروه توليد برنامه به همراه يك راهنما در تمام طول اجراي اين طرح همراه آنها خواهد بود. در پايان نيز به هر يك از دو گروه برنده، 100 ميليون تومان جايزه به همراه نشان «فرزند ايران‌زمين» اهدا مي‌شود. ««فاز»» مخفف همين عبارت است.

تهيه‌كننده «فاز» از انبوهي تجهيزات و دوربين‌ها و نيز فعاليت زياد شركت‌كنندگان سخن مي‌گويد؛ عاملي كه به نظر مي‌رسد بر تكنيك‌زدگي كار اثرگذاشته و غلبه سخت‌افزار را مي‌توان به وضوح مشاهده كرد. او مي‌گويد در «فاز»هاي آخر كه كار استوديويي است،‌ سختي كار بيشتر مي‌شود.

 اما ميلاد دخانچي،‌كارگردان رئاليتي شو «فاز» در پاسخ به موانعي كه به نظر مي‌رسد مانع ارتباط روان مخاطب با برنامه مي‌شود از جمله شلوغي تدوين، نداشتن ديالوگ‌هايي كه به نظر مي‌رسد بدون هدف و مقداري باري به هر جهت رد و بدل مي‌شوند و كنترلي در آنها وجود ندارد و نيز صدابرداري ضعيف در لوكيشن‌هاي بيروني كه قدري در كيفيت كار تأثير منفي خود را گذاشته تا فضاي كار خيلي گرم از كار در نيايد، ‌اينگونه توضيح مي‌دهد: اگر معيار رئاليتي‌شو را بر اين بگذاريم كه ما شخصيت مي‌بينيم، اين اولين تجربه ملي ماست كه در آن كاراكتر قابل مشاهده‌است، در واقع كاراكتر ساخته شده و شركت‌كننده در آن امكان فعل و انفعال دارد. به دليل اينكه بايد يك مقدار به جهان اين آدم‌ها نفوذ مي‌كرديم، كنش‌ها و واكنش‌هاي بچه‌ها براي ما اهميت داشت. كارگردان «فاز» درباره في‌البداهه‌ بودن بحث‌ها و كنش‌ها كه روي كيفيت كار اثرگذار است، مي‌گويد: يك وجه كارگرداني وجه تكنيكال آن است، ما پروداكشن خيلي بزرگي براي مثال در شهر كتاب داريم، پنج دوربين كار مي‌كند. يك وجه آن قصه‌اي است كه در جريان است. به نظرم كار هر قدر رو به جلو مي‌رود، بهتر مي‌شود چون ايرادات آن كمتر به تدريج رفع مي‌شود.

 رويكردي تازه در رسانه ملي

عوامل اصلي برنامه در ابتداي كار مدعي آن بودند كه اين مسابقه با تمام برنامه‌هاي تلويزيوني مشابه پيش از خود تفاوت دارد؛ توليد و پخش همزمان يك مسابقه نوجوانانه كه با شيوه‌هاي گوناگون مشاركت مخاطبان براي حمايت از گروه‌ها همراه مي‌شود،‌رويكردي تازه در رسانه ملي محسوب مي‌شود. فاصله كم توليد تا پخش خود موضوعي است كه كار را به نسبت ديگر برنامه‌هاي مشابه سخت‌تر مي‌كند.

برنامه «فاز» براي شركت‌كنندگان دختر و پسر از سراسر ايران فراخوان داده است. در «فاز»، فقط درسخوان بودن، داشتن نمره بالا و اطلاعات عمومي يا بدن ورزيده و ورزشكار بودن مهم نيست. شركت‌كننده «فاز» بايد بتواند از همه قابليت‌هاي معمول يك نوجوان براي پيش بردن كار خود در قالب يك فعاليت گروهي اجتماعي استفاده كند.

احسان كاوه تهيه‌كننده اين برنامه مي‌گويد: ما از اول تأكيد داشتيم كه بچه‌هاي شركت‌كننده از سراسر كشور باشند تا از تهران زدگي پرهيز كرده باشيم و به نوعي از همه ايران نماينده داشته باشيم و براي اين مسئله با دو مشكل مواجه بوديم، از آنجا كه با رده سني نوجوان كار مي‌كنيم درباره مسائلي چون بيمه كردن آنها و حمل و نقل‌شان به تهران و برعكس بايد حساسيت خاصي لحاظ مي‌شد چون اصلاً دوست نداشتيم خدايي نكرده در اين رفت و آمدها شاهد اتفاق ناگواري باشيم. هم امنيت جسمي و هم امنيت رواني اين بچه‌ها براي ما اهميت دارد تا كمترين تنش را داشته باشند چون به هر حال اين يك مسابقه است، ‌ولي اين بچه‌ها به عنوان مهم‌ترين پروژه زندگي‌شان روي آن حساب مي‌كنند و به همين خاطر سطح احساس‌شان بالا رفته و آستانه تحملشان برخي مواقع با نوساناتي مواجه است. ما از سيستان و بلوچستان در اين برنامه نماينده داشتيم. 22‌شركت‌كننده داريم كه تنها چهار نفر آنها از تهران هستند و بقيه از شهرستان به عنوان ميهمان برنامه «فاز» اينجا حضور دارند.

وي درباره نزديكي پخش با ضبط برنامه به اين اشاره مي‌كند كه قاعدتاً در يك «رئاليتي شو» اگر بخواهيم احساس را در بالاترين حد خود نگه داريم و تعامل مردمي را هم داشته باشيم بايد اين فاصله‌گذاري كاهش پيدا كند. در فاز غربالگري و فازهاي مهارتي ما ضبطي كار كرديم چون امكانش وجود داشت و بچه‌ها هم بايد خودشان را پيدا مي‌كردند و با مقوله برنامه‌سازي، دفاع كردن، تعامل اجتماعي ايجاد كردن، كمك گرفتن از مردم و كمپين ايجاد كردن آشنا مي‌شدند تا بتوانند توجيه لازم براي اثبات اهميت طرح خودشان را داشته باشند. اينها را مي‌شد ضبطي هم كار كرد،‌ اما هميشه توليد چنين برنامه‌هايي سخت است و در همه جاي دنيا رئاليتي شو جزو سخت‌ترين برنامه‌ها در تلويزيون محسوب مي‌شود،‌چون خانواده برنامه‌سازان در ايران به لحاظ مسئوليت تجربه زيادي ندارند و به خاطر همين هم سختي‌ها صد چندان مي‌شود.

ما در «فاز» نخست سي دوربين به مدت بيست روز داشتيم كه مشغول كار بودند. بيش از دو هزار ساعت راش وجود داشت كه همه بايد ديده و قضاوت مي‌شد. بايد شخصيت‌پردازي مي‌شد و درام كار در مي‌آمد. بخش‌هايي از كار كه تنش زيادي دارد. بايد به پخش نزديك‌تر باشد همچنين تعامل مردم هم بايد به نتيجه كار كمك كند.

مستند- مسابقه «فاز» به همت مركز اوج كودك و نوجوان و با مشاركت نهادهاي متعدد فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي برگزار مي‌شود تا بتواند با «انتخاب نوجوان برگزيده ايراني» يك نمونه موفق ملي را در اين قالب رقم بزند.

منبع: جوان