به گزارش حلقه وصل، طرح تفکیک جنسیتی که امروزه در برخی از اداره‌ها و سازمان‌ها انجام می‌شود، نظرات موافق و مخالف بسیاری را به همراه دارد. برخی این اقدام را مانع از انجام فعالیت‌های کاری درست و دقیق می‌دانند و عده‌ای آن را به معنای انجام دستورات قرآن کریم در راستای ایجاد جامعه سالم و اخلاقی ارزیابی می‌کنند. موافقان معتقد هستند که با اجرای طرح‌های تفکیک جنسیتی و فاصله‌گذاری میان فضای کاری خانم‌ها و آقایان در محیط کاری، آرامش بیشتری داشته و بازدهی کاری آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
در گفت‌وگویی که با دکتر فروغ نیلچی زاده، استاد و پژوهشگر دینی و خانواده انجام شده داده به بررسی تأثیرات طرح‌های جداسازی فضای کاری خانم‌ها از آقایان پرداخته است. آن طور که این محقق فرهنگی و مذهبی توضیح می‌دهد، می‌توانیم از ماجرای دختران حضرت شعیب علیه السلام و حضرت موسی علیه السلام به عنوان رفرانس مطمئن استفاده کنیم. در این ماجرا حضرت شعیب علیه السلام پسری نداشت و به همین علت بود که دخترانش برای او چوپانی می‌کردند. در نتیجه به دلیل حیا و عفت زنانه خود، در زمانی که مردان دیگر در حال آب کشیدن از چاه بودند، آن‌ها کناری می‌ایستادند تا بعد از تمام شدن کار مردان از چاه آب بکشند. در چنین شرایطی بود که حضرت موسی علیه السلام به آن‌ها رسید و مظلومیت این دختران را دید که در فضای نابسامانی مجبور به کار کردن بودند و به کمک آن‌ها رفت.
این در حالی بود که مردان دیگر کمکی به آن دخترها نمی‌کردند. این درس مهمی است که مردان در محیط کار خود به آن توجه داشته باشند. یعنی در فضای کاری با چشم پاک و باحیا با خانم‌ها برخورد کنند و در عین حال اگر امکان کمکی داشتند، دریغ نکنند. در عین حال دختران حضرت شعیب علیه السلام که ناگزیر از کار کردن بودند، حیای خود را حفظ کرده و تا حد امکان از مردان دیگر دوری می‌کردند. زمانی هم که حضرت موسی علیه السلام که در آن زمان جوانی بود با آن‌ها برخورد می‌کند، باز هم شروع‌کننده صحبت و کمک کردن حضرت موسی علیه السلام است که از دختران سؤال می‌کند و به کمکشان می‌رود.
طرح جداسازی فضای کاری میان خانم‌ها و آقایان
طرح جداسازی فضای کاری میان خانم‌ها و آقایان در برخی از اداره‌ها و سازمان‌ها اجرا شده است. به نظر شما این نوع طرح‌ها چه تأثیری در روحیات و بازدهی کاری افراد دارد؟
جدا کردن محیط فعالیت خانم‌ها و آقایان در فضای کاری اقدام تحسین‌برانگیز و قابل ستایشی است که بهتر است آن را موضع‌گیری‌های سیاسی کم‌رنگ، بی‌اهمیت و یا اشتباه جلوه ندهیم.
چون جلوگیری کردن از حضور خانم‌ها و آقایان در فضاهای دربسته و برای ساعت‌های طولانی پیامدهایی دارد که بی‌توجهی نسبت به آن‌ها به شدت گریبان گیر افراد ، خانواده‌ها و در سطح بالاتر گریبان گیر کل جامعه خواهد شد. به همین علت است که می‌گوییم جداسازی خانم‌ها و آقایان در محیط کاری یک ارزش بزرگ محسوب می‌شود و خوشبختانه برخی امروزه اداره‌ها در این زمینه اقدام کرده‌اند.
رویکرد کلی مردم نسبت به این نوع طرح‌ها چیست؟
نکته قابل توجه در این مورد آن است که مردم جامعه ما هم آن‌قدر دانا و فهیم هستند که لزوم این گونه جداسازی‌ها و تفکیک جنسیتی را به خوبی درک می‌کنند. وقتی مردم در روزهای مذهبی و دینی به طور دسته‌جمعی از خدا رستگاری خود را می‌خواهند، این گونه دعاها و مناجات‌ها به طور واضح نشان می‌دهد که مردم جامعه ما زندگی سالم و اخلاق اسلامی را می‌پسندند. به همین دلیل است که به نظر می‌رسد عموم مردم از این نوع طرح‌ها در راستای تأمین سلامت نهاد خانواده و جامعه است، حمایت کنند.
زمینه‌ای مساعد در راستای تحقق اهداف اسلامی
طرح تفکیک جنسیتی که در بعضی از نهادها و سازمان‌ها مطرح شده و حتی اجرا می‌شود، یکی از زمینه‌های مساعد در راستای تحقق اهداف دین اسلام به شمار می‌رود. در این مورد باید توجه داشته باشیم که وقتی در زندگی خود مسیری را انتخاب می‌کنیم باید تمام شرایط و امکانات آن را بپذیریم.
در دین اسلام هم بحث همین گونه است. یعنی وقتی دین اسلام را به عنوان مسیر و راهنمای زندگی خودمان انتخاب می‌کنیم، باید به دستورات آن پایبند باشیم و در پای ارزش‌های الهی آن بایستیم.
جداسازی فضای کاری برای افراد نمونه‌ای از پایبندی به همین ارزش‌های الهی است که باید از آن تقدیر کرد. این کار نه‌تنها آسیبی برای افراد و خانواده‌ها ندارد، بلکه به سلامت زندگی و شخصیت آن‌ها کمک می‌کند.
تکریم زنان در محیط کار
در این نوع طرح‌ها، معمولاً خانم‌ها احساس امنیت و راحتی بیشتری دارند. درست است؟
بله. همین طور است. طرح تفکیک جنسیتی در محیط کار را می‌توان به معنای تکریم مقام زن هم ارزیابی کرد. نکته بسیار مهم این است که بهترین و دقیق‌ترین نگاه به هویت زنانه در دین مبین اسلام اتفاق افتاده است. این موضوع هم که باید فضای کار و تعاملات میان زن و مرد تا حد امکان از یکدیگر جدا باشد به نوعی به معنای تکریم و بزرگداشت شخصیت زن است.
گاهی اتفاق می‌افتد که دختران جوان ما که به تازگی وارد محیط کار شده‌اند شیوه صحیح تعامل با آقایان را نمی‌دانند و به همین علت در محیط کار خود دچار مشکلاتی می‌شوند. این در حالی است که نحوه پوشش زنان در محیط کار هم باید به اندازه تفکیک جنسیتی مورد توجه باشد. یعنی خانم‌ها باید طوری پوشش و لباس داشته باشند که مورد توجه مردان نباشد و بتوانند به راحتی فعالیت‌ها و کارهای خود را انجام بدهند.
مورد دیگری که در فضاهای کاری مختلط زن و مرد باید مورد توجه باشد به وجود آمدن مشکلاتی برای خانم‌های متأهل است. چون گاهی اتفاق می‌افتد که نوع پوشش و رفتارهای ناشی از بی‌اطلاعی دختران جوان برای خانم‌های متأهل هم ایجاد دردسر می‌کند. یعنی مردانی که با نگاه سودجویانه به همکاران خانم و جوان خود نگاه می‌کنند همین نوع برخورد را با خانم‌های متأهل هم دارند.
آثار کاهش تعاملات خانم‌ها و آقایان در محیط کار
در این میان، طرح‌های جداسازی فضای کاری خانم‌ها و آقایان چه کمکی به حل مشکل می‌کند؟
طرح تفکیک جنسیتی بسیاری از این دست مشکلات را حل می‌کند. چون میزان تعاملات و برخوردهای خانم‌ها و آقایان در محیط کار به حداقل می‌رسد و به این ترتیب عواقب بعدی این روابط مداوم از بین می‌رود.
اهمیت دیگر این اقدام در تکریم شخصیت زنان این است که بدانیم دختران جوان ما سرمایه‌ای چندین برابر مردان و پسران دارند؛ دختر بودن یعنی حیا داشتن و هویت دخترانه وجودی است که جان عالم است.
در عین حال زن مربی جامعه است و مادران باید دختران خود را از بدو تولد برای مادر بودن پرورش بدهند. این امکان در کنار علاقه به فعالیت‌های اجتماعی و شاغل شدن برای زنان، باید حفظ شود و جدا کردن فضاهای کاری خانم‌ها و آقایان اقدام مفیدی در این زمینه خواهد بود.
درسی از داستان دختران شعیب و موسی علیه السلام
در آموزه‌های دینی و قرآنی هم به اهمیت حیا به خصوص در مراودات میان زنان و مردان اشاره شده است. آیا می‌توان از این آموزه‌ها در محیط‌های کاری هم بهره برد؟
بله. می‌توانیم از ماجرای دختران حضرت شعیب علیه السلام و حضرت موسی علیه السلام به عنوان رفرانس مطمئن استفاده کنیم. در این ماجرا حضرت شعیب علیه السلام پسری نداشت و به همین علت بود که دخترانش برای او چوپانی می‌کردند. در نتیجه به دلیل حیا و عفت زنانه خود، در زمانی که مردان دیگر در حال آب کشیدن از چاه بودند، آن‌ها کناری می‌ایستادند تا بعد از تمام شدن کار مردان از چاه آب بکشند.
در چنین شرایطی بود که حضرت موسی علیه السلام به آن‌ها رسید و مظلومیت این دختران را دید که در فضای نابسامانی مجبور به کار کردن بودند و به کمک آن‌ها رفت. این در حالی بود که مردان دیگر کمکی به آن دخترها نمی‌کردند.
این درس مهمی است که مردان در محیط کار خود به آن توجه داشته باشند. یعنی در فضای کاری با چشم پاک و باحیا با خانم‌ها برخورد کنند و در عین حال اگر امکان کمکی داشتند، دریغ نکنند. در عین حال دختران حضرت شعیب علیه السلام که ناگزیر از کار کردن بودند، حیای خود را حفظ کرده و تا حد امکان از مردان دیگر دوری می‌کردند.
زمانی هم که حضرت موسی علیه السلام که در آن زمان جوانی بود با آن‌ها برخورد می‌کند، باز هم شروع‌کننده صحبت و کمک کردن حضرت موسی علیه السلام است که از دختران سؤال می‌کند و به کمکشان می‌رود.
بنابراین از این داستان مهم تاریخی می‌توان این گونه درس گرفت که میزان مراودات میان جنس‌های مخالف باید به حداقل برسد و آنچه که اتفاق می‌افتد باید بر اساس حیا و عفت از طرف خانم‌ها و آقایان باشد.