پس از وحی خدا و برگزیده شدن حضرت محمد (ص) به پیامبری و سه سال دعوت مخفیانه، سرانجام پیک وحی فرا رسید و فرمان دعوت همگانی داده شد. در این میان تنها حضرت علی(ع) مجری طرحهای پیامبر(ص) در دعوت الهی اش و تنها همراه و دلسوز آن حضرت در ضیافتی بود که وی برای آشنا کردن خویشاوندان خویش با اسلام و دعوتشان به دین خدا ترتیب داد. در همین ضیافت پیامبر(ص) از حاضران سؤال کرد: چه کسی از شما مرا در این راه کمک می کند تا برادر و وصی و نماینده من در میان شما باشد؟ فقط علی(ع) پاسخ داد: ای پیامبر خدا! من تو را در این راه یاری می کنم. پیامبر(ص) بعد از سه بار تکرار سوال و شنیدن همان جواب فرمود: ای خویشاوندان و بستگان من، بدانید که علی(ع) برادر و وصی و خلیفه پس از من در میان شماست.
اما بعد از اتمام مراسم حج در آخرین سال عمر پیامبر(ص)، در راه برگشت در محلی به نام غدیرخم در نزدیکی جحفه کاروان به دستور ایشان متوقف شد، زیرا پیک وحی فرمان داده بود که پیامبر(ص) باید رسالتش را به اتمام برساند. پس از نماز ظهر پیامبر (ص) بر بالای منبری از جهاز شتران رفت و فرمود: «ای مردم! نزدیك است كه من دعوت حق را لبیك گویم و از میان شما بروم درباره من چه فكر می كنید؟» مردم گفتند: «گواهی می دهیم كه تو آیین خدا را تبلیغ می كردی» پیامبر فرمود: «آیا شما گواهی نمی دهید كه جز خدای یگانه، خدایی نیست و محمد بنده خدا و پیامبر اوست؟» مردم گفتند: «آری، گواهی می دهیم» سپس پیامبر (ص) دست حضرت علی (ع) را بالا گرفت و فرمود: «ای مردم! در نزد مؤمنان سزاوارتر از خودشان كیست؟» مردم گفتند: «خداوند و پیامبر او بهتر می دانند» سپس پیامبر فرموند: «ای مردم! هر كس من مولا و رهبر او هستم، علی هم مولا و رهبر اوست» و این جمله را سه بار تكرار فرمودند. بعد مردم این انتخاب را به حضرت علی (ع) تبریك گفتند و با وی بیعت نمودند.
امام علی در زمان رحلت پیامبر(ص)
در آخرین لحظات عمر پیامبر (ص)، علی (ع) نزد او آمد و رسول خدا (ص) رازی طولانی را با او در میان گذاشت و پس از آن بیماریاش شدت یافت و به علی(ع) فرمود: «سرم را در دامان خود قرار ده، زیرا فرمان الهی رسیده است، هرگاه روح از بدنم مفارقت کرد آن را با دست خود برگیر و بر صورت خویش بکش و آنگاه مرا رو به قبله نما و تجهیز کن و قبل از همه مردم بر بدنم نماز بگزار و تا پیکرم را در خاک نهان میسازی، از من جدا مشو و از خدای متعال یاری بخواه»
بعد از رحلت پیامبر (ص)، در حالی که علی(ع) و عده ای از طائفه بنی هاشم مشغول تجهیز و تدفین حضرت(ص) بودند، بعضی از مهاجران و انصار از جمله ابوبکر، عمر و عثمان به راه افتادند و در جایی به نام سقیفه بنی ساعده جمع شدند تا تکلیف حکومت را روشن کنند که پس از مشاجراتی که میان آنها واقع شد، در نهایت بدون توجه به واقعه غدیر، ابوبکر را به عنوان خلیفه معرفی کردند.
امام علی (ع) 25 سال در برابر این مساله سکوت کرد و پس از قتل عثمان با هجوم و اصرار مسلمانان، خلافت را بر عهده گرفت.
پس از کشته شدن عثمان، جمعی از اصحاب نزد امام علی (ع) آمدند و گفتند: ما سزاوارتر از تو به خلافت، کسی را نمیشناسیم؛ علی(ع) گفت: من وزیر شما باشم بهتر است تا امیر شما باشم. آنان گفتند: جز بیعت با تو، چیزی نمیپذیریم. آن حضرت گفت که بیعت او در خفا نمیباشد و باید در مسجد باشد.
شهادت امام علی (ع)
بعد از جنگ نهروان و سرکوب خوارج برخی از خوارج از جمله عبدالرحمان بن ملجم مرادی در یکی از شبها گرد هم آمدند و اوضاع آن روز و خونریزی ها و جنگهای داخلی را بررسی کردند و از نهروان و کشتگان خود یاد کردند و سرانجام به این نتیجه رسیدند که باعث این خونریزی و برادرکشی حضرت علی (ع) و معاویه و عمروعاص هستند و اگر این سه نفر از میان برداشته شوند، مسلمانان تکلیف خود را خواهند دانست. سپس با هم پیمان بستند که هر یک از آنان متعهد کشتن یکی از سه نفر گردد.
ابن ملجم متعهد قتل امام علی(ع) شد و در شب نوزدهم ماه رمضان همراه چند نفر در مسجد کوفه نشستند. آن شب حضرت علی(ع) در خانه دخترش مهمان بودند و از واقعه صبح باخبر بودند، وقتی موضوع را با دخترش در میان نهاد، ام کلثوم گفت: فردا جعده را به جای خودتان به مسجد بفرستید. حضرت علی (ع) فرمود: «از قضای الهی نمی توان گریخت» آن گاه کمربند خود را محکم بست و عازم مسجد شد.
ابن ملجم، در حالی که حضرت علی(ع) در سجده بودند، با ضربتی بر فرق مبارک خون از سر حضرتش در محراب جاری شد و محاسن شریفش را به خون رنگین کرد. در این حال آن حضرت فرمود: «فزت و رب الکعبه»
سپس آیه 55 سوره طه را تلاوت فرمود: «شما را از خاک آفریدیم و در آن بازتان می گردانیم و بار دیگر از آن بیرونتان می آوریم»
بعد از شهادت حضرت علی (ع) ایشان را در نزدیکی شهر کوفه بدون اینکه کسی متوجه شود دفن کردند. دلیل این مساله جلوگیری از نبش قبر و بی حرمتی دشمنان نسبت به جنازه ایشان بود.
بعد از گذشت سال ها محل دفن امام علی(ع) کشف شد و بعد از ساخت مقبره ایشان در آن جا شهر نجف به وجود آمد.
آثار امام علی(ع)
نهج البلاغه: اسنادی از سخنان، خطبه ها و نامه های حضرت علی (ع) که از ایشان به جا مانده است توسط پیروان و طرفداران ایشان گرد هم آورده شده است که آن را نهج البلاغه می نامند.
«غرر الحکم و درر الکلم»: دومین اثری است که از بیانات امام علی (ع) گردآوری شده است.
مصحف علی: سومین اثر به جای مانده از امیرمؤمنان (ع) قرآن معروف ایشان است که در آن سوره های قرآن طبق تاریخ نزول مرتب شده اند.
کتاب بعدی امام علی کتابی مشتمل بر سخنانی از حضرت محمد(ص) درباره کل نیازهای مردم که گفته می شده است و حضرت علی آنها را مکتوب می کردند.
همچنین آورده شده است که دعای کمیل، دعایی است که حضرت علی (ع) به یکی از شاگردانش به نام کمیل بن زیاد یاد داده بودند.
گزیده کتاب و آثار مکتوب
پیوند |
مؤلف |
نام اثر |
استاد اصغرناظم زاده قمی |
سیمای پرفروغ |
|
استاد مرتضی مطهری |
جاذبه و دافعه علی |
|
محمدحسین دانش کیا |
جمال کعبه |
|
محمدی ری شهری |
سیاست نامه امام علی(ع) |
|
خانم آزاده اسکندری |
کتاب حیدر |
فیلم و ویدئو
شهادت حضرت علی (ع) تسلیت باد.
مداحی شهادت حصرت علی (ع) توسط روح الله رحیمیان
حاج محمود کریمی / مداحی شهادت حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام
نماهنگ شهادت حضرت علی (ع) / حاج محمود کریمی