به گزارش حلقه وصل، همه ما تا به حال ضرب المثل چیدن همه تخم مرغ‌ها در یک سبد را شنیده‌ایم. با اینکه همواره محتوای این ضرب المثل از زبان مردم و مسئولان شنیده می‌شود، اما در صنعت برق کشور همه تخم مرغ‌ها در سبد گاز طبیعی چیده شده و بیش از ۸۰ درصد برق تولید کشور در نیروگاه‌های حرارتی که سوخت گازی مصرف می‌کنند، تولید می‌شود.
مسئله وابستگی صنعت انرژی به گاز طبیعی همواره یکی از ایرادات صنعت برق کشور به حساب می‌آید، زیرا این مسئله می‌تواند امنیت انرژی کشور را به خطر بیندازد، تصور کنید در شرایطی تامین گاز کشور به هر دلیل دچار مشکل شود، در این حالت قطعا صنعت برق کشور نیز با بحران جدی مواجه شده و شاهد خاموشی گسترده خواهیم بود. برای مثال در زمستان سال ۹۹، افزایش چشم‌گیر مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی سبب شد تا این سوخت به نیروگاه نرسد و شاهد ایجاد بحران خاموشی در کشور باشیم.
*راه حل عبور از وابستگی صنعت برق به گاز طبیعی چیست؟
با در نظر گرفتن وابستگی صنعت برق به گاز طبیعی به عنوان یک تهدید علیه امنیت انرژی کشور، حل این مسئله با متنوع سازی سبد سوخت تولید برق کشور قابل انجام است.
به طور کلی استفاده از انرژی هسته‌ای همواره یک رویکرد موثر در تنوع بخشی به سبد انرژی کشور به حساب می‌آید. در همین راستا احداث واحد ۱۰۰۰ مگاواتی نیروگاه اتمی بوشهر گام موثری در تخصیص سهم انرژی هسته‌ای در تولید برق کشور بود اما مقایسه سهم برق هسته‌ای از ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور با سایر کشورهای جهان شکاف عمیقی را مشخص می‌کند.
در شرایطی که تنها ۱ درصد از برق کشور با استفاده از انرژی اتمی تولید می‌شود این سهم در کشوری نظیر ایالات متحده آمریکا بیش از ۵۰ درصد است.
به منظور افزایش سهم برق هسته‌ای از ظرفیت نصب شده نیروگاهی کشور پس از وارد مدار شدن واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر، عملیات ساخت دو واحد دیگر با ظرفیت مجموع ۲۱۱۴ مگاوات در دستور کار قرار گرفت.
* زمان ورود واحد دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر به تولید
بر همین اساس، اولین بتن‌ریزی برای احداث واحد دوم نیروگاه اتمی بوشهر در مهرماه سال ۱۳۹۸ آغاز شد و قرار است عملیات شروع فیزیکی در اسفندماه سال ۱۴۰۳ پیگیری شود. بر همین اساس پس از بهره‌برداری آزمایشی از این واحد، بنا بر قرارداد در دی ماه سال ۱۴۰۴ واحد دوم نیروگاه اتمی بوشهر با ظرفیت ۱۰۵۷ مگاوات وارد مدار تولید برق خواهد شد.
بنابر برنامه‌ریزی انجام شده شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران، واحد سوم نیروگاه اتمی بوشهر نیز در سال ۱۴۰۵ عملیات شروع فیزیکی خود را آغاز کرده و بنا است تا تیر ماه سال ۱۴۰۶ وارد تامین شبکه توزیع برق کشور شود.
به استناد آمار ارائه شده از سوی شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران روند پیشرفت کل پروژه واحدهای ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر در طول سال ۱۳۹۹ شاهد پیشرفت ۷.۹ درصدی بوده است در حالیکه مطابق برنامه زمان‌بندی باید به پیشرفت ۱۸.۵ درصدی می‌رسید.
*پیشرفت احداث دو واحد نیروگاه اتمی بوشهر از برنامه زمان‌بندی عقب است
بر همین اساس میزان پیشرفت طراحی پایه واحد ۲ و ۳ نیروگاه بوشهر بر اساس برنامه زمان‌بندی باید به پیشرفت ۱۰۰ درصدی می‌رسید و ۱۴.۵ درصد از عملیات طراحی تفضیلی نیز انجام می‌شد، همچنین ۳۵.۷ درصد از تجهیزات با دوره ساخت طولانی واحد دوم نیروگاه اتمی بوشهر نیز تدارک دیده‌شده و احداث این واحد پیشرفت ۱۹.۵ درصدی را تجربه می‌کرد.
اما میزان پیشرفت طراحی پایه این دو واحد نیروگاه اتمی به پیشرفت ۸۰.۲ درصدی رسیده و ۶.۴ درصد از عملیات طراحی تفضیلی نیز انجام شده است، همچنین ۱۱.۸ درصد از تجهیزات با دوره ساخت طولانی واحد دوم نیروگاه اتمی بوشهر نیز تدارک دیده‌شده و احداث این واحد به پیشرفت ۱۲.۰ درصدی رسیده است.
به عبارت دیگر پیشرفت در تمامی حوزه‌های کاری ساخت دو واحد جدید نیروگاه اتمی بوشهر عقب‌تر از برنامه زمان‌بندی ارائه شده برآورد می‌شود.
در همین راستا محمود جعفری، معاون سازمان انرژی با اشاره به اینکه برنامه عملیات ساخت ۲ واحد دیگر از نیروگاه اتمی بوشهر از برنامه زمان‌بندی اعلام شده عقب افتاده است، گفت:« به دلیل تامین نشدن بخشی از مطالبات طرف روسی، شاهد عقب‌افتادگی در برنامه زمان‌بندی فاز ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر هستیم و امیدواریم با تامین شدن منابع مالی این عقب افتادگی جبران شود.»
پیشرفت پروژه در حوزه‌های کاری مختلف (منبع:گزارش توسعه شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی)
*توسعه صنعت برق هسته‌ای منجر به خودکفایی در این حوزه می‌شود
بررسی روند ساخت ۲ واحد دیگر نیروگاه اتمی بوشهر بیانگر آن است که در بهترین شرایط این ۲ واحد نیروگاه به ترتیب در ۴ سال و ۶ سال آینده وارد شبکه توزیع برق کشور می‌شود و تا آن زمان همچنان شاهد افزایش سهم گاز طبیعی در سبد تولید برق کشور هستیم.
بر این اساس با توجه به اینکه هزینه عملیاتی نیروگاه‌های هسته‌ای در کشور بسیار کمتر از سایر نیروگاه‌های کشور است، لذا به نظر می‌رسد توجه به ساخت تعداد بیشتری از نیروگاه تولید برق اتمی باید در دستور کار قرار گیرد.
مسئله‌ای که علاوه بر متنوع سازی سبد انرژی کشور می‌تواند زمینه استقرار برنامه‌ای به منظور خودکفایی در این حوزه مشابه نیروگاه‌های حرارتی را مهیا سازد.
در این رابطه، عسگر سرمست، کارشناس حوزه انرژی در بیان اینکه ارتقای تکنولوژی ساخت نیروگاه هسته‌ای تنها با مدل‌هایی نظیر قرارداد ۳۰ توربین بخش نیروگاه حرارتی ممکن است، گفت:« زمانی که به سمت توسعه این نیروگاه‌ها برویم شاهد تکامل تکنولوژی و نهایت خودکفایی در این صنعت هستیم، همانطوری که ما در صنعت غنی‌سازی اورانیوم به این سمت رفتیم و توانستیم، در تکنولوژی این مسئله حرفی برای گفتن داشته باشیم.»
علاوه بر موارد مطرح شده، منفی شدن تراز گاز کشور تا سال ۱۴۰۴ این خطر را گوشزد می‌کند که وابستگی صنعت برق به این سوخت می‌تواند زمینه ایجاد بحران را فراهم کرده و باید هرچه سریع‌تر شرایط به منظور توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای و همچنین سایر منابع انرژی تجدید پذیر مهیا شود.