بیانات رهبر انقلاب تذکری هشیار‌کننده به جامعه شاعران و مداحان است

به گزارش حلقه وصل، شورای هماهنگی تشکل‌های ستایشگران اهل‌ بیت(ع) شامل بسیج مداحان، بنیاد دعبل، کانون مداحان و شاعران، هیأت رزمندگان، خانه مداحان و جامعه ایمانی مشعر در خصوص فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با ستایشگران اهل‌بیت(ع) بیانیه‌ای منتشر کرد، که در ادامه می‌آید:

بیانات رهبر انقلاب تذکری هشیار کننده به جامعه شاعران و مداحان است

جایگاه رفیع و تأثیر ژرف ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت (ع)، در تبیین و روشنگری، رسواگری دشمنان و شناساندن چهره و شخصیت اهل‌بیت (ع) از پشت پرده‌ها و غبار تبلیغات و تحریفات، انکارناپذیر است؛ این سفیران فرهنگی و منادیان و مبلغان معرفت و محبت خانواده خدا، صادقانه و عاشقانه کوشیده‌اند تا همه هنر و توان و گاه، جان خویش را بر سر آرمان و باور خویش بگذارند و درراه دفاع از حریم ارزش‌ها و عظمت‌ها، دمی غفلت روا ندارند.

بازشناسی این رسالت عظیم، بایسته‌ها، آسیب‌ها و خطرگاه‌ها و پیوستارهای کار ذاکری و مداحی، هماره امری شایسته و ضروری است که پژوهشگران و صاحب‌نظران باید به آن اهتمام ورزند و این راه روشن را از بیراهه‌ها و دام‌چاله‌ها و کژ راهه‌ها بازشناسند و باز شناسانند.

در روزگار ما کمتر شخصیت و مرجعی به‌دقت، عمق، روشن‌بینی و موشکافی رهبر فرزانه و اندیشه‌ور انقلاب –امام خامنه‌ای- به این مهم پرداخته است، رهنمودها و هدایت‌های سترگ و ارجمند ایشان از چند جهت قابل‌ تأمل و درنگ است:

1. جامعیت کلام؛ کلام روشنگرانه و نورانی رهبر فرزانه، همه ساحت‌ها و قلمروهای ستایشگری و ذاکری را شامل می‌شود، مقوله‌های شعر، نحوه اجرا، موسیقی، اخلاق مداحی، مجلس داری، مخاطب‌شناسی، مرثیه، مدیحه، سیر تاریخی مداحی و ذاکری و آسیب‌شناسی از مقوله‌هایی هستند که در طول حدود نیم قرن و به‌ویژه در دو دهه اخیر به آن‌ها پرداخته و نکات و دقایق و ظرایفی را مطرح کرده‌اند.

2. جامعیت زمان، مکان و مخاطب؛ این سخنان در طول سال‌ها و در محافل گوناگون دیدار با شاعران، مداحان و ذاکران، هیئت‌های مذهبی، مجالس سرور و جشن اهل‌بیت و محافل سوگ و حزن گفته‌شده است. تنوع مخاطب، تنوع زمان و تنوع موضوع، نوعی جامعیت به این سخنان بخشیده است.

3. جامعیت و تجربه؛ رهبر فرزانه انقلاب به سبب جامعیت در حوزه‌های گوناگون فقهی، هنری، سیاسی، فرهنگی، ذوقی و ادبی و تجربه‌های بارز و درخشان سخنوری، شاعری، مدیریتی، به موضوع ذاکری و مداحی از مناظر گوناگون نگریسته است. ایشان خود ذاکر و مصداق اَتم ستایشگری در روزگار ما هستند به این سبب سخنان ایشان نه‌تنها چراغ راه ستایشگران و ذاکران که تکیه‌گاه همه مبلغان، پژوهشگران، صاحب‌نظران و ره پویان طریق نشر فرهنگ و معارف اهل‌بیت (ع) است.

4. پیوستگی به کلام و سیره معصوم؛ خاستگاه کلام رهبری، منابع اصیل فرهنگ اسلامی به‌ ویژه قرآن و روایات است. مطالعات ژرف، روشن‌بینی ویژه و قدرت استنباط لطایف و ظرایف و دقایق، پشتوانه این سخنان متین و مبین است و همین است که مطالعه دقیق این سخنان هماره راهنما و راهگشا خواهند بود.

از منظر رهبر انقلاب ستایشگری منبع دعوت جامعه به نیکی، معنویت و جهاد است و ذاکران، معلمان و مربیانِ مخاطبان و مستمعان خویش‌اند که با پیوند عاطفه و عقلانیت آنان، کارکردی فرهنگ‌ساز داشته و در حفظ ایمان و معرفت شیعی نقش‌آفرینی می‌کنند؛ لذا ایشان پیش از هر چیز، همگان و به‌ ویژه مدّاحان و ذاکران را به شناخت جایگاه مهم ستایشگری اهل بیت(ع) و بهره‌گیری مناسب از این فرصت و مسئولیت مهم دعوت نموده‌اند. بی‌تردید بیانات حضرت ایشان تذکری هشداردهنده و هشیار کننده به جامعه شاعران و مدّاحان اهل‌بیت (ع) است؛ تا به مرتبت بی‌بدیل خویش در جامعه اسلامی توجه بیشتری داشته باشند و برای حفظ و رفعت‌بخشی هرچه بیشتر آن کوشش والاتری را مصروف سازند.

رهبر انقلاب توجّه و عنایت خاص به سازمان‌دهی و تعیین حدود و ثغور سمت مداحی دارند. هر چند در این باب تلاش‌هایی به‌صورت پراکنده صورت گرفته، لیکن به نظر می‌رسد که برای جلوگیری از تحلیل منابع و هدر رفت زمان و امکانات، ضروری است که تمامی این فعالیت‌ها به‌صورت یکپارچه و هماهنگ انجام گیرد و با تقسیم وظایف و تعیین حدود و مرزهای کاری، شاهد حرکتی نوین در راستای حُسن اجرای این رهنمود باشیم.

ایشان مسئولیت‌های اصلی مدّاحان و ذاکران را در دو بخش اصلی تکالیف و وظایف درونی و تکالیف و وظایف برونی بیان نموده‌اند:

در بخش تکالیف درونی یک شاعر و مدّاح، مواردی همچون: ضرورت تزکیه نفس و پالایش درون، طهارت دل واخلاص، ضرورت تلاش برای کسب شایستگی انتساب به اهل بیت(ع)، افزایش سرمایه‌های معنوی با توسّل به ذوات مقدّسه اهل‌ بیت(ع)، خشوع در برابر حضرت حق‌تعالی با دعا و مناجات و مراقبت جدّی برای تأثیر نگرفتن از محیط ناسالم را مورد تأکید قرار داده‌اند.

از منظر رهبر انقلاب، تنها دل‌های پاک و چشم‌های بابصیرت و پالایش‌شده از دنیاطلبی، تماشاگران رمز و راز معارف اهل‌ بیت(ع) اند که مى‌توانند انوار قدسیه اهل‌بیت و از جمله صدیقه کبرى(س) را تا حدودى از نزدیک ببینند و مقامات آن‌ها را درک کنند.

رهبر معظم انقلاب ستایشگری را مجموعه‌ای از هنر، دانش و آگاهی‌های لازم درزمین تبلیغ و عناصر گوناگون دیگری می‌دانند که یک مدّاح و ذاکر اهل‌بیت، باید در کنار صلاحیت‌های فردی و اجتماعی از آن‌ها برخوردار باشد. از منظر ایشان بهترین روش انتقال پیام به مخاطب، گذر از کوچه‌باغ‌های هنر است که خوشبختانه فرهنگ شیعی با دارا بودن ظرفیت بی‌مثال مجالس ذکر و سور و سوگ اهل بیت(ع)، زمینه بسیار مساعدی را برای ارائه هنرمندانه این پیام ایجاد می‌کند.

«بایدها و نبایدها در چگونگی اداره‌ مجالس» نیز مکرراً در سخنان ایشان مورد بررسی قرارگرفته است. در این فرمایشات وظایف و تکالیف برونی مداحان و ستایشگران که به نوع و چگونگی اداره مجالس سوگ و شادی اهل بیت(ع) بازمی‌گردد، بیان‌ شده است.

یکی از مهم‌ترین فرازهای سخنان امسال ایشان نیز که پس از تبیین جایگاه رفیع ستایشگری و فرصت عظیمی که در اختیار ستایشگران اهل بیت(ع) قرار دارد بیان فرمودند نشان از تأکید ایشان بر رعایت شئون عزاداری و ‌عزاداری توأم با معرفت است. ایشان فرمودند:

«از این فرصت برای ترویج معارف دین برای سوق دادن نسل جوان به عمل به دین، به عمل به شریعت، به عمل مسئولیت‌های بزرگ این دوران، استفاده کنید. امروز کشور ما ملت ما و دنیای اسلام محتاج درست فهمیدن، درست عمل کردن، ایستادگی کردن است.

اینکه ما مجلس عزاداری و مدح سیدالشهدا (ع) را - که عظمت او به خاطر شهادت است عظمت او به خاطر فداکاری در راه خداست، عظمت او به خاطر گذشت است، گذشت از همه‌ چیز، از همه خواست‌ها از همه مطلوب‌ها - در یک چنین مجلسی ما مجلس را تبدیل کنیم به نقطه سبک، به یک جایی که یک تعدادی جوان لخت شوند، بپرند هوا بپرند پایین، ندانند چه می‌گویند، این درست است؟ این شکر این نعمت است؟»

از دیگر موارد مرتبط با این موضوع، وظایف شاعران و مداحان در سُرایش و یا انتخاب اشعار مناسب مجالس اهل‌ بیت(ع)، توجه به پیام‌دار بودن و محتوای اشعار، دوری گزیدن از تعریف و تمجیدهای بی‌محتوا درباره شأن و مقام اهل‌ بیت(ع)، آگاهی‌بخشی به مخاطبان نسبت به اهداف و نتایج و آثار و عبرت‌های عاشورا، بهره‌گیری از پیام نهضت امام حسین(ع) برای مشخص کردن راه جامعه اسلامی در برابر توطئه‌های دشمنان، تذکر به حفظ اخلاق و ترویج شعائر اخلاقی در جامعه، دوری گزیدن از پیرایه‌های دروغین و تحریف‌های خطرناک در عزاداری‌ها، توجه دادن مخاطبان به‌ ویژه نسل جوان به معنویت و خودسازی و ارتقاء کمالات روحی و ده‌ها نکته ناب و ارزشمند دیگر است که فهرست بلندی از خواسته‌های رهبری از ذاکران و مداحان را به همگان می‌نمایاند.

دیگر اینکه تشکیل و راه‌اندازی محافل نقد شعر دینی و نیز بارور کردن جلسات مداحی با ارزیابی نکات مثبت و منفی برنامه‌ها در مجالس اهل‌ بیت(ع) و نیز حضور فعال و دامنه‌دار «پیشکسوتان» در این جلسات نقد و بررسی و بهره‌گیری جوانان از دانش و تجربه عملی آنان، از خواسته‌های ایشان است که انتظار می‌رود مخاطبان این خواسته مقام ولایت، بیش از این بدان بپردازند.

تردیدی نیست که بهره‌گیری از دیدگاه‌های آن رهبر فرزانه در حوزه ستایشگری و مدّاحی، نیازمند نگاهی دقیق و موشکافانه به آن‌هاست. این نگاه به مخاطبان کمک می‌کند تا تمامی ابعاد و زوایای سخن را بهتر بیابند و روشن‌تر دریابند.

لذا شورای هماهنگی تشکل‌های ستایشگران اهل بیت(ع) ضمن دعوت از همه صاحب‌نظران، پیشکسوتان و فعالان حوزه ستایشگری اهل بیت(ع) برای ژرف‌نگری و اندیشه ورزی پیرامون فرمایشات مقام معظم رهبری، اعلام می‌دارد این شورا، فرمایشات عالمانه معظم‌له را نصب العین قرار داده و حداکثر توان خود را برای عملیاتی شدن این خواسته‌ها به کار خواهد بست.