به گزارش حلقه وصل؛ برخی عوارض گزارش شده برای واکسنهای مبتنی بر فناوری mRNA، بسیاری از کشورها را به سمت واکسنهایی سوق داده که فناوری آن سالهاست مورد استفاده قرار میگیرد و از نظر علمی جواب خود را پس داده است. یکی از این واکسنها، «آسترازنکا» است که با توسط محققان دانشگاه آکسفورد توسعه داده شد و توسط هند در حال تولید انبوه است. این واکسن اخیرا در سبد کواکس -اتحادیه جهانی تأمین واکسن- قرار گرفته است و به کشورهایی که در صف قرار گرفتهاند، از جمله ایران، تحویل داده خواهد شد. در این گزارش به بررسی فناوری مورد استفاده در واکسن آسترازنکا و ویژگیهای آن پرداختهایم.
* تولید پادتن با تزریق واکسن آسترازنکا
واکسن آسترازنکا-آکسفورد به نام «AZD۱۲۲۲» از یک ویروس بیضرر، یک آدنوویروس عامل سرماخوردگی برای انتقال ژنهای سازنده پروتئین گلمیخی سطح کروناویروس به درون سلولها استفاده میکند و سلولها را وادار به ساختن این پروتئینها میکند که سپس باعث تحریک دستگاه ایمنی و تولید آنتیبادی ضد کروناویروس میشود.
در واقع واکسن آسترازنکا «ویروسدار» است؛ یعنی نسخهای از ویروس است که به طور معمول شامپانزهها را آلوده میکند و با بخشی از کروناویروس موسوم به «پروتئین سنبله» اصلاح شده است تا محرک سیستم ایمنی بدن باشد.
واکسن، هنگامیکه در سلولهای انسانی قرار گرفت باید به تحریک تولید آنتی بادی هایی که ویروس را تشخیص میدهند، کمک کند.
نتایج آزمایشهای انجام شده روی ۱۰۷۷ نفر که به آنها واکسن مشترک شرکت دارویی آسترازنکا با همکاری دانشگاه اکسفورد تزریق شده موفقیتآمیز بوده و بدن آنها پادتنهایی تولید کرده است که میتوانند به جنگ ویروس کرونا برود.
* تولید واکسن آسترازنکا در هند
هند اعلام کرد انیستیتو سرم سازی آن کشور، میلیون ها دز واکسن کووید ۱۹ ساخت مشترک آسترازنکا و دانشگاه آکسفورد را تولید، و پس از تایید مقام های نظارتی، به سرعت توزیع خواهد کرد. انیستیتو سرم سازی هند، که یکی از بزرگترین تولید کنندگان واکسن در جهان است، تولید AZD۱۲۲۲ ، واکسن کووید ۱۹ آسترازنکا را با هدف سرعت بخشیدن به ایمنسازی عمومی و مهار همهگیری کرونا ویروس نوظهور در هند آغاز کرده است.
موسسه سرم سازی هند، به دنبال خبر اثربخش بودن واکسن این شرکت اعلام کرد، توان تولید سالیانه ۸۵۰ میلیون دز واکسن کووید ۱۹ را داراست و در حال حاضر نیز ۴۰ میلیون دز واکسن در انبارهای داروییاش، آماده و در انتظار مجوز توزیع است.
* شرایط آسان نگهداری و قمیت مناسب واکسن آسترازنکا
یکی از ویژگی های واکسن کروناویروس آسترازنکا پایین بودن قیمت آن است که هر دوز آن ۲.۵۰ پوند قیمت دارد و روند ذخیره و نگهداری از این واکسن نیز آسان است.
واکسن آسترازنکا-آکسفورد بر خلاف واکسنهای فایزر و مدرنا لازم نیست در دماهای بسیار سرد نگهداری شود و بنابراین توزیع آن در کشورهای رو به توسعه بسیار آسانتر است. این واکسن را میتوان در دمای طبیعی یخچال بین دو تا هشت درجه سانتیگراد نگهداری کرد که این ویژگی آن را برای به کار گیری در برنامه های واکسیناسیون در مقیاس بزرگ، ایده آل میکند؛ هند و آرژانتین هم به تازگی استفاده از آن را تایید کردهاند.
شرکت داروسازی آسترازنکا پیش بینی کرده است که در سال ۲۰۲۱ حدود سه میلیارد دوز از این واکسن را تولید خواهد کرد.
این واکسن را میتوان در دمای طبیعی یخچال بین دو تا هشت درجه سانتیگراد نگهداری کرد که این ویژگی آن را برای به کار گیری در برنامه های واکسیناسیون در مقیاس بزرگ، ایده آل میکند.
* اظهارات مثبت مدیرعامل آسترازنکا
پاسکال سوریوت، مدیر عامل آسترازنکا میگوید: زنجیره ساده عرضه واکسن آسترازنکا و تعهد این شرکت به فراهم کردن به صورت غیرانتفاعی در جریان پاندمی باعث میشود این واکسن ارزانقیمت باشد و به راحتی در دسترس افراد در سراسر جهان قرار گیرد.
سوریوت گفت: «اثربخشی و بیخطر بودن این واکسن نشان میدهد این واکسن کارآمدی بالایی در مبارزه با کووید-۱۹ خواهد داشت و میتوان تاثیری فوری بر وضعیت اضطراری فعلی بهداشت عمومی داشته باشد».
* تلاش برای سازگاری واکسن با جهشهای ویروس کرونا
به گفته مدیر اجرایی آسترازنکا، این واکسن همچنین باید از ویژگی مقابله با نوع جدید کروناویروس که عامل افزایش موارد جدید ابتلا در انگلیس است، برخوردار باشد. هرچند تاکنون این تصور وجود داشته که این واکسن باید موثر باشد اما باز هم نمیتوان به طور قطع مطمئن بود و بنابراین لازم است آزمایشات بیشتری انجام شود.
این واکسن که در شرکت داروسازی انگلیس و با همکاری محققان دانشگاه آکسفورد تولید شده دومین واکسن تایید شده توسط سازمان تنظیم مقررات دارویی و بهداشتی و درمانی بریتانیا (MHRA) است.
* واکسن آسترازنکا منتظر مجوز برای مصرف در اتحادیه اروپا
واکسن شرکت آسترازنکا هنوز در اتحادیه اروپا مجوز نگرفته اما انتظار میرود در چند روز آینده این مجوز را بگیرد. اتحادیه اروپا تابستان قرارداد خرید ۳۰۰ میلیون دوز واکسن را با استرازنکا امضا کرد. قرار است به زودی اتحادیه اروپا دوباره با شرکت استرازنکا در این باره گفتکو کند.
واکسن این شرکت برای کشورهای اروپایی عمدتا در انگلیس تولید میشود اگر چه کارخانههایی در داخل اروپا هم در تولید آن دخیل هستند. استرازنکا همچنین یک کارخانه بزرگ در هند دارد.
* مراحل پایانی آزمایش بالینی واکسن آسترازنکا در کشورهای مختلف
در مرحله نهایی آزمایشهای بالینی واکسن دانشگاه آکسفورد و آسترازنکا، حدود ۲۳ هزار داوطلب در انگلیس و برزیل شرکت کردهاند.
آزمایشهای مشابهی نیز در حال حاضر در سایر کشورها از جمله آمریکا، ژاپن، روسیه، کره جنوبی و کنیا، شیلی کلمبیا و پرو جریان دارد و قرار است به زودی در چند کشور اتحادیه اروپا و چند کشور آسیایی نیز تزریق آزمایشی این واکسن انجام شود.