به گزارش حلقه وصل، آزیتا حکمت دوست، استاد گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تعریف گیاه خواری، اظهار کرد: گیاه‌خواری یا سبزی‌خواری به معنای پرهیز از خوردن گوشت جانوران است که ممکن است شامل پرهیز از غذاهایی مانند شیر، فراورده لبنی، تخم‌مرغ و عسل که خاستگاه جانوری دارند نیز بشود.
وی افزود: چندین نوع گیاه‌خواری وجود دارد که بسته به نوع آن، جهت‌گیری گیاه‌خواران در برابر حیوانات دامی و فراورده‌های دامی متفاوت است، عده‌ای از گیاه‌خواران در کنار نخوردن یا کمتر خوردن فراورده‌های جانوری با کشتار آنها نیز مخالفند.
حکمت دوست ادامه داد: برخی از گیاه‌خواران از پوشیدن لباس‌هایی مانند چرم، ابریشم و خز که از کشتن جانوران به دست آمده نیز پرهیز می‌کنند.
این متخصص تغذیه افزود: گیاه خواران مطلق صرفا از منابع گیاهی استفاده می کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در وگانیسم (Veganism) که گاهی «گیاه‌خواری مطلق» هم نامیده می‌شود از همه فرآورده‌های جانوری، چه از کشتن جانوران به دست آمده باشند و چه با بهره‌گیری از آنها مانند لبنیات، تخم‌مرغ و عسل پرهیز می‌شود، خاطرنشان کرد: در پیش گرفتن رژیم گیاه‌خواری به شیوه‌های گوناگونی امکان‌پذیر است اما وجه مشترک تمام این شیوه‌ها پرهیز از خوردن گوشت جانور است.
وی با اشاره به اینکه طیف دیگری از گیاه خواران، منابعی همانند لبنیات و تخم مرغ را نیز در سبد غذایی خود می گنجانند تاکید کرد: این گروه از گیاه خواران در واقع ترکیباتی که از حیوانات به دست می آید را به استثنای گوشت حیوان مصرف می کنند.
این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه منبع غنی ویتامین B۱۲ فقط توسط منابع حیوانی جذب بدن می شود، تاکید کرد: گیاه خواران ممکن است در دراز مدت با کمبود ویتامین B۱۲ مواجه شوند بنابراین اگر برای تهیه مواد مغذی موجود در منابع حیوانی از طریق منابع گیاهی چاره ای اندیشیده نشود، به زودی کمبود پروتئین، B۱۲، کلسیم، ویتامین Dمی تواند مشکلات جدی را برای بدن به وجود بیاورد.
حکمت دوست مصرف قرص و داروهای مکمل حاوی ویتامین B۱۲ را به افرادی که صرفا از منابع غذایی گیاهی استفاده می کنند توصیه کرد و گفت: گروه هایی از گیاه خواران که از شیر و تخم مرغ استفاده می کنند، کمتر از گروه های دیگر دچار کمبود ویتامین B۱۲ می شوند.
وی با اشاره به اینکه رژیم های گیاهی می توانند سالم باشند، افزود: پیروی از رژیم گیاه خواری باید با حفظ تعادل بین گروه های مختلف مواد غذایی و استفاده از مکمل ها رعایت شود. با این حال، حذف محصولات حیوانی از رژیم غذایی گیاهی می تواند باعث کاهش مصرف برخی از مواد مغذی ضروری می شود و ممکن است بر سوخت و ساز سیستم استخوانی بدن تاثیر بگذارد.
حکمت دوست با بیان اینکه منابع غنی آهن از گوشت و ترکیبات حیوانی بدست می آیند خاطرنشان کرد: ترکیباتی همانند گوشت، مرغ و ماهی منبع اصلی این ویتامین ها هستند.
استاد گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مصرف مواد غذایی همانند آجیل، حبوبات و غلات را برای تامین نیازهای ضروری بدن گیاه خواران مورد تاکید قرار داد و افزود: به رغم این که حتی بعضی از سبزیجات حاوی مقادیری از آهن هستند، ولی آهنی که در گوشت، مرغ و ماهی وجود دارد منبع غنی از آهنی است که جذب آن راحت تر و در مقادیر بالاتری نیز وجود دارد.
حکمت دوست با بیان این که گیاه خوارن باید از منابع پروتئینی و مواردی که آهن قابل توجهی دارند استفاده کنند خاطرنشان کرد: دانه سویا، حبوبات، گوجه فرنگی از بهترین منابع آهن هستند که باید در برنامه غذایی گنجانده شود.
وی پرهیز از مصرف چای با مواد غذایی حاوی آهن را خواستار شد و افزود: مصرف چای خصوصا همراه مواد غذایی حاوی آهن باعث می شود که آهن مورد نیاز جذب بدن نشود.
این استاد گروه تغذیه بالینی با بیان اینکه انسان موجودی همه چیز خوار است افزود: بدن انسان طوری طراحی شده که باید از تمامی منابع غذایی استفاده کند.
حکمت دوست تاکید کرد: سلامت انسان با مصرف تمامی گروه های مواد غذایی تضمین می شود.
این متخصص تغذیه با بیان اینکه بهتر است بیشتر مواد غذایی مورد نیاز بدن انسان توسط گیاهان و سبزیجات تامین شود ادامه داد: منابعی که ضرورت دارد از منابع حیوانی استفاده شود در بدن خیلی زیاد نیست و باید مقادیر کمتری از این منابع را دریافت کنیم.
حکمت دوست با بیان این که منابع گیاهی حاوی مقادیر زیادی فیبرهستند تاکید کرد: این مواد غذایی در عین حال که دارای کالری کمتری هستند منبع غنی فیبر هم محسوب می شوند، بنابراین لازم است برای تغذیه ای سالم از منابع گیاهی سرشار و به نسبت مقادیرکمتری از منابع حیوانی استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه تصوراتی مبنی بر اینکه گیاه خوارن از طول عمر بیشتری در مقایسه با سایر افراد برخوردارند را تصور غلطی دانست و تاکید کرد: گیاه خواران عمدتا با دو کمبود مواد غذایی B۱۲ و آهن مواجه هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در ادامه ضمن مقایسه گیاه خواران و خام گیاه خوارن نیز توضیح داد: در واقع خام گیاه خواران همه چیز را خام مصرف می کنند و بر این باورند که سبزیجات و گیاهان زمانیکه خام مصرف می شود دارای خواص بیشتری هستند که البته این نظریه تا حدودی درست است.
وی ادامه داد: به طور مثال ویتامین سی بعد از پخته شدن مقادیر زیادی از ویتامین های موجود را از دست می دهد ولی در مورد برخی از مواد غذایی مثل سویا اگر چنانچه پخته نشوند دسترسی به برخی از ویتامین ها در آن ها کاهش می یابد. سویا اگر چنانچه یخته نشود دسترسی به ویتامین B۱ کمتر می شود.
این متخصص تغذیه گفت: بدن انسان بسیاری از مواد غذایی را نمی تواند به صورت خام هضم و جذب کند، و این فاکتور هم یکی از مشکلات پیروی از رژیم غذایی خام گیاه خواری است.
حکمت دوست ادامه داد: بسیاری از مواد غدایی گیاهی تا زمانی که پخته نشوند، جذب نمی شوند و بدن آنزیم های لازم را برای هضم و جذب آنها ندارد.