به گزارش حلقه وصل، طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نخستین روزهای مجلس یازدهم با ۱۷۰ امضای نمایندگان تقدیم هیئت رئیسه شد و نمایندگان در شش ماه اول فعالیت خود این طرح را در کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس نهایی کردند و حالا در نوبت بررسی صحن علنی قرار دارد.
امسال گزارشی از مطالبه شفافیت آرا و سایر فعالیت نمایندگان مجلس منتشر شد که بر اساس این گزارش ۲۶ هزار نفر سوژه ها و کمپین هایی که به این مطالبه مربوط می‌شد را امضا کرده بودند.
* قانون شفافیت آرا چه شد؟
سوال این است که با توجه به گذشت چندین ماه از شروع به کار مجلس انقلابی و شعار انتخاباتی آنان مبنی بر لزوم شفافیت آرا همچنان شاهد عدم تصویب این قانون هستیم در حالی که گره کار بسیاری از مشکلات فعلی کشور نبود شفافیت است.
پیگیری این مطالبه از سوی مردم به دنبال وعده مجلس یازدهمی ها برای قانونی شدن شفافیت آرا کاملاً طبیعی و به حق است اما از آنجا که طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس یازدهم به صورت عادی اعلام وصول شده و طولانی شدن مراحل رسیدگی به آن طبیعی است. ناگفته نماند که در این زمان مدت زمان مجلس رسیدگی به طرح ها و تصویب قوانین دیگری را در دستور کار داشت که به طور مستقیم با معیشت مردم و حل مشکلات اساسی کشور ارتباط داشته است.
* تصویب طرح شفافیت در صحن نیازمند دو سوم آرا است
یکی دیگر از دلایل طولانی شدن رسیدگی به این طرح در کمیسیون تخصصی مجلس که در اینجا کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی تعریف شده است، این بود که طرح باید به صورتی کاملا پخته و کارشناسی شده به صحنه علنی برسد تا بتواند اکثریت نمایندگان را با خود همراه کند چرا که این طرح مستلزم اصلاح و تغییر در آیین نامه داخلی مجلس است و بر همین اساس لازم است تا حداقل دو سوم آرای نمایندگان را با کسب کند.
دانلود
حالا طرح نهایی مجلس یازدهم برای شفافیت آرا نمایندگان مجلس از سوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس آماده طرح در صحن علنی شده و به زودی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
* قرار است چه روندهایی شفاف شود؟
طرح فعلی مشتمل بر ۱۰ ماده است که هرچند به طرح شفافیت آرا مشهور شده اما سایر فعالیت نمایندگان مجلس و روند قانون گذاری را نیز شفاف خواهد کرد. مواردی همچون توزیع و انتشار عمومی تمامی مذاکرات مجلس، انتشار برنامه های مجلس ۳ روز قبل از تشکیل جلسه علنی برای عموم، انتشار اسامی حاضران به غایبان جلسه همراه با آرای نمایندگان به تفکیک مخالف، موافق و ممتنع و عدم شرکت در رای گیری، ارائه گزارش عملکرد کمیسیون در رسیدگی به طرح‌ها، لوایح، سوال و تذکرات و... به صورت عمومی و امکان حضور نماینده صدا و سیما در جلسات علنی کمیسیون ها و اطلاع رسانی به صورت زنده و صوتی، اطلاع رسانی درباره ماموریت های فردی و جمعی نمایندگان مجلس و همچنین تعیین شرایط رای گیری مخفی در طرح پیش بینی شده است.
طراحان شفافیت آرا در توجیه ضرورت این اقدام تاکید کرده‌اند: با عنایت به منطق قانون اساسی به ویژه اصل ۶۹ و رویه تصویب اصول آن در مشروح مذاکرات تصویب قانون اساسی در خبرگان سال‌های ۱۳۵۸ و ۱۳۶۸ و تجارب موفق جهانی درباره شفافیت و با عنایت به اینکه عملکرد و رای وکیل نمی‌تواند از موکل پنهان باشد و با توجه به مطالبه عمومی مردم و تعهد اکثر نمایندگان مجلس یازدهم به مردم برای پیگیری موضوع و به دلیل نقش مهم شفافیت در مبارزه با فساد و ویژه خواری و نظر به اینکه پیش از استفاده از سیستم الکترونیکی آرای نمایندگان در جلسات علنی شفاف بوده است؛ این طرح را تهیه کرده اند.
در جدول زیر بخشی از دیدگاه های برخی نمایندگان مجلس درباره طرح شفافیت آرا را مشاهده می کنید:
| نام نماینده | حوزه انتخابیه | دیدگاه درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان |
| روح الله ایزدخواه | تهران | شفافیت موجب عقلانیت و محو لابی‌گری می‌شود- افزایش نظارت مردمی بر پارلمان با شفافیت |
| علیرضا سلیمی | محلات | شفافیت آرا موجب روشن شدن عملکرد نماینده و مانع از بروز خسارات به اعتماد مردم می‌شود |
| سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی | مشهد | نقد نمایندگان و مجلس با اجرای شفافیت آراء عالمانه خواهد شد |
| حسین میرزایی | اصفهان | محاسن شفافیت بسیار بیشتر از معایب آن است/ باید شفافیت را به سایر قوا تسری دهیم |
| مهرداد ویس کرمی | خرم آباد | شفافیت موجب عملکرد بهتر نمایندگان می‌شود اما به صورت مطلق غلط است و باید به آن قید زد |
| جبار کوچکی نژاد | رشت | طرح شفافیت آرا باید منجر به توسعه شفافیت بیشتر در مجلس و تسری آن در کشور شود -باید مراقب باشیم شفافیت آراء به افشای اطلاعات منجر نشود |
| احد آزادیخواه | ملایر | ناکامی مجالس پیشین در شفافیت را جبران می‌کنیم |
| فاطمه محمد بیگی | قزوین | دیوار بی‌اعتمادی مردم نسبت به مسئولان با شفافیت آرا فرو می‌ریزد |
| جواد نیک بین | کاشمر | تا وقتی شفافیت آراء در مجلس مصوب نشود قطعاً مردم مشارکت عامه در تعیین سرنوشت خود ندارند - شفافیت ترمز فساد است |
| محمدحسن آصفری | اراک | افزایش شفافیت در مجلس حاشیه‌ها را کم کرده و منجر به حذف رانت می‌شود |
| محمود عباس‌زاده مشکینی | مشکین شهر | مجلس یازدهم برای شفافیت حداکثری با هیچکس تعارف ندارد و شفافیت رفتار مهمتر از آراست |
| سیدکاظم موسوی | اردبیل | شفافیت پارلمان موجب افزایش سرمایه اجتماعی و کاهش حواشی نمایندگان می‌شود |
| سمیه محمودی | شهرضا | شفافیت آرا موجب نظم و مسئولیت‌پذیری بیشتر نمایندگان می‌شود اما باید صیانت از نماینده در شفافیت آرا دیده شود |
| عباس گودرزی | بروجرد | شفافیت آراء باعث کاهش تعارض منافع و جلوگیری از نفاق می‌شود |
| قاسم ساعدی | دشت آزادگان | شفافیت آراء موجب جلوگیری از پنهان‌کاری و لابیگری‌های پشت پرده می‌شود |
| حسینعلی شهریاری | زاهدان | شفافیت آراء به شفافیت مواضع نمایندگان در مجلس کمک می‌کند |
| حسن شجاعی | ابهر و خرمدره | شفافیت آرا بسیار مفید و موثر است اما مصادیق رأی‌گیری مخفی در طرح شفافیت آراء دقیق‌تر مشخص شود |
| نصرالله پژمانفر | مشهد | شفافیت امر مطلوب و مفیدی است اما نباید باعث احتیاط‌های غیرمنطقی از سوی نمایندگان شود |
| علی اصغر عنابستانی | سبزوار | در سایه شفافیت در سایر بخش‌ها تبعات شفافیت آراء نمایندگان کاهش می‌یابد |
| محمد صفری ملک‌میان | املش | شفافیت نماینده را در قبال رای خود مسئول می کند-تمام کارگزاران نظام باید بی واسطه به مردم گزارش دهند |
| حسن نوروزی | رباط کریم | شفافیت آراء به کاهش مواضع متناقض و رأی‌های تحت فشار کمک می‌کند |
| محمد حسین فرهنگی | تبریز | شفافیت آرا به مانند شمشیر دولبه است و به عنوان مثال در زمان رأی اعتماد یا عدم اعتماد به وزرا تبعاتی را به دنبال خواهد داشت |
| علی بابایی کارنامی | ساری | شفافیت رای اعتماد و سوال از وزرا ضروری است-حوزه مالی و نظارت هم باید شفاف شود |
| محمدرضا میرتاج‌الدینی | تبریز | شفافیت آراء امری مطلوب و مهم است و باید در ادامه شفافیت آراء، شفافیت در سایر بخش‌ها را نیز داشته باشیم |
| روح الله متفکر آزاد | تهران | شفافیت آرا به کارشناسی شدن نظرات نمایندگان و ممانعت از اعمال نفوذ کمک می‌کند |
| اقبال شاکری | تهران | شفافیت آرا موجب عمق بخشی نظرات می‌شود-لزوم تسری شفافیت از مجلس به سایر قوا |
| علی حدادی | طالقان | تقویت مطالبه گری نماینده و افزایش اعتماد به مجلس با شفافیت آرا |
| محمدصالح جوکار | یزد | نظارت مردمی بر نماینده مجلس با اجرای شفافیت آرا میسر می‌شود |
۱۶ مهر ماه بود که روح الله ایزدخواه نماینده مردم تهران در مجلس با تشریح آخرین وضعیت این طرح گفت: پس از پایان تعطیلات مجلس و احتمالا ابتدای آبان‌ماه طرح شفافیت آراء نمایندگان مجددا در صحن علنی مجلس بررسی و تصویب شود.
با این حال مراحل تصویب این طرح در کمیسیون تدوین آیین نامه داخلی زمان بیشتری برد و ۱۲ آبان ماه بود که کار تصویب طرح شفافیت آراء نمایندگان در کمیسیون به پایان رسید و حالا در نوبت رسیدگی در صحن علنی مجلس است.
گرچه مجلس یازدهم وعده شفافیت را داده اما این طرح به هر حال در بین نمایندگان با ملاحظات و بعضا حتی مخالفت‌هایی هم روبرو است . مهرداد ویس‌کرمی، نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس یازدهم در این رابطه گفت: علی‌رغم اینکه تعداد زیادی از نمایندگان مجلس نسبت به طرح فعلی انتقاداتی دارند، ولی به دلیل جو سنگینی که علیه هرگونه مخالفت با این طرح در فضای رسانه‌ای و حتی در داخل مجلس به وجود آمده، منتقدان ترجیح می‌دهند که مخالفت خود را به شکل علنی بیان نکنند.
به نظر می‌رسد ایجاد فضای گفت‌وگو و به حداقل رساندن ایرادات طرح نکته مهمی است که پیش از آنکه در صحن علنی به رای گذاشته شود باید به آن توجه شود تا مجلس یازدهم از آزمون عمل به وعده خود در زمینه شفافیت سربلند بیرون آید.