به گزارش حلقه وصل، عباس سلیمی‌نمین از پژوهشگران تاریخ انقلاب و مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران پیرامون «شخصیت سیاسی و خدمات مرحوم آیت‌الله امینی به انقلاب» نوشت: «مرحوم آیت‌الله امینی شخصیتی علمی و درعینحال دارای گرایش‌های دقیق و سالم بود؛ با اینکه ایشان از مدرسان برجسته حوزه علمیه قم بودند، اما هرگز در ارتباط با مواضع سیاسی و گرایش‌های خود دچار قبیله‌گرایی نشدند. شاخص‌ترین مساله‌ای که می‌توان از زندگی سیاسی ایشان یاد کرد، این بود که مرحوم امینی با آیت‌الله منتظری رفاقت داشته و همشهری بودند، اما در موضوع عزل آقای منتظری توسط امام از نظر امام تبعیت کردند.
جریان نفوذی بیت منتظری مانع از مسئولیت آیت‌الله امینی در بیت او شد
بسیاری از دوستداران آیت‌الله منتظری و کسانی‌که خیرخواهانه انتقاداتی درباره بیت ایشان مطرح می‌کردند، آیت‌الله امینی را به‌عنوان ریاست دفتر آقای منتظری پیشنهاد دادند؛ اما با وجود اینکه ایشان شخصیت برجسته‌ای بود و می‌توانست فضای مثبت و فوق‌العاده‌ای به بیت منتظری بدهد و جریان‌های فاسد را از حواشی بیت او دور کند، اما یک جریان نفوذی در این بیت به‌هیچ‌وجه اجازه نداد که این اصلاح صورت گیرد.
ایشان همچنین ازجمله شخصیت‌های بسیار مهم جامعه مدرسین بود که به‌دلیل حضور در حوزه به‌عنوان یکی از مدرسان، حضورش در بیت منتظری اعتبار فوق‌العاده‌ای به آنجا می‌بخشید؛ هرچند علی‌رغم نظر مساعد مرحوم منتظری نسبت به وی، جریان نفوذی مایل به حضور ایشان نبود و هرگز اجازه نداد این موضوع مورد موافقت آقای منتظری قرار گیرد و بیت منتظری به روال درست بازگردد. درواقع این اتفاق از سوی کسانی رخ داد که می‌خواستند از به‌سامان نبودن بیت آقای منتظری استفاده خود را برده و اهداف خاص خود را دنبال کنند؛ ازاین‌رو اجازه ندادند شخصیتی مانند آیت‌الله امینی در این جایگاه قرار گیرد.
طبیعی بود حضور مرحوم امینی بسیاری از آفات را از اطراف بیت منتظری دور می‌کرد، چراکه ایشان یک وزنه مهم محسوب می‌شد و به بیت مرحوم منتظری اعتبار می‌بخشید، اما اجازه این کار را ندادند. با وجود اینکه آقای منتظری به‌واسطه دوستی و علاقه به آیت‌الله امینی به این کار راضی نبود و نمی‌توانست در این زمینه کمترین ایرادی از ایشان بگیرد، اما اطرافیان جاخوش‌کرده در بیت منتظری مانع از این خیرخواهی شدند و اجازه ندادند آیت‌الله امینی مسئولیت دفتر ایشان را برعهده گیرد. درباره مواضع آیت‌الله امینی نیز باید گفت ایشان بسیار خیرخواهانه و به‌دور از سلایق گروهی و قبیله‌ای عمل می‌کرد؛ یکی از مصادیق این امر نیز در موضع منتظری بروز و ظهور داشت.
آیت‌الله امینی پس از عزل منتظری توسط امام دیگر مواضع جانبدارانه از او به عمل نیاورد
پس از عزل منتظری توسط امام، آیت‌الله امینی دیگر مواضع جانبدارانه از او به عمل نیاورد، هرچند این دو شخصیت رفاقت زیادی داشتند و حتی مرحوم امینی نسبت به منتظری علقه داشت، اما بعد از اقدام حضرت امام در این زمینه کاملا با امام همراه شد؛ بنابراین در قضیه منتظری مرحوم امینی مواضع خود را براساس خیرخواهی امام تنظیم کردند.
نقش قابل‌توجه آیت‌الله امینی در مجلس خبرگان رهبری برای انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای
آیت‌الله امینی بعد از رحلت حضرت امام هم نقش قابل‌توجهی در مجلس خبرگان رهبری داشت، ایشان مخبر یکی از کمیسیون‌ها بود و نتیجه نامه‌نگاری خود با امام در مجلس خبرگان را قرائت کرد و بدین‌ترتیب یکی از گره‌های کار در انتخاب رهبری حل شد.
قرائت نامه آیت‌الله امینی به امام موجب قوت نظر خبرگان در انتخاب رهبری شد
در این نامه یکی از مسائل حائز اهمیت، بحث «رهبری جمعی» بود که آنها به امام نامه نوشته و امام نیز رهبری جمعی را نپذیرفتند و اعلام کردند که رهبری جمعی ممکن نیست. آیت‌الله امینی در مجلس خبرگان نظر امام را منعکس کرد، گرچه این پیشنهاد (رهبری جمعی) موافق و مخالفانی داشت و درنتیجه رهبری جمعی رای نیاورد، اما قرائت نظر امام به‌عنوان شخصیتی که ۱۰ سال جامعه ایران را رهبری کرده بودند، بسیار حائز اهمیت بوده و موجب قوت نظر در خبرگان برای انتخاب رهبری شد. از آنجا که امام با توجه به تجربیات خود درباره رهبری جمعی اعلام نظر کرده بودند، مواضع ایشان تاثیر قابل‌توجهی در انتخاب رهبری داشت. همچنین مرحوم امینی ازجمله کسانی بود که به «رهبری فردی» معتقد بود و این مطلب با توجه به مشورت ایشان با امام اخذ شده بود، ازاین‌رو طبیعتا ایشان ازجمله شخصیت‌هایی بود که به حضرت آقا رای داد.