به گزارش حلقه وصل، توصیه‌هایی که اینجا می‌خوانید را شاید پیشتر شنیده و خوانده باشید، اما ضمن گفت‌وگو با محمدررضا پورزرگری، قاری برجسته قرآنی این مجموعه اطلاعات را گردآوری و تدوین کرده‌ایم برای آن‌که در آستانه ماه مبارک رمضان که بهار قرآن توصیف شده، فواید و برکات خواندن قرآن را بهتر بشناسیم و آن را همچون یک راهنما پیش رو قرار دهیم.
یک قاری قرآن که بسیاری از لحظات زندگی‌اش را با قرآن گذرانده و پای درس استادان بزرگ نشسته، بدون تردید گزینه مناسبی است برای ارائه یک راهنمای جامع انس با قرآن. اما پور پور زرگری‌تمامی موارد را با استناد به آیات و روایت متذکر شده و آنچه به آنها توصیه کرده، مواردی است که در قرآن و سخنان ائمه اطهار و بزرگان دین ذکر شده، اما اینجا به صورت مدون پیش روی شما قرار می‌گیرد.
این را هم بد نیست بدانید محمدرضا پور زرگری نزد بزرگانی چون آیت‌ا...العظمی شیخ جعفرسبحانی وآیت‌ا..العظمی ضیاءآبادی، مفاهیم و معارف قرآن را تحصیل کرده و از حدود شش سالگی قرآن را تلاوت می‌کند. او نفر اول مسابقات سراسری قرآن کریم سازمان اوقاف وامورخیریه در رشته قرائت است و نیز درمسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران در رشته قرائت رتبه اول را کسب کرده. پورزرگری در آموزش تلاوت قرآن هم فعالیت جدی دارد و در این‌باره محصولات صوتی و تصویری نیز تولید کرده که حتما برای نوآموزان می‌تواند مفید باشد.
چرا در ماه رمضان، قرآن را ختم می‌کنیم؟ ماه رمضان فرصت مناسبی است برای خواندن تمام قرآن به صورت کامل و خواندن جز به جز آن. این فرصت و این ماه از این نظر ارزشمند است که: رمضان ماه نزول قرآن است. قرائت قرآن در این ماه ثوابی بیشتر دارد. اثرات قرائت قرآن در این ماه بیشتر است. تلاوت قرآن روح را نورانی می‌کند. قرآن، جان را شکوفا و شاداب می‌کند.
ماه مبارک رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است و این نزول سبب شده خداوند به برکت قرآن، هدایت را بر مردم ارزانی بدارد و برای این هدایت دلایل و حجت‌های آشکاری را قرار داده و راه تمیز دادن حق از باطل را در قرآن به همه بندگان عنایت کرده که بتوانند به واسطه تمسک به قرآن که حبل‌ا... متین است، این قدرت تشخیص را به دست بیاورند.
پیامبراکرم (ص) در یکی از خطبه‌هایش درباره ماه مبارک رمضان فرموده‌اند خداوند در این ماه شما را به ضیافت خودش دعوت کرده است تا جایی که وقتی روزه‌دار هستید، نفس کشیدن و نیز خواب شما هم عبادت است.
در ماهی با چنین شرافت و عظمت که قرآن هم در آن نازل شده و افضل ماه‌ها، بافضیلت‌ترین و برترین ماه‌هاست، وقتی قرآن تلاوت شود ثوابش نیز بیشتر خواهد بود. خداوند همیشه برای قرائت قرآن ثواب عظیمی به ما ارزانی می‌کند و وقتی در ماه قرآن یعنی در ماه رمضان، قرآن تلاوت می‌کنیم این ثواب ده‌ها برابر خواهد شد.
بنابراین وقتی شما در این ماه قرآن را تلاوت و در آن تدبر می‌کنید، چون فضیلت آن بیشتر است، اثرگذاری بیشتری دارد. بنابراین توصیه می‌شود در این ماه انسان وقت خودش را صرف تلاوت قرآن کند. خیلی‌ها در طول سال شاید توفیق ندارند یا عادت نکرده‌اند وقت بگذارند برای تلاوت قرآن. ماه رمضان تمرینی است برای این‌که ما با قرآن انس بگیریم و به حضرت قرآن عادت کنیم. بهتر که نسبت به سایر ماه‌ها و روزهای سال، فرصت بیشتری به قرآن اختصاص بدهیم و به این عادت دست پیدا کنیم.
قرائت کردن به تنهایی هم برکت دارد و نگاه‌کردن به صفحه و خط قرآن عبادت است. وقتی شما قرآن را تلاوت می‌کنید، عبادت مضاف است و برکات آن بر شما حاصل می‌شود، چون قرآن نور است و وقتی چشم به قرآن می‌اندازید، نور به قلب و روح شما راه پیدا می‌کند. وقتی در این کلام تدبر می‌کنید، دل انسان شکوفا می‌شود، زنده و بیدار می‌شود، قلب انسان جان می‌گیرد و تدبر در مفاهیم قرآن از رهگذر تلاوت قرآن حاصل می‌شود.
لذا ، تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان در کنار همه توصیه‌هایی که برای این ماه شده، یکی از پرفضیلت‌ترین و باسعادت‌ترین اعمال و خیرات است و برکات آن هم افزون خواهد بود.
آیا باید معنی قرآن را بخوانیم؟ قرآن، ترجمه ناپذیر است و تمام ترجمه‌های موجود برای نزدیک کردن ذهن کسانی چون ما فارسی زبان‌ها به مطالب ذکر شده در آن است. با خواندن ترجمه‌ها می‌توانیم مفاهیم را متوجه شویم، اما هر چقدر ترجمه بخوانیم جای تلاوت خود آیات شریفه قرآن را نمی‌گیرد. در نتیجه کلام خدا قرائتش موضوعیت دارد. یعنی اگر حتی معانی را نفهمیم باید قرآن را بخوانیم، چون خواندن آن توصیه شده، اما اگر وقت بگذاریم و ترجمه‌های موجودرا بخوانیم ذهن ما به معانی نزدیک‌تر خواهد شد و درک و تدبر در قرآن آسان‌تر خواهد شد و در نتیجه برکات بیشتری به دست خواهیم آورد. توصیه شده اگر می‌خواهیم خیر کثیر نصیبمان شود، به ترجمه آن هم نگاهی بیندازیم. طبیعی است باید وقت بیشتری بگذاریم، اما حتما بر اثر آن خداوند برکت بیشتری می‌دهد و ثواب بیشتری نصیب ما می‌شود.
این‌که معنی قرآن را بخوانیم و خودش را به آن شکلی که نازل شده نادیده بگیریم، کفایت نمی‌کند. قرائت قرآن به معنی واقعی کلمه و به زبان آوردن کلماتش همان طور که نازل شده، موضوعیت و جامعیت دارد و باید انجام شود.
توجه به مفاهیم آن هم توصیه شده و باید مفاهیم را بدانیم. باید در آن تدبر و برداشت‌هایی از این آیات دریافت کنیم. خوب است به تفاسیر و نظرات بزرگان مراجعه کنیم تا فهم ما از قرآن عمیق‌تر و جامع‌تر و کامل‌تر شود. چطور با قرآن انس بگیریم؟ انس گرفتن با قرآن به‌جز ثواب معنوی، برای وجود ما، فهم ما، زندگی اجتماعی، فردی و جامعه ما برکاتی دارد. بسیاری از بداخلاقی‌ها و رفتارهای نادرست فردی و اجتماعی به دلیل انس نگرفتن با قرآن و نشناختن آیات و معارف قرآنی است.
برای عادت به خواندن قرآن باید به آن انس گرفت و برای انس گرفتن با قرآن بهترین آغاز ماه مبارک رمضان است. بهتر است این طور شروع کنیم
هر روز در زمان مشخصی قرآن بخوانیم. با قرآن رفاقت کنیم. ترجمه قرآن را بخوانیم. به مفاهیم قرآن فکر کنیم. در جلسات قرآنی شرکت کنیم. در صورت امکان تفاسیر را بخوانیم. سعی کنیم مفاهیم را در زندگی به کار بگیریم.
وقتی یک ماه تمام قرآن را به دست می‌گیریم، آن را نگاه می‌کنیم، می‌خوانیم، ترجمه آن را می‌خوانیم، در معانی و مفاهیم آیات تدبر می‌کنیم، سری به تفاسیر می‌زنیم، در جلسات قرآن شرکت می‌کنیم و همنشین قرآن می‌شویم، در نهایت با قرآن انس می‌گیریم. رفاقت با قرآن باعث می‌شود اگر مدتی بین ما و قرآن فاصله ایجاد شود، دلتنگ شویم و دلمان بخواهد دوباره حضرت قرآن را در آغوش بگیریم، مطالعه کنیم و مفاهیم آن را بررسی کنیم.
به عبارتی، برنامه خواندن کامل قرآن و تلاوت جز به جز آن در ماه رمضان می‌تواند انس با قرآن را رقم بزند. خوب است در این ماه مبارک، لحظات خاصی را به تلاوت قرآن اختصاص بدهیم، وقتی احساس معنویت بیشتری داریم مثلا بعد از اوقات شرعی و اقامه نماز، مراجعه به قرآن و قرائت نوعی همدلی و انس و حتی عادت ایجاد می‌کندکه اگر روزی سراغ قرآن نرویم، گویی چیزی گم کرده‌ایم. در نتیجه وقتی قرآن را در دست می‌گیریم، آن را می‌بوسیم و تلاوت می‌کنیم گویی گمگشته خود را یافته‌ایم. ماه رمضان بهترین زمان است برای تمرین انس با قرآن. از این فرصت نباید غافل شد و نباید خودمان را از آن محروم کرد. باید تلاش کنیم در این ماه جزو مرحومان باشیم نه جزو محرومان. قرآن با ما چه می‌کند؟ انسانی که با قرآن و معارف آن زندگی کرده باشد یک تفاوت مهم با دیگران دارد. چنین فردی دلش زنده شده، جوان شده و از یاس و افسردگی در امان است. به تعبیر امیرالمومنین(ع) قرآن بهار دل‌هاست. همان‌طور که بهار طراوت شکوفایی در جان جهان و در طبیعت رقم می‌زند و گویی تمام طبیعت شاداب می‌شود، تلاوت و تدبر در قرآن هم در انسان شادابی ایجاد می‌کند. چون قرآن ویژگی‌هایی دارد که با هر کتاب دیگری متفاوت است از جمله: قرآن شاداب می‌کند. قرآن به زندگی معنا می‌دهد. قرآن حقیقت را آشکار می‌کند. قرآن در زمان جاری و ساری است. قرآن ما را نورانی می‌کند. قرآن روح می‌دمد. قرآن یاس و افسردگی را از بین می‌برد.
قرآن زنده است و کسانی که با حضرت قرآن انس دارند، زنده بودن و پویایی آن را حس می‌کنند. شاید قرآن در ظاهر یک کتاب باشد و مجموعه‌ای از صفحات کاغذی، اما در واقع حقیقت و معنویتی در باطن آن وجود دارد که آن را حی و زنده کرده چنان که در تمام زمان‌ها جاری و ساری است.
کسی که با قرآن انس می‌گیرد، هر لحظه خودش را زنده و احیا می‌کند، در خودش روح می‌دمد و جان خود را طراوت می‌بخشد. کسی که با حضرت قرآن دم‌خور و قرین و همنشین می‌شود و معارف قرآن را در می‌یابد، دیگر روحش پژمرده نمی‌شود، همیشه سرزنده و سرحال است، افسردگی را تجربه نمی‌کند، با اندکی مصیبت، همه پل‌های پشت سرش را خراب نمی‌بیند، از زندگی بیزار نمی‌شود، امیدش همیشه به خداست و همیشه این امید زنده می‌ماند. انسانی که امید در وجودش زنده باشد، همیشه باطراوت و شاداب است و همیشه امیدوار به آینده. چطور با قرآن همنشینی کنیم؟ در فرمایشات ائمه هدی و بزرگان دین، توصیه‌هایی داریم که وقتی قرار است قرآن تلاوت کنیم باید آدابی را به جا بیاوریم. از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: وضو بگیریم.
لباس مناسب به تن داشته باشیم. رو به قبله باشیم. قرآن را جایی مقابله سینه قرار بدهیم. مودب بنشینیم. حضور قلب داشته باشیم. نیت کنیم. پیش از شروع تلاوت دعا بخوانیم. کسانی را برای سهیم شدن در تلاوت به یاد بیاوریم.
قبل از همنشینی با قرآن باید پاکیزه باشیم و آراسته. حضرت قرآن را با حضور قلب همراهی کنیم. باید نیتمان را برای خدا خالص قرار دهیم و کسانی مانند درگذشتگان، دوستان، بستگان، عزیزان، شهدا، علما، عباد صالح پروردگار و حتی ائمه را در ثواب قرائت قرآن شریک کنیم تا فضیلت تلاوت افزون شود.
چون ما قطره‌ایم، وقتی به دریای معارف الهی و بندگانی که تمام وجودشان دریاست، کسانی چون انبیا، اولیا و ائمه هدی (ع) و .. گره می‌خوریم در واقع به دریایی از معارف الهی متصل شده‌ایم. پس لازم است در بهترین شرایط باشیم.
تلاوت قران را با دعا و خواستن خیر و نیکی آغاز کنیم. برای این مورد روایاتی داریم که در کتاب‌های ادعیه آمده است. خواندن دعای قبل از تلاوت به حضور قلب بیشتر کمک می‌کند و از سوی ائمه نیز توصیه شده است مثلا امام جعفر صادق(ع) روایت کرده دعای قبل از تلاوت انسان را روشن می‌کند که حواسمان باشد سراغ چه کلامی می‌رویم، کلامی که از آن خالق است و خدا در آن تجلی کرده و قرار است براثر تلاوت آن روح‌مان نورانی شود.
*جام جم