به گزارش حلقه وصل، برنامه‌ریزی سفر حج تمتع از اواسط پاییز سال گذشته با امضای تفاهم‌نامه حج تمتع بین ایران و عربستان آغاز شد و پس از آن سازمان حج و زیارت اقدام به برنامه‌ریزی به منظور برپایی باشکوه حج تمتع کرد و مقرر شد تا ودیعه‌گذاران حج تمتع تا پایان فروردین ۸۶ به عنوان زائر اصلی و پس از آن ودیعه‌گذاران تا نیمه اردیبهشت ۸۶ به عنوان زائران ذخیره در کاروان‌های حج تمتع ثبت‌نام کنند.
ثبت‌نام حج تمتع نیز از نهم اسفند سال گذشته یعنی زمانی که ویروس کرونا در منطقه شیوع پیدا کرد، آغاز و هزینه این سفر معنوی نیز از حدود ۳۳ تا ۴۱ میلیون تومان اعلام شد. علیرضا رشیدیان رئیس سازمان حج و زیارت نیز اعلام کرد که هزینه سفر به حج تمتع در دو قسط دریافت می‌شود که زائران در قسط اول باید ۲۵ میلیون تومان با احتساب سود ودیعه‌گذاری پرداخت کنند.
همچنین برای جلوگیری از شیوع کرونا مقرر شد تمام روند ثبت‌نام الکترونیکی صورت گیرد و زائران مدارک خود را با هماهنگی مدیر کاروان به دفاتر تحویل دهند.
نام‌نویسی ۴۰ هزار ودیعه‌گذار حج تمتع در هفته اول ثبت‌نام
۲۵۰ هزار نفر به عنوان زائر اصلی مشمول تشرف به این سفر معنوی بودند که ۴۰ هزار نفر از این تعداد در کمتر از یک هفته پس از آغاز ثبت‌نام اقدام به نام‌نویسی کرده و با این روند نیمی از ظرفیت کاروان‌ها تکمیل شد. همچنین برخی نیز با پرداخت قسط اول به نوعی مرحله اول ثبت‌نام خود را تکمیل کردند.
با فراگیر شدن ویروس کرونا، عربستان برای جلوگیری از شیوع کرونا، عمره مفرده را متوقف و دور خانه خدا نرده‌هایی به ارتفاع دو متر کشید و در نهایت با شیوع کرونا درهای مسجدالحرام را به روی زائران بست. با این وجود همچنان برنامه‌ریزی برای برپایی حج تمتع توسط کشورها ادامه داشت تا اینکه وزیر حج عربستان از کشورهای اسلامی خواست برای حج تمتع امسال برنامه‌ریزی نکنند.
با این حال به دلیل اینکه وضعیت حج تمتع مشخص نبود، مسؤولان حج جمهوری اسلامی ایران همچنان برای برپایی حج تمتع برنامه‌ریزی کرده و از آموزش مجازی زائران برای آمادگی سفر به حج تمتع خبر دادند.
با ادامه روند برنامه‌های حج تمتع ۹۹ از سوی مسؤولان کشورمان، معاینات زائران نیز به زودی انجام می‌شود و قرار است با اولویت افراد کم‌خطر و زیر ۵۵ سال این معاینات صورت گیرد تا در صورت کاهش سهمیه از سوی عربستان، زائران کم‌خطر مشرف شده و افراد آسیب‌پذیر سال آینده اعزام شوند.
افزایش ۵۰ درصدی هزینه حج تمتع امسال نسبت به سال گذشته/ کاهش استقبال زائران از حج امسال
یکی از موضوعات در سفر به حج تمتع، هزینه‌های این سفر معنوی است که این هزینه‌ها امسال نسبت به سال گذشته با افزایش بیش از ۵۰ درصدی همراه شده است؛ به طوری که هزینه حج تمتع سال گذشته ۲۱ تا ۲۸ میلیون تومان بود، اما امسال با توجه به نوسانات ارزی و ارز تخصیص یافته به عملیات حج تمتع از سوی دولت، این هزینه ۳۳ تا ۴۱ میلیون تومان برآورد شده است که روند افزایش حج تمتع البته با توجه به تحریم‌ها و نوسانات ارزی در سال‌های اخیر دور از انتظار نبود.
بر همین اساس، برخی از زائران که احتمال می‌دهند سفر به حج تمتع به دلیل شیوع کرونا برگزار نشود، ثبت‌نام خود را به زمانی دیگر موکول کرده‌اند، چرا که به گفته اکبر رضایی، سرپرست حج و عمره سازمان حج و زیارت تا اواسط هفته گذشته با وجود اینکه حدود دو ماه از ثبت‌نام حج تمتع می‌گذشت، کمتر از ۷۰ درصد اقدام به نام‌نویسی در کاروان‌های حج تمتع سال جاری کرده‌اند. به همین دلیل هم اولویت ذخیره جدیدی از سوی سازمان حج و زیارت اعلام شد و بر اساس آن ودیعه‌گذاران تا پایان خرداد ۸۶ هم امکان ثبت‌نام در کاروان‌ها را دارند.
کاهش استقبال از سفر حج تمتع سال جاری در کنار شیوع کرونا می‌تواند به دلیل بالا رفتن هزینه‌ها نیز باشد؛ چرا که افرادی که در سال‌های دهه ۶۰ با دادن پیش‌پرداخت بسیار ناچیزی (بر حسب ارزش پول امروز) ثبت‌نام کرده بودند، احتمال این افزایش قیمت سفر به حج تمتع را نمی‌دادند یا حتی بسیاری از ودیعه‌گذاران نیز از عهده تأمین هزینه‌های حج تمتع برنمی‌آیند.
نام‌نویسی بیش از ۵۰ هزار نفر از زائران حج تمتع
با این وجود اکنون حدود ۷۰ درصد ظرفیت کاروان‌ها تکمیل شده و بیش از ۵۰ هزار نفر از ودیعه‌گذاران ثبت‌نام کرده‌اند و قسط اول هزینه حج تمتع که ۲۵ میلیون تومان بود، پرداخته‌اند.
البته این افراد نباید نگران هزینه‌های حج و افزایش قیمت‌ها در صورت عدم برپایی این سفر معنوی در سال جاری باشند، چرا که همانطور که رشیدیان رئیس سازمان حج و زیارت عنوان کرده ارز مورد نیاز حج امسال نیز بر اساس مصوبه دولت با نرخ مصوب تأمین شده است که بر اساس ثبت‌نام قطعی زائران این منابع به حساب‌های سازمان حج و زیارت در عربستان منتقل و قراردادهای مربوط به مسکن و حمل و نقل درون و برون شهری، تغذیه و تدارکات و ... زائران منعقد می‌شود.
وضعیت پرداخت‌ها در صورت لغو حج تمتع سال جاری
همچنین رشیدیان با بیان اینکه در قرارداد با طرف‌های خدمات‌دهنده عربستانی، بندی با عنوان شرایط فوق‌العاده و اضطراری دیده شده که در صورت لغو مناسک حج، قرارداد مربوط به خدمات به سال بعد منتقل شده و از این ناحیه ضرری متوجه زائران ما نمی‌شود، معتقد است که در صورت عدم برگزاری حج امسال، سازمان حج و زیارت به جای سرمایه‌گذاری ریالی به نیابت از این زائران قراردادهای مسکن و حمل و نقل و تدارکات را با لحاظ شرایط اضطراری در عربستان منعقد کرده و این خدمات در سال بعد بر مبنای قراردادهای امسال به زائران ما ارائه می‌شود و تحولات اقتصاد جهانی و نرخ برابری ارز و ریال و هرگونه افزایشی در نرخ‌ها متوجه هزینه‌های اعزام حجاج ما در سال آینده نخواهد شد.
قسط دوم هزینه حج تمتع ۹۹ در روزهای آینده دریافت می‌شود/ زائران برای پرداخت هزینه آماده باشند
البته با توجه به تحریم‌ها و مشکلات ارزی در کشور، به نظر می‌رسد که سازمان حج و زیارت در روزهای آینده فراخوان پرداخت قسط دوم هزینه حج تمتع را نیز منتشر کرده تا بتواند این هزینه‌ها را به صورت ارزی تأمین کند و برای رفاه بیشتر زائران گامی بردارد. در صورتی که حج تمتع از سوی عربستان لغو شود، با توجه به تعهدات دو کشور، زائران ایرانی مشمول افزایش هزینه‌ها نمی‌شوند و تنها درصد اندکی از هزینه‌ها همانند عوارض، ویزا، هواپیما، سازماندهی و آموزشی ممکن است در سال آتی برای آن‌ها تغییر کند.
البته با این وجود یکی از مدیران کاروان‌های حج تمتع با بیان اینکه هر سال هزینه حج تمتع بعد از معاینات پزشکی از زائران دریافت می‌شد، می‌گوید: هر سال هزینه حج تمتع پس از انجام معاینات گرفته می‌شود، اما در برخی سال‌ها که تأمین و پرداخت هزینه‌های ارزی با مشکلاتی همراه بود، سازمان حج و زیارت قبل از انجام معاینات از زائران هزینه‌های حج را دریافت می‌کرد. البته امسال هنوز برای پرداخت قسط دوم زائران فراخوانی از سوی سازمان حج و زیارت اعلام نشده است.
مذاکره مسؤولان حج و زیارت با دولت برای تأمین ارز حج تمتع
با این وجود، به دلیل تحریم‌های ارزی ایران به نظر می‌رسد که سازمان حج و زیارت برای تأمین هزینه‌های ارزی و پرداخت آن از سوی TBI باید هرچه زودتر برنامه‌ریزی کند. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که مسؤولان کشورمان برای تأمین هزینه‌های ارزی با دولت نیز در حال مذاکره هستند تا بتوانند با اقدام سریع، از افزایش هزینه‌های حج تمتع برای زائران بکاهند.
ناگفته نماند که در صورت برپا نشدن حج تمتع سال جاری و عدم پرداخت هزینه حج تمتع از سوی زائران یا افزایش سهمیه سال بعد، هزینه سفر حج ثبت‌نامی‌های جدید بر اساس نرخ ارز همان سال محاسبه و اخذ می‌شود.
وضعیت حج تمتع سال جاری تا پایان ماه مبارک رمضان مشخص خواهد شد و بر اساس تفاهم‌نامه حج تمتع امسال، در صورت برپایی حج تمتع و اختصاص سهمیه کامل، ۸۷ هزار و ۵۰۰ ایرانی به حج تمتع مشرف می‌شوند.