گیلان: شناسایی ظرفیت های توزیع و گردش کتاب/ روستاییان استقبال خوبی از کتاب می کنند

در ابتدای این نشست مجید عبداللهی در مورد شبکه تولید و توزیع محصولات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی (خوشه ) صحبت کرد و از دلایل انتخاب این اسم سخن گفت. وی سپس به اقدامات این مجمع اشاره کرد و به اهداف جمعی آن اشاره کرد و افزود: در دوره جدید اقداماتی در رستای هویت جمعی دنبال می کنیم که نمونه اش همین اردوست. یک سری کارهای غیر رسمی هم مثل گروه های واتس‌آپی توسط دوستان راه اندازی شده است. سعی بر این است که از طرق مختلف بتوانیم هویت جمعی را پر رنگ و جدی تر کنیم.

وی ضمن اشاره به تعاملات مجموعه خوشه با دیگر مجموعه ها به برنامه های درونی این شبکه پرداخت و بیان کرد: یکی از برنامه ها تشکیل کنسرسیوم پخش بوده است که از پخشی های مختلف دعوت شده است و جلساتی تشکیل داده ایم و به خروجی های خوبی هم رسیده است.

عبداللهی در پایان به برنامه هایی که هنوز به نتیجه نرسیده است اشاره کرد.

 روندهای کاری فروشگاه های پاتوق کتاب معارف

پیرمرادیان مسئول نشر معارف نیز به بیان دیدگاه های خود نسبت به چگونگی فعالیت فرهنگی پرداخت و گفت: ما در کار فرهنگی، باید به تقوموا لله مثنی و فردی عمل بکنیم. اول قیام بکنیم و منتظر نمانیم تا زمینه ها مهیا شود تا بعد ورود کنیم. نکته دیگر اینکه هدف از کار کتاب سزاوار نیست که آب و نان باشد. هدف خیلی باید موسع تر و معنوی تر باشد و نگاه اهدی الحسنیین داشته باشیم.

وی ادامه داد: در کار فرهنگی و عرصه واقعیت فرهنگی، مانند تئوری و مدل کاری، کار بدون سختی و پیچیدگی نیست. کار عملیاتی واقعی با سختی و فراز و فرود همراه است و در این سختی ها باید من یتق الله یجعل له مخرجا را مدنظر داشته باشیم. یک نکته دیگر اینکه در کار فرهنگی در عین وجود تلاش و رقابت، تعاون و دلسوزی هم باید جایگاه داشته باشد و رقابت را نباید به معنای اسمیتی آن معنا کرد. یک نکته دیگر اینکه مسئولیت نهایی شورایی نمی شود و باید یک فرد مسئول باشد.

 مسئول نشر معارف در مورد ایجاد فروشگاه های کتاب بیان کرد: در مورد فروشگاه ها، ما بنایمان این است که ابتدا در مراکز استان شعبه بزنیم. بعد که شعبات مراکز استان تکمیل شد، دوباره به مراکز استان ها برگردیم و در شهرهایی که ظرفیتش را دارند یک فروشگاه دیگر بزنیم و همینطور روند ادامه یابد. ما تجربه خوبی در واگذاری فروشگاه ها داشتیم. با این شرط که سیستم فروش آن هم با سامانه ماست و محصولاتش را هم فقط از ما می گیرد. در مورد محصولات فرهنگی و لوازم التحریر هم به این نتیجه رسیده ایم که فقط بصورت مقطعی اجازه بدهیم و معتقدیم اگر این کالا ها مستمر شود، سود اینها کتاب را تحت تاثیر قرار می دهد. یک نکته درباره قیمت زدن پشت کتاب است. در مورد این مسائل باید در این جلسات تصمیم سازی بشود.

وی خاطرنشان کرد: ما دولتی نیستیم و از جایی بودجه نمی گیریم. خودمان از فروشمان مخارجمان را تأمین می کنیم. مجموعه ما حلقه واسط از گذار به دولتی به خصوصی است. ما این را رد نمی کنیم که قدرت مالی داریم.

در ادامه پرسش و پاسخ مراکز با پیرمرادیان صورت گرفت.

تلاش برای احیا کتاب های دفاع مقدس

میثم نیلی یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود. نیلی در ابتدا گفت: یک نکته اینکه کاری که در مورد ناشران در این نشست انجام شد و ناشران از دغدغه هایشان سخن گفتند خیلی خوب بود. اگر این نشست ها به صورت نظام مند ادامه پیدا کند خیلی خوب است. مثلا ستاد مرکزی خوشه با کمک رسانه ها ماهانه یک جلسه با ناشران داشته باشند. یا موضوعی یا ناشر محور. این کار خیلی مؤثر است.

وی سپس به کتاب های دفاع مقدس پرداخت و افزود:  یک نکته دیگر در مورد کتاب های دفاع مقدس با محتواست که عمدتاً قدیمی هستند و فراموش شده اند. این کتاب ها را می شود احیاء کرد و لازم است مراکز پخش احیاءشان کنند. مثلا انتشارات پیام آزادی زمانی کتاب های خوبی می زد. یک نکته خیلی مهم، تولید منابع انسانی متناسب با اهدافی است که داریم. نکته بعد در ارتباط با موضوع شناسایی کتاب ها و احراز صلاحیت کتاب هاست، به کاری که در سامانه کارشناسی مجمع صورت می گیرد کمک بکنید. یکی از کارهایی که ما در مجمع ناشران داریم پیگیری می کنیم، شناسایی ظرفیت های توزیع و گردش کتاب است. جبهه معارض ما از اماکنی مثل مدارس، مساجد و… محروم است. ما باید مخاطب توده را با محتوای خودمان درگیر کنیم. ما از سال قبل نشستی را با ائمه جمعه داشته ایم. به مدلی هم رسیدیم و اعتماد خوبی جلب شد. در جلسه اخیر بحث حمایت از عناصر فرهنگی و کتابفروش شهرهای مختلف به انحاء مختلف ـ مثل ارجاع به او، معرفی کتاب و… ـ طرح شد.

استمداد از ائمه جمعه برای ایجاد علاقه به مطالعه

خود دوستان کتابفروش ما چرا نروند از ائمه جمعه شان تقاضا کنند و ارتباط بگیرند. پاس گل را مجمع با جلساتی که داشته است انجام داده و باقی کار با خوشه است. ما بولتن ائمه جمعه به لحاظ کتابی را تغذیه می کنیم و شما هم باید همراهی کنید. همین اتفاق در مورد مساجد محوری شهرها هم می تواند بیفتد. در مدارس هم می تواند اتفاق بیفتد. در مدارس انجمن اسلامی دانش آموزی و بسیج هست. شبکه سالمی است. چرا ما استفاده نمی کنیم؟ نکته بعدی، سازمان دهی مسابقات کتاب درباره بعضی کتاب های ویژه می توانیم انجام دهیم. اولین کتابی که با کمک دوستان پخشی مان قصد داریم کار کنیم، کتاب من زنده ام است. آیا ما عرضه داریم این کتاب را در یک سال به تیراژ میلیون برسانیم؟ کافی است تمرکز کنیم و ظرفیت های شهر و دیارمان را پای کار بیاوریم. یک نکته دیگر استفاده از ظرفیت صدا و سیما است.

ایجاد کتاب فروشگاه های بزرگ کتاب

مسعود صالحی نیز از دیگر شرکت کنندگان این نشست بود. وی درمورد مفید بودن تشکیل شدن چنین شبکه ای اظهار داشت: اولین نکته اینکه خیلی از دوستانی که اینجا حاضرند، چند سالی است که در کتاب فروشی مشغول فعالیت هستند. چند سال قبل چنین شبکه ای وجود نداشت و وجود این شبکه موهبتی است. البته ما تا رسیدن به مطلوب انقلاب اسلامی فاصله زیادی داریم. افرادی که اینجا جمع شده اند، اهداف مشترکی را پیگیری می کنند. ترویج فرهنگ مطالعه، ارتقاء فرهنگ عمومی و بالا بردن جایگاه کتاب در خانواده از جمله این اهداف است.

وی خاطرنشان کرد: در چند سال اخیر، مصرف گرایی در جامعه زیاد شده است. این مصرف گرایی در قالب فروشگاه های زنجیره ای عملی می شود که خریدها کلان و گسترده تر است. در این فروشگاه ها، چون کالا مقابل چشم مخاطب قرار می گیرد، مصرف کننده تمایل پیدا می کند و حتی اگر نیازش هم نیست می خرد. یا مثلا بانک ها با وجود اینکه زیاد شده اند، باز هم مشتری خودشان را دارند. کتاب را با اینها مقایسه می کنیم. یک کسی احساس نیاز زیادی به کتاب نمی کند. اما اینکه کتابفروشی ها زیاد شوند و جلو چشم باشند، منجر به این می شود که فرد کتاب بخرد. ما با تحقیقات مان به این نتیجه رسیده ایم که وقتی عرضه زیاد شود، تقاضا به صورت تصاعدی زیاد می شود. به نظر می آید اگر تعداد کتاب فروشی ها زیاد شود، خودبخود تقاضای خرید کتاب زیاد خواهد شد. این یعنی پیشرفت جدی ما در رسیدن به اهدافی که ما بصورت فردی دنبال می کنیم. شاید در ماه های اول فروش کم بشود و دچار کاستی شود، اما بعد بیشتر خواهد شد و از میزان فروش قبلی هم بیشتر می شود. خلاصه بحث اینکه عرضه خودش تقاضا ایجاد می کند. یک ایده دیگر هم عرضه کتاب در سوپر مارکت هاست که می شود در مورد کتاب های کم حجم اجرایی اش کرد.

نباید شبکه‌های سنتی فروش کتاب‌ها در بازار را برهم بریزیم

سید عباس صالحی در جمع فعالان شبکه تولید و توزیع محصولات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی حاضر شد و ، با اشاره به مشکلات حوزه کتاب، اظهار کرد: باید سه مقوله در بررسی مشکلات حوزه کتاب بررسی شود.

وی با بیان اینکه دقت در نشر کتاب‌ها، نگاه به کتاب به عنوان کالا و خواندن کتاب سه حوزه درگیری با کتاب است، ادامه داد: پدیدآورندگان، ناشران، تولیدکنندگان و کتاب‌فروشان و مصرف‌کنندگان از جمله گروه‌هایی هستند که در حوزه مکتوب فعالیت دارند و هر یک دارای معایب و محاسنی هستند.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد با اشاره به حمایت از ناشران کتاب، گفت: سعی شده با برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در سطح کشور و استان‌ها مشکلات فروش و عرضه کتاب‌ها را کمتر کنیم.

صالحی تشریح کرد: نمایشگاه‌های کتاب به صورت تخصصی و عمومی در حوزه‌های مختلف برگزار شده و یکی از مشکلات نمایشگاه‌ها بن‌های خرید است که با توجه به مشکلات بن تا آخرین لحظه برگزاری نمایشگاه اخیر با پرداخت بن مخالفت وجود داشت.

وی ایجاد نمایشگاه‌های کتاب را سبب تضعیف شبکه فروش سنتی کتاب دانست و گفت: با ایجاد مجتمع‌های نشر کتاب  در خصوص نشر و فروش کتاب‌ها می‌توان نشرهای مکتوب را تجمیع کرد.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد با تصریح بر اینکه ساخت مجتمع‌های نشر کتاب نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا دولتی است، افزود: فروشگاه‌های زنجیره‌ای علاوه بر فواید دارای عیوبی نیز هستند چرا که این نوع فروشگاه‌ها نوعی مقابله با کتاب‌فروشی‌های سنتی است و ما نباید شبکه‌های سنتی فروش کتاب‌ها در بازار را برهم بریزیم.

وی با بیان اینکه کتاب‌فروشی‌های سنتی هم دارای عیوبی هستند، اظهار داشت: تعداد زیادی از کتاب‌ها را در فضای کوچکی برای فروش عرضه می‌کنند.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد با تأکید بر اینکه باید فرهنگ کتابخوانی در جامعه نهادینه شود، خاطرنشان کرد: بین ناشران و فروشندگان باید هم‌افزایی وجود داشته باشد و نگاه‌ها نباید کاملا اقتصادی باشد.

صالحی با تأکید بر حمایت از ناشران و کتاب‌فروشان، گفت: دیدگاه کاملاً اقتصادی به کتاب درست نیست.

توجه به شهرهای کوچک و روستاها

خدری یکی دیگر از سخنرانان این محفل بود. و در مورد فرصت بودجود آمده از رهگذر شکل گیری خوشه گفت: به نظر من کارویژه اعضا شبکه این است که تهدیدها را به فرصت تبدیل می کنند. یکی از زمینه هایی که برای توزیع محصولات فرهنگی وجود دارد، شهرهای کوچک و روستاهاست. در شهرهای کوچک فروش اقلام فرهنگی معمولاً جوابگو است. بهترین مدلی که در شهرهای کوچک و حومه ها جواب داده، بساط ها و نمایشگاه ها بوده است. بهترین زمان برای فروش این محصولات هم سه روز اول هفته است. ما تجربه فروش ۸۰۰ هزار تومانی در یک روز در یک روستا را داشته ایم. البته این فروش در روزهای اول با قدرت خودش جلو می رود. اگر هم تبلیغات ضعیف بوده باشد، فروش به روزهای بعدی کشیده می شود. روز اول معمولاً برای اهالی روستا روز مهمی است و استقبال خوبی می کنند.

وی ادامه داد: در شیوه کار، مهمترین مسئله افرادی است که با آنها مواجه می شوید و همینطور افرادی که کار توزیع را می کنند. در ایام خاص مثل هفته دفاع مقدس، محرم و… واقعاً استقبال به حدی است که نمی توانید جوابگو باشید. باید یک واحدی به عنوان واحد رصد فرصت ها وجود داشته باشد که اتفاقات را رصد کند و برای بساط کردن پیش بینی کند. شما بعد از مدتی به آدم هایی می رسید که به شما مراجعه می کنند و یک لیست درست می کنید. این لیست را می شود به یک پروسه مشخص ماهانه، سالانه و… تبدیل کنیم.

خدری افزود: نکته دیگر این که نباید به کسی که بانی این کار می شود به لحاظ مالی سخت بگیریم. سعی کنید لیست را هم خودتان بدهید. یکی از کارهای خیلی خوبی که باید بشود، این است که بازدیدی از نمایشگاه فرد برپاکننده داشته باشید. یا اینکه پیامک های دلگرم کننده برایش بفرستید. یا مثلا در میزان تخفی فتان را با افزایش میزان نقدینگی بیشتر کنید. در این کار، روستاهای کناری هم الگو می گیرند. یکی از مزیت های این کار، این است که غالب افرادی که وارد می شوند، چشمداشت مالی ندارند. در این قضیه من دیگر خودم فروشگاهم را رها نمی کنم و بروم. یکی دیگر می رود و شما در واقع شبکه ای هم تشکیل داده اید. من خودم در ۳۰ روستا این کار را کرده ام و حرف متصل به عمل است. ما خیلی وقت ها جنس هایی خریده ایم که موعد چک رسیده و کالا هنوز مانده. باید برای این راهکار پیدا کنیم. ما این جنس هایی که می ماند را برای کار نمایشگاهی می بریم . ماندگی انبار یا رسوب انبار را از این طریق می توان حل کرد. اگر شما نمایشگاهی بگذارید با این نگاه که فروشی در حد یک میلیون داشته باشید، نمایشگاه خوبی بوده است.

این بچه ها سرمایه ای برای سال های بعد ما می شوند. در واقع میتوانیم یک شبکه مردمی کتاب ایجاد کنیم.

خدری در پایان خاطرنشان کرد: نکته دیگر اینکه معمولا در فضای روستا کتاب کودک و کتاب ارزان خوب جواب می دهد. کتب مشهور خوب جواب می دهد. مثل داستان راستان، قصه های خوب برای بچه های خوب و… . فقط یک نکته اینکه باید احتیاط کرد که به مشکل مالی بر نخوریم. در عین حالی که به خاطر مسائل مالی بچه ها را بی اعتماد هم نکنیم. ما یک کاری که می کنیم حتی اگر فروش هایشان پایین هم باشد، دلزدگی مان را به آنها انتقال نمی دهیم. ما در نمایشگاه تراکت تبلیغاتی هم توزیع می کنیم که به خودمان وصل بشوند.