سرگیجه شکست برای اصلاح طلبان

به گزارش حلقه وصل، شرح حال امروز اصلاح‌طلبان، یادآور دیروز اصول‌گرایان است. با این وجود و برخلاف اصول‌گرایان که باخت 30-هیچ در انتخابات مجلس دهم را پذیرفتند، اصلاح‌طلبان اما علت شکست جدیدشان را در دست غیب ابر و باد می‌بینند. با وجود طعنه رادیکال‌های اصلاح‌طلب که ناکامی در آوردگاه دوم اسفند را متصف به «پیروزی اقلیت اصول‌گرا» می‌کنند، برخی عقلای تجدیدنظرطلب، خودانتقادی پیشه کرده و با آینه‌گردانی، عیب را در خویش جست‌وجو می‌کنند.

انتشار آمار اولیه از نتایج انتخابات مجلس در کشور به‌ویژه در تهران، نشان از پیروزی قاطع جناح اصول‌گرایی دارد. بر اساس همین آمار، نامزدهای منتسب به جناح اصلاح‌طلبی عموماً نتوانسته‌اند اعتماد رأی‌دهندگان را جلب کنند. این آمار و ارقام، رویکرد دوگانه‌ای را در میان اصلاح‌طلبان برانگیخته است. عده‌ای پیروزی مطلق اصول‌گرایان را نتیجه انحصارگری حاکم توصیف کردند و عده‌ای بیشتر، دست به خودانتقادی زده و حوادث جاری را محصول عملکرد بحث‌برانگیز و ضعیف خود اصلاح‌طلبان در دولت و به خصوص در مجلس ارزیابی کردند. سیدمصطفی تاجزاده از چهره‌های رادیکال جناح اصلاح‌طلبی که پیش از این، انتخابات در ایران را رسماً به «انتصابات» تقلیل داد و برای همین، از شرکت در انتخابات اخیر مجلس خودداری کرد، روز گذشته در توییتی با ادعای «ردصلاحیت نامزدهای مستقل و منتقد» از سوی شورای نگهبان «عدم شرکت اکثریت مردم» را دلیل اصلی تشکیل «مجلس اقلیت اصول‌گرایی» دانست.

صادق زیباکلام دیگر چهره رادیکال اصلاح‌طلبی نیز در توییتی، با به سخره‌گرفتن پیروزی اصول‌گرایان در تهران مدعی شد: «آیا پیروزی اقلیتی که در خوشبینانه‌ترین حالت حداکثر 30 درصد آرا را توانسته‌اند بالاخص در شهرهای بزرگ کسب کنند، خیلی جای تبریک و تهنیت و احساس غرور و سربلندی دارد.» با وجود این ادعاهای بی‌پایه و اساس، برخی عقلای جناح اصلاح‌طلبی، شکست متحمل‌شده را نه محصول به‌اصطلاح رادیکال‌ها و «انحصارگری»، بلکه محصول «اشتباهات استراتژیک» دانستند.

احسان شریعتی: مشغول دادوستد در پشت‌پرده شدیم

روزنامه اصلاح‌طلب «شرق» روز گذشته در مصاحبه‌ای مفصل با احسان شریعتی فعال و اندیشه ورز اصلاح‌طلب، به ابعاد چرایی عدم توفیق اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس پرداخت. در بخشی از این مصاحبه که با عنوان «فرجام اشتباهات استراتژیک» منتشر شد، شریعتی با تاکید بر لزوم نقد خط مشی اصلاح‌طلبان در زمینه‌های اقتصادی تا حقوقی، گفت: «یکی از این انتقادها ندیدن بعد عدالت اجتماعی بود که جناح راست این شعار را مصادره کرد و خود را عدالتخواه جلوه داد و پیروز انتخابات شد.» وی با اشاره به صبغه چپی اصلاح‌طلبان تصریح کرد: «این یک اشتباه استراتژیک بود درحالی‌که اصلاح‌طلبان که خط امامی‌های سابق بودند، جناح چپ نظام به شمار می‌آمدند و علی‌القاعده باید عدالتخواه‌تر می‌بودند اما این بعد عدالتخواهی اجتماعی را رها کردند.»

شریعتی در بخش دیگری از این گفت‌وگو، با اشاره به زدوبند اصلاح‌طلبان در ساختار قدرت و فراموشی دغدغه‌های مردم، تاکید کرد: «یکی دیگر از اشتباهات این بود که به جای کار روی تقویت جامعه مدنی، به اسم اعتدال وارد سیستم شدند و با شیوه‌های پراگماتیستی به دادوستد و گفت‌وگو در پشت‌پرده پرداختند.» این متفکر اصلاح‌طلب در بخش دیگری از این مصاحبه تلویحاً با منسوخ دانستن سیاست «تکرار می‌کنم» از سوی محمد خاتمی، رییس جبهه اصلاح‌طلبی، تاکید کرد: «اصلاح‌طلبان مادامی که در اندیشه، منش، تاکتیک و استراتژی خود، انقلاب ساختاری جدی صورت ندهند و در پی تشکل و سازماندهی جدیدی نباشند که روشن و شفاف باشد و نیروها سالم باشند، نمی‌توانند با روش‌های گذشته به مردم فراخوان دهند که بسیج شوند.» شریعتی با تاکید بر لزوم خودانتقادی چپ‌ها، اظهار کرد: «یک چنین جمع‌بندی‌ای در اصلاح‌طلبان ندیده‌ام و در آینده شاید بتوانند کنگره‌ای داشته باشند. شما هم به‌عنوان یک نشریه اصلاح‌طلب البته کارتان در ایران سخت است و این سنت را خیلی نداشته‌ایم و ندیده‌ایم کسی خود را نقد کند.»

علاوه بر احسان شریعتی، چهره دیگری که عیان‌تر و بی‌پروا به نقد مشی اصلاح‌طلبان در قبال انتخابات پرداخت، محمد قوچانی بود.

محمد قوچانی: ما به خود می‌بازیم

محمد قوچانی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران و سردبیر ارگان مطبوعاتی این حزب، در شماره روز شنبه(3 اسفند) روزنامه سازندگی، کارنامه ناکام اصلاح‌طلبان در مجلس را یکی از دلایل اصلی شکست مطلق این جریان در انتخابات مجلس دانست و تاکید کرد: «برای شخص من از اول روشن بود که در این نبرد نابرابر با یاران ناموافق و حریفان سازمان‌یافته و بی‌فرصتی برای گفت‌وگو با بدنه بحق معترضِ اصلاحات و ملت خشمگین و افسرده از کارنامه ناکام ما و ناامید از امید، چشم‌اندازی از پیروزی متصور نیست. سقف پیروزی ما به 50 کرسی هم نمی‌رسد، هرچند هنوز ناامید نیستم و ممکن است دستی از آستین خلق برآید و کاری کند.» او با حمله ضمنی به حزب رقیب حزب کارگزاران یعنی «اتحاد ملت ایران» که جلوی ارائه لیست واحد اصلاح‌طلبان در تهران را گرفت، نوشت: «دوستان عیب‌جو(اتحاد ملت) که در اوج رادیکالیزم، قهر و طعنه و تحقیر پیشه کرده بودند و حریف اصول‌گرا هم اول ما را جدی نگرفت اما از وسط هفته که دید له و علیه یاران هاشمی و کارگزاران سازندگی بیش از هر نام و نشان انتخاباتی گفت‌وگو می‌شود، در حمله به کارگزاران تردید نکرد و صدای وحدت سر داد و به‌زور قالیباف و پایداری را آشتی داد و این نشان داد که ما به هدف خود برای شکستن انحصارطلبی راست و چپ موفق شده‌ایم.» قوچانی در بخش دیگری از نوشته خود با تاکید بر اینکه «ما از اصول‌گرایان شکست نمی‌خوریم، ما به خود و به کارنامه امید و به قهر مشارکت می‌بازیم»، نوشت: «چه نسبتاً توفیق یابیم، چه مطلقاً شکست بخوریم، این تازه آغاز داستان است؛ برای بازسازی جبهه اصلاحات که دیگر نمی‌تواند در میانه بوروکرات‌های راست و رادیکال‌های چپ له شود.»

نگاه ابزاری اصلاح‌طلبان به انتخابات

تجربه ثابت کرده که گرایش و نگرش خودانتقادی از سوی امثال شریعتی و قوچانی، جبهه اصلاح‌طلبی در اقلیت قرار دارد و عمده اصلاح‌طلبان با در پیش گرفتن سیاست «غر» و «نق»، تلاش دارند پیروزی را به پای صلابت خود و شکست را به پای انحصارطلبی و فضای بسته موجود بگذارند. همین نق زنان به نتایج انتخابات مجلس چهارم که طی آن، راست‌گرایان به پیروزی درخوری دست یافتند، حمله کردند و با همین بهانه، صحنه سیاسی کشور را تا خرداد سال 76 ترک گفتند. خرداد 76 که چپ‌ها دوباره به سریر قدرت بازگشتند، انتخابات در گفتمان تجدیدنظرطلبان، به «حماسه دوم خرداد» تبدیل شد. نتایج انتخابات مجالس هفتم و هشتم و نهم که بر وفق مراد اصلاح‌طلبان پیش نرفت، بار دیگر این نهاد دموکراتیک را به سیبل حمله دگراندیشان تبدیل کرد اما وقتی نماینده اصلی آن‌ها در سال 92 یعنی حسن روحانی و لیست متبوع آن‌ها در انتخابات مجلس دهم به قدرت رسید، انتخابات بار دیگر در نظر و نگاه ایشان به وجاهت سابق بازگشت.

منبع: صبح نو