اکنون منتظر خطاب فرمانده تمدن­‌ساز خود هستیم

حلقه وصل: جمعی 250 نفره از اعضای مجامع فرهنگی جبهه فرهنگی- اجتماعی انقلاب اسلامی در سالروز بیانیه گام دوم انقلاب، بیانیه‌ای نوشتند که قابل توجه است:

خدمت حضرت آیت‌الله امام خامنه‌­ای، رهبر انقلاب اسلامی، و بیدارگر و برپا دارنده ملت‌ها و جبهه مقاومت

دوران جدید انقلاب اسلامی آغاز گشته است و نخستین سال گام دوم در جهت برپایی تمدن نوین اسلامی و آزادی مستضعفین جهان پشت سر نهاده شد.

ما نگارندگان این نامه، به نمایندگی از فعالین فکری و فرهنگی حوزه سبک زندگی، برآن شدیم تا به واسطه این نامه، دعوت حضرتعالی برای مجاهدت همه جانبه و هوشمندانه در عرصه سبک زندگی را لببک گفته و آمادگی و عزم خویش برای جهاد جمعی و خلق خیزش‌ها و جهش‌ها برای پیشرفت در عرصه سبک زندگی را به خدمت‌تان اعلام داریم؛ که برخواسته‌­ایم و کمر همت بسته­‌ایم و عزم جمعی راسخ کرده‌ایم و چند صباحی است که منتظر بیانیه ولی امر مسلمین در باب گام دوم در سبک زندگی‌ایم.

ما سربازان شما که سال‌هاست که در خط مقدمِ مبارزه با سبک زندگی غربی و حراست از سبک زندگی اسلامی، هم خود ستیز کرده­‌ایم و هم هزاران نفر را برای این مبارزه سخت و نابرابر، تربیت و بسیج کرده­‌ایم، اکنون منتظر خطاب فرمانده تمدن­ سازِمان‌ایم، تا فرمان­ نامه و بیانیه گام دوم در حوزه سبک زندگی را چراغ راه خویش سازیم و آن را بر سر دست گیریم و خیزش های جوانانه برای تحققش را رقم بزنیم.  

ما به رشد و پیشرفت‌های بی‌نظیر انقلاب در تحول اجتماعی و مبارزه تمدنی، آگاهیم. این رشد و پیشرفت در سبک زندگی و رفتار اجتماعی نیز، در نسبت با میزان تهاجم و انحطاط عالم، کارنامه‌ای قابل دفاع و درخشان را برای گام نخست انقلاب رقم زده است؛ اما فاصله ژرف تا آرمان‌ها، در کنار کاستی‌ها و عقب‌ماندگی­‌ها و خسارت­‌های بعضاً جبران ناپذیر، ما را اندیشناک و نگران ساخته است.

ما در مکتب امام(ره) و شما آموخته‌ایم که پیشرفت در علم و اقتصاد و سیاست و صنعت و اجتماع و ... بدون پیشرفت در ساحت سبک زندگی، ما را به ورطه تمدن مادی غربی خواهد افکند. از این روی، از عمق جان باور داریم که برای پیمودن فاصله ما با آرمان‌های تمدنی اسلام ناب، که فاصله­‌ای شگرف است، باید جهادی هوشمندانه و همه‌جانبه داشته باشیم تا عقب‌ماندگی و کاستی­‌ها، به واسطه نصرت‌الهی وعده داده شده به مجاهدین، جبران شود.

روایت این پیشرفت و مقاومت در برابر تهاجم وسیع و بی‌رحمانه سبک زندگی غربی، در عین عقب‌ماندگی‌ها، لازمه و کلید جهاد هوشمندانه و همه جانبه است. این ضرورت روایتگری صحیح و استمساک به بصیرت برآمده از آن، درسی بزرگ بود که از بیانیه گام دوم آموختیم.

تمدن مادی غرب که به واسطه پیشروی در کاروان علم، قدرتمند گشت، با بسط و نفوذ دادن سبک زندگی خویش، توانست بر اقتصاد، سیاست و فرهنگِ کشورها تسلط یابد و قهارانه و بی‌مهابا، با زیست، اخلاق، معنویت، سنت‌ها و ساختارهای اجتماعی فطری و الهی آن‌ها، آشکار و پنهان، ستیز کند.

در ایران عزیز ما نیز از اوسط دوره قاجار و به ویژه در دوران منحط پهلوی، این بر هم زدن سبک زندگی الهی و فطری، در برنامه اصلی حاکمیت و جریان‌های نفوذی و اثرگذاران غرب‌زده عرصه فرهنگ، قرار گرفت و در نتیجه آن، همه شئون زندگی ما مورد تهاجمی بر هم زننده و تخریب‌گر قرار گرفت. سبک زندگی و رفتار اجتماعی و فرهنگ کهن و عمیق ایران نیز همچون تمام دیگر کشورهای اسلامی و حتی کشورهای سابقه‌دار تمدنی همچون هند و چین و ... مورد تاخت و تاز استعمارگران بی رحم و تهاجم پیشه قرار گرفت. نه ارزش‌ها، نه سنت‌ها، نه ساختارهای اجتماعی، نه زبان، نه معماری، نه دانش‌های پشتیبان زیستن، نه لباس، نه آثار تمدنی، هیچ‌کدام برای این تاراج گران فرهنگ و تمدن، خط قرمز نبود و بر نابودی همه آن‌ها کمر همت بسته بودند و بارها برای از میان برداشتنشان، به کشتار و چکمه و زندان­های گسترده، متوسل شدند.

تمدن مهاجم غربی، یقین داشت که حاصل و ثمره تمدنی ادیان الهی را نابود ساخته است و نفسانیت و طغیان‌گری بشر را به اوج تمدنی خویش رسانده است. از این روی شادمان و غرق در فرح و مستی خویش فریاد پایان تاریخ سر می‌داد و ...  که ناگهان به سیلی برآمدن انقلاب اسلامی، هوشیار شد.

با ظهور انقلاب اسلامی، که نمودی از جریان جهانی احیاء معنویت و نگرش اجتماعی به دین و عزم عظیم مردمی برای مبارزه تمدنی با غرب و طاغوت‌ها بود، جهش و جنبش‌های بسیاری برای بازسازی خسارت‌های شگرف برآمده از تخریب سبک زندگی صورت گرفت. مبارزه با تجمل و تبرج، تحکیم و گسترده گشتن خانواده، تحول در نظام ارزش‌ها، بسط فرهنگ ایثار اجتماعی، تجربه هویت زن نه شرقی نه غربی، بازسازی گسترده آیین‌های معنوی و ... همه نمونه‌هایی از این موفقیت‌ها است.

اما با گذشت سال‌های نخست انقلاب و دفاع مقدس، ناگهان با غفلت از تهاجم فرهگی دشمن و با نفوذِ جریان­های توسعه­‌گرا و لیبرال در کشور، بسط اصول سبک زندگی غربی در رسانه و محصولات فرهنگی و سیاست‌های حاکمیتی و ... به سکه­ای پر رونق بدل گشت. غافلان و مسحوران تمدن پوشالی غرب، بسیج گشتند تا ازدواج‌های ساده به مسابقه برای تجمل، خانواده گسترده به شعار و مرامِ دو تا کافیه، فرهنگ ایثار و جهاد به مسابقه زراندوزی و رفاه و مصرف زدگی، و ... بدل گردد.

این تهاجمات و نفوذها، بی‌تأثیر نبود و جامعه ما را متأثر ساخت و ضربات مهلکی بر پیکره سبک زندگی و رفتار اجتماعی وارد ساخت. اما مبارزه ادامه داشت و دارد. در مقابل نیز ده‌ها جنبش معنوی و اقدام اجتماعی در پیکره امام و امت شکل گرفت تا مقاومت در برابر این تهاجم نیز، به پیروزی نرسد؛ تا هوشیاری به جوانان دوباره باز گردد؛ تا تحولات حکمرانی در مسیر پیشرفت رقم بخورد؛ و در پی همه این­ها، احیاء سبک زندگی اسلامی ایرانی، دوباره به جهادی عمومی بدل گردد و تمدن نوین اسلامی برپا گردد.

از این زمان و تا به امروز، با دو کلان روند و جریان اجتماعی در جامعه ایران طرفیم، که پایاپای یکدیگر و در حال مبارزه در رفتارها و ساختارهای اجتماعی، در حین پیشروی‌اند. روندی که در حال احیای جامعه با حیات طیبه انقلابی اسلامی ایرانی است و روندی که تمام قد می‌کوشد تا ما را همچون بسیاری از جوامع و ملت‌ها، در جریانِ تمدنیِ غرب مادی اباحه‌گرا و سبک زندگی غربی، هضم و حذف کند.

جریان و روند احیاء حیات طیبه، در این سال‌ها، توفیقات زیادی کسب کرده و بخش قابل توجهی از جامعه، علی رقم عدم همراهی رسانه‌ها و غالب ساختارهای حاکمیت، به آن رویکردی قابل اعتنا داشته‌اند:  

ـ در تغذیه سالم و طب سنتی، جنبشی بزرگ شکل گرفته است و میلیون‌ها نفر، با آن همراه گشته‌اند.

ـ در خانواده و زنان، جریان انقلابی از انفعال خارج گشته است و هزاران مجموعه خودجوش با اثرات گسترده، در حوزه‌های مشاوره و ... شکل گرفته است.

ـ در صنایع فرهنگی توفیقات چشمگیر و دلنواز بوده است. نوشت‌افراز ایرانی اسلامی، اکنون به بازاری بزرگ و قابل رقابت بدل گشته است. هزاران گروه قوی در پوشاک اسلامی شکل گرفته‌اند و میدان مغلوبه گذشته و زمین سوخته از دست رفته را به آوردگاه مبارزه تبدیل کرده‌اند.  اسباب بازی‌های ایرانی اسلامی و بازی های فکری، امروز به هزاران تولیدکننده رسیده است و جبهه از تولیدگران و توزیع کنندگان شکل گرفته است. و ...

ـ با وجود کاهش نرخ جمعیت به سبب تلاش همه‌جانبه نظام جهانی و جریان غافل درون ایران و همت رسانه‌ها، اما امروز صدها گروه و ده‌ها محصول و اقدام وجود دارد که امید را در دل‌ها زنده می‌سازد. دکترهای جوان انقلابی و بانوان فرهیخته‌ای که نه تنها خود صاحب چندین فرزندند بلکه مروجان اصلی افزایش جمعیت گشت‌اند.

ـ معماری و شهرسازی که با وجود سابقه کهن و حکمت آمیزش در سبک زندگی ما، با نگاهی تکنوکرات مآبانه و مسحور گشته از زشتی‌های شهر غربی، وضعیتی زشت و بی‌قواره و وحشی را برای اکثر شهرهای ما رقم زده است، امروزه در حین بیدار شدن است. صدها معمار جوان انقلابی، کمر همت بسته‌اند و با هنرورزی و فن‌آوری در حال خلق و خلاقیتند. هر چند وزن آن‌ها در این موازنه اندک است اما به سنت الهی غلبه فئه مخلص، امید های فراوانی برای این نسل از معماران وجود دارد.

ـ هر چند سلبریتی‌ها و مرجعیت‌های برساخته وجه انسانی و نفسانی بشر، شاکله مرجعیت اجتماعی در دوران ارتباطات کنونی را شکل می‌دهد و جامعه ما نیز از این فرهنگ بی‌فرهنگی، ضربه‌های بسیار خورده است؛ هر چند که این امر در رسانه و نهادهای فرهنگی ما رها گشته است و غالبا این نهاها نیز در خدمت این فرهنگ پوشالی‌اند، اما اسوه‌گری شهدا و بسط فرهنگ ایثار و شهادت و اقتدای جوانان به این ستاره‌های شب‌های تاریکِ اکنونِ تاریخ، تلالؤ امید را درخشان ساخته است.

ـ بسط معنویت و بازسازی آیین‌ها و سنت‌های اجتماعی بر آمده از محبت اهل‌بیت و امور معنوی در جامعه ما، بیش از هر چیز، کفۀ سبک زندگی ایرانی و اسلامی را در مبارزه و موازنه با سبک زندگی غربی، سنگین ساخته است. زیارت‌ها، اعتکاف‌ها، مجالس مناجات، زنده و گسترده شدن عزاداری‌ها و ... و در اوج همه اینها پدیده و معجزه بی‌نظیر اربعین که قله‌ای برافراشته در جریان و روند سبک زندگی اسلامی، نمودار ساخته است.

***

این توفیقات همگی نشان از آن دارد که اگر «جهاد همه جانبه و هوشمندانه» در گام دوم انقلاب و در مرحله دوم خودسازی و جامعه پردازی ما، صورت گیرد، سبک زندگی، این زیربنا و نر افزار تمدن سازی، نیز متحول خواهد گشت، عقب ماندگی ها جبران خواهد شد و انقلاب اسلامی محصولی بی نظیر را پیش چشم جهانیان و تاریخ خواهد نهاد. اما برای این غایت، چه باید کرد؟

ـ باید جریان و نهضتی بزرگ در فضای اجتماعی خلق کرد. سبک زندگی غربی خود را بر غفلت مردم حکمران می‌سازد. بخش زیادی از مردم از روند استحاله برآمده از سبک زندگی، آگاهی ندارند و به بسیاری از آداب،  رفتارها، ابزارها و محیط‌های آن، با نگاهی مثبت می‌نگرند و متوجه وجه ویرانگر و مکار آن نیستند. از این روی اگر جریان و گفتمان عمومی «آسیب شناسی سبک زندگی موجود و چاره جویی» برای آن‌ها به گفتمان غالب بدل شود، روح و وجدان امت بی‌نظیر انقلاب اسلامی، بیدار خواهد شد؛ آن‌گاه شاهد جوشش‌های بی‌نظیر مردمی، پیشتازی و میدانداری نخبگان و فرهیختگان به ویژه جوانان، حرکت‌های خلاقانه مردمی، و سر آخر تحولاتی در حکمرانی خواهیم بود.

ـ زنان و مادران، سترگ‌ترین نقش تمدنی را در باب سبک زندگی دارند. هم در خط مقدم مبارزه با سبک زندگی‌غربی‌اند، هم بزرگترین پشتیبانان سبک زندگی برآمده از دین در ادوار تاریخ بوده‌اند، هم رکن و محور اصلی‌ترین سنگر سبک زندگی یعنی خانواده‌اند و هم آینده‌سازان و تربیت‌کنندگان نسل آینده. از این روست که تمامی نهادها، برنامه‌ها و رسانه‌های سبک زندگی لیبرال، اولویت نخست خود را بر تحول زنان و سازماندهی آنها در مسیر سبک زندگی غربی و اندیشه های فمینیستی گذارده‌اند. از این روی باید خلأ عدم سازماندهی توان بی‌نظیر زنان انقلابی جبران شود. باید به ایشان میدان داد تا جنبش‌ها و جوشش‌های گسترده اجتماعی برای سبک زندگی ایرانی اسلامی به راه بیاندازند. باید نهادهای اجتماعی همچون مساجد و هیئات و ... را برای کنشگری فعال اجتماعی محلی زنان، متحول کرد. ...

ـ جامعه شبکه‌ای امروز، بیش از هر روز دیگر، متأثر از شخصیت های مرجع برساخته این شبکه‌ها و رسانه­ هاست. بیشترین آسیبی که امروزه به سبک زندگی وارد می‌شود، از محوریت یافتن این به اصطلاح سلبریتی‌ها و بسط فرهنگ جاهلی ستاره‌پرستی جدید است. این ستاره‌سازی یا مرجعیت‌سازی، کاملاً افسار گسیخته و بی‌مهابا و بدقواره در ایران پیش می‌رود و نهادهایی همچون صدا و سیما، وزارت ارشاد، متولیان فضای مجازی، و ... خود اصلی‌ترین عامل های این افسارگسیختگی‌‌اند. اسوه‌گرایی و الگو خواهی، نیاز همیشگی انسان به ویژه جوانان است. باید این موضوع را به اولویتی محوری برای مدیریت فرهنگی بدل کرد و افسار این لجام گسیختگی را به دست گرفت و مدیریت آن را از نهادهای غربی و غرب‌زده ستاند.

ـ امروزه رسانه مهمترین رکن سنت‌ساز و آیین‌ساز در سبک زندگی است. وضع امروز جریان انقلابی در مقایسه با یک دهه گذشته قابل قیاس نیست. هزاران جوان با استعداد تربیت یافته‌اند و دوربین به دست و رسانه فهم، درحال مجاهدتند. نقطه اولویت این جریان‌ها، غالباً بصیرت‌افزایی سیاسی اجتماعی بوده است. ما نیازمند یک نهضت گسترده رسانه‌ای، در حوزه سبک زندگی‌ایم. هم در آگاهی‌بخشی، هم در سنت‌سازی، هم در جلوه‌گرسازی پیروزی‌ها، هم در افزایش سواد رسانه‌ای و ....  

ـ در سال‌های اخیر، نهضتی قابل اعتنا در امور میدانی و انضمامی سبک زندگی و در صنایع فرهنگی و آیین‌سازی و ... شکل گرفته است. هزاران گروه خودجوش جوانانه شکل برآمده است. محصولات بسیاری به میدان آمده و قدرت رقابت پیدا کرده‌اند. و ... .  باید جریان‌های حلقه‌های میانی این وضع امید آفرین و نهادها و قرارگاه‌های جبهه‌ساز آن شکل گیرد و مورد حمایت قرار گیرد تا توان این جبهه برای مبارزه با جبهه مقابل، هزاران برابر شود.

ـ پشتوانه‌های نظری و عمق دینی حرکت سبک زندگی، به تلاشی مضاعف در دانشگاه‌ها و حوزه های علمیه نیاز دارد. عمق معارف دینی و حکمی ما، اقیانوسی بی‌انتهاست اما پژوهش‌هایی ژرف‌نگر و ابداع‌آمیز می‌طلبد تا مسائل پیچیده امروز سبک زندگی را پاسخگو باشد. این امر نهضتی نرم افزاری در حوزه و دانشگاه را طلب می‌کند.

ـ نگرش تمدنی به سبک زندگی، باید به نگرش غالب حکمرانی و کنشگری جریان‌های خودجوش تبدیل شود. در نگرش تمدنی به سبک زندگی،  به جای قرار گرفتن سبک زندگی در کنار امور دیگر، آن را به مثابه زیربنا و نرم افزار دیگران می‌نگرد. یعنی آن‌گاه که می‌خواهد از منظر تمدنی به اقتصاد و سیاست و صنعت و علم و اجتماع و ... بپردازد، سبک زندگی ایرانی اسلامی را محور و زیر بنا و نرم افراز آن ها قرار می‌دهند. این نگرش تمدنی به سبک زندگی، نگرشی مغفول است که باید در رأس حرکت و حکمرانی قرار گیرد. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که نرم‌افزار و نظم حکمرانی ما در حرکت تمدنی خواهد گشت و از ابتدای قرن پانزدهم مدار حرکت کشور باید بر آن قرارگیرد، با محوریت سبک زندگی اسلامی ایرانی باید پدیدار شود.

ـ و ...

آینده پیش‌رو در حوزه سبک زندگی، آبستن اتفاقات و حوادثی بزرگ‌تر در تغییر و تحول کنشگری تمدن غربی در تهاجم مبتنی بر سبک زندگی است. خانه‌های هوشمند (اسمارت هوم) ، نقش آفرینی واقعیت افزوده در رفتار اجتماعی و سبک زندگی، ورود هوش مصنوعی به مدیریت زیست اجتماعی، جنگ‌های شناختی و ... همگی دلالت دارد که باید همت جمعی دوچندانی را برای مبارزه و جهاد بسیج نماییم.

صدور بیانیه گام دوم در زمینه سبک زندگی می‌تواند به افق گشایی در این زمینه منجر گردد؛ زیرا که آمادگی بسیاری در فعالان و بدنه اجتماعی وجود دارد.

ما نیز به نمایندگی از مردم شریف ایران اسلامی و همه فعالان عرصه سبک زندگی، پس از درخواست از حضرت­تان برای تنظیم و انتشار بیانیه گام دوم در زمینه سبک زندگی، مجدد آمادگی علمی و اجرایی بدنه فعال مردمی در این زمینه را خدمت‌تان اعلام می‌داریم. ان‌شاءالله بزودی گزارش وضع‌شناسی عرصه‌های سبک زندگی و مجموعه راهبردهای پیشرفت در سبک زندگی به صورت تفصیلی به خدمت‌تان ارسال می‌گردد تا یاری‌گر حضرت­تان در جهش بخشی به پیشرفت در عرصه سبک زندگی باشیم.