به گزارش حلقه وصل، سیدمهدی میرداماد مداح اهل بیت (ع) از جمله افرادی است که در این حوزه ارتباطات بسیاری با افراد شاخص دیگر حوزه‌ها همچون بازیگران و فوتبالیست‌ها دارد. حتی میرداماد علاقه بسیاری به سینما هم دارد؛ به‌طوری که بارها مردم او را در سالن‌های سینما برای تماشای فیلم‌ها مشاهده کرده‌اند.
در مدتی که میزبان این مداح اهل بیت(ع) در خبرگزاری فارس بودیم، سوالات بسیاری نیز در حوزه سینما، موسیقی و همچنین اثرگذاری مداحان روی سلبریتی‌های عرصه هنر و ورزش و همچنین نقش مداحان و هیأتی‌ها در برهه حساس انتخابات مطرح کردیم که بخش اول این گفت‌وگو را می‌توانید اینجا مطالعه کنید و بخش دوم را نیز در ادامه می‌خوانید:
مادرم دعا کرد روزی جمعیتی در جلسه‌ام حاضر شود که نتوانم بشمارم
در جایی گفته بودید در نوجوانی علاقه داشتید بازیگر شوید و در آن زمان، تصاویر بازیگران مطرح روی روزنامه‌ها و دیوار را که مشاهده می‌کردید، علاقه‌مند به شهرت بودید. شما و خیلی از مداحان امروز با فضای مجازی و فضای رسانه‌ای کشور چهره شده‌اید. این شهرت همان خواسته دوران کودکی است؟
در دوران نوجوانی و جوانی، افراد علاقه‌مند به برخی مسائل هستند. من هم در آن دوران علاقه به بازیگری داشتم و بیشتر هم بُعد شهرت آن مدنظرم بود. امروز که مسیر زندگی‌ام با دعای مادرم در حوزه مداحی رقم خورده است، حس می‌کنم شهرت به‌نوعی برایم آفت است و طبق همان قول معروف که برخی تلاش می‌کنند تا معروف شوند، اما بعد که مشهور می‌شوند، عینک می‌زنند تا شناخته نشوند، همان حال را دارم.
البته اینکه امروز مردم من را به واسطه اهل بیت(ع) و جلسات دینی می‌شناسند، برایم شیرین است و همواره تلاش کردم نسبت به محبت مردم پاسخگو باشم، اما هیچ زمان نشده است که به آن آرزوی بازیگری و مشهور شدن فکر کنم. من آن زمان علاقه داشتم بازیگر شوم، اما مادرم در مواجهه با این آرزو، دوران کودکی و آن ماجرای گم شدن را یادآوری می‌کرد که قول داده است که یک یار تحویل امام زمان(عج) بدهد. زمانی که علاقه‌ام به شهرت را به مادرم می‌گفتم، ایشان با زبان مادرانه می‌گفت: دعا می‌کنم مشهور شوی، اما بگذار به نحوی باشد که من از تو راضی باشم. می‌گفت دعا می‌کنم اینقدر افراد تو را بشناسند که پای منبرت، حاضران را نتوانی بشماری که بعدها تمام این حرفهای مادرم در زندگی‌ام محقق شد.
البته همچنان علاقه من به سینما وجود دارد و ماهانه برای تماشای دو ـ سه فیلم به سینما می‌روم و پیگیر اخبار و رویدادهای این حوزه هستم. دوستان زیادی هم از بازیگران و کارگردانان دارم. مادرم می‌گفت خداوند به واسطه اهل بیت(ع) به‌گونه‌ای به تو عزت خواهد داد که این افراد سراغ تو خواهند آمد که همین اتفاق هم افتاد.
جمشید هاشم‌پور و ابوالفضل پورعرب بازیگران مورد علاقه میرداماد
کدام بازیگر را در آن دوره بیشتر دوست داشتید؟
من به جمشید هاشم‌پور و ابوالفضل پورعرب علاقه داشتم و این افراد سلبریتی‌های مرد دوران ما بودند. من به آقای حاتمی‌کیا هم علاقه بسیاری دارم. خاطره‌ای دارم که تائیدکننده آن سخن مادرم بود. روزی آقای آهنگران با من تماس گرفت که بناست با چند هنرمند صداوسیما به سوریه برویم. شما هم می‌آیی؟ پذیرفتم و قرار شد در فلان روز در فرودگاه مهرآباد حاضر شویم.
آقای آهنگران دیر رسید و با من تماس گرفت که در فرودگاه به فلان گیت برو تا کارهای پرواز را انجام دهی. من در آن گیت منتظر بودم تا اینکه یک به یک افرادی که یک عمر علاقه داشتم ببینم، حاضر شدند. افرادی که همسفر ما بودند ابراهیم حاتمی‌کیا، مجید مجیدی، رضا میرکریمی، احمد مرادپور، مجتبی راعی و ... بودند. من هنوز بعد از گذشت چند سال با این جمع ارتباط دارم. در آن سفر ما وارد ضریح حضرت رقیه(س) شدیم و من به روضه‌خوانی پرداختم و هنوز صدای گریه‌های آقای مجیدی را در خاطر دارم.
مرا در سینما دیدند و دیگر به هیأتم نیامدند!
اینکه امروز گفتید مسیر زندگی‌تان از بازیگری جدا شده، به این معناست که مسیر بازیگری با مداحی فاصله زیادی دارد؟
مداحی با بازیگری منافاتی ندارد. حتی به من پیشنهاد بازیگری در سریال‌های مذهبی بسیار شده است اما در جامعه ما از حضور مداحان در این عرصه، معنای خوبی فهم نشده است. معتقدم در بازیگری نقش بسیار مهم است. بنابراین اگر بنا باشد یک مداح، بازیگر شود، باید وارد نقشی صحیح شود، زیرا مردم، انتظاری از ما دارند که نمی‌توان آن را تغییر داد.
خاطرم هست دوستی به من گفت: شما را در سینما دیدم و تصورم نسبت به شما تغییر کرده است. بنابراین دیگر در جلسات شما شرکت نخواهم کرد. من ناراحت شدم و بعدها آن فرد مجدد در حرم امام رضا(ع) مرا دید و عذرخواهی کرد که زود قضاوت کرده است. به آن فرد گفتم تو من را در کدام سینما و برای تماشای چه فیلمی دیدی؟ با در نظر گرفتن این موضوع باید قضاوت می‌کردی! من به‌عنوان یک مداح، آدم هستم. ممکن است خانواده من دوست داشته باشد پارک، سینما یا ... بروند، نباید ذهنیت بدی داشت.
اگر این ذهنیت تغییر کند، ایرادی ندارد یک مداح در نقشی مذهبی و دینی متناسب در سینما بازی کند. البته شاید ما به‌عنوان چهره‌های شناخته شده مداحی، نتوانیم در برخی از نقش‌ها هم وارد شویم؛ مثلا برای یک سریال مذهبی در حال ساخت، تهیه‌کننده‌ای به من پیشنهاد بازی داد و حتی اعلام کرد طوری گریم می‌کنیم که شناخته نشوی. گفتم: این کار چه معنایی دارد؟ بالاخره اسم من که نوشته خواهد شد. حضور من چه لزومی دارد؟ هنوز این آمادگی ذهنی در مردم ایجاد نشده است که یک مداح هم می‌تواند بازیگر شود.
مداحان باید تمام سلایق، طیف‌ها و افراد را جذب کنند
حضور مداحان در سینما و هنر چقدر می‌تواند در این حوزه تاثیرگذار باشد و حتی موجب جذب دین‌مدارانی شود که مخالف فضای سینما و هنر هستند؟
اصل حضور مداحان در سینما تاثیرگذار است. البته باید با انتخاب دقیق و درست همراه باشد زیرا مداحان جزو افراد شاخص و اثرگذار جامعه هستند و این در عرصه‌های مختلف می‌تواند وجود داشته باشد. من به یک تیم فوتبال علاقه‌مندم که یک مرتبه بعد از بازی دربی و پیروزی تیم ما، عکسی در صفحه مجازی خود منتشر کردم. (البته الآن هیچ صفحه‌ای در فضای مجازی به‌صورت شخصی ندارم) فردای آن روز، بسیار ناراحت شدم و گفتم تمام مستمعین جلسه ما طرفدار آن تیم نیستند. شاید یک عده به خاطر شکست تیم رقیب، امروز ناراحت باشند و من با این اقدام موجب دوری آنان از هیأت اهل بیت(ع) شوم. مداحان نباید خود را در انحصار یک جریان یا موضوع قرار دهند؛ زیرا هدف ما جذب تمام سلایق، طیف‌ها و افراد است.
فیلمی که میرداماد به شیخ حسین انصاریان توصیه کرد ببیند
باتوجه به اینکه از گذشته تا امروز مستمر پیگیر حرفهای فیلم‌های سینمایی کشور بودید، وضعیت سینما را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وضعیت سینما امروز خیلی خوب نیست و این حوزه به سمت گیشه و سوددهی مالی حرکت کرده است. افراد حاضر در این حوزه بیشتر نگاه کسب‌وکاری دارند و برای فروش بیشتر فیلم به هر موضوع و محتوایی می‌پردازند، اما رویش‌های بسیاری خوبی داشته‌ایم. البته در سینما ریزش‌های بسیاری داشته‌ایم، اما رویش‌هایی هم وجود داشته است.
تاثیر اقتصاد روی مداحی، آن را مثل یک شغل کرده است
در سال‌های اخیر چند فیلم تولید شده، نوید می‌دهد که کارگردانان جوان بسیار خوش‌سلیقه و دقیق هستند و می‌توان امیدوار بود. متاسفانه اقتصاد در تمام شئونات جامعه اثر می‌گذارد و روی مداحی هم اثرگذار بوده است؛ به‌گونه‌ای که مداحی شغل شده است. حال هرچه فریاد بزنیم مداحی را شغل ندانید، جلسات را معامله نکنید و حرف از پول نزنید تا مردم تصور نکنند به‌راحتی می‌توان آدم یا روضه را خرید و فروش کرد، اما متاسفانه به خرج عده‌ای نمی‌رود و نمی‌توان این نگرانی را انکار کرد.
واقعیت این است اقتصاد، روی تمام شئون اثرگذار است. روی سینما نیز آثار سویی داشته است. امروز در جشنواره فجر، تنها چند فیلم خوب انگشت‌شمار را می‌توان انتخاب کرد که ارزش داشته باشد فرد وقت بگذارد ببیند. در جشنواره گذشته از فیلم «متری شیش و نیم» خیلی لذت بردم و به دیگران، حتی شیخ حسین انصاریان و حجت‌الاسلام علوی تهرانی توصیه کردم این فیلم را ببینند. به آقای سعید روستایی هم گفتم اینقدری که من فیلم شما را تبلیغ کردم شاید خودت انجام نداده باشی. فیلم «شبی که ماه کامل شد» خانم آبیار هم در جشنواره گذشته بسیار خوب بود. از این نوع فیلم‌ها می‌توان دفاع کرد. نشان می‌دهد سینما هنوز دارای آثار فاخر است، اما کارهای ضعیف بسیاری هم وجود دارد البته این طبیعی است. در مداحان نیز آدم ضعیف وجود دارد.
آسیب‌های امروز مداحی ناشی از رفتار خود مداحان است
بعد از گران شدن قیمت بنزین، طبع اقتصادی در کشور بیشتر شد. من مداحی هستم که هفته‌ای ۵ روز برای اجرای برنامه به مسافرت می‌روم. البته خودم سفر را هم دوست دارم و حتی جاهایی می‌روم که دیگران نمی‌روند، اما دیدم شرایط در حوزه مداحی بسیار وحشتناک است و بانی جلسه خود را برای حضور من بسیار به زحمت می‌اندازد. علت این است، مداحی که در مراسم قبلی دعوت کرده بودند، این ویژگی‌ها را درخواست کرده بود. از ماست که بر ماست و خود ما مداحان شرایط این حوزه را خراب کرده‌ایم.
مردم ظرفیتی دارند. اگر مسئولان و مدیران این ظرفیت را مراقبت نکنند و مردم دچار فقر شوند، براساس کلام امیرالمومنین(ع) که می‌فرمایند: «فقر از هر دری وارد شود، ایمان از در دیگر خارج می‌شود» آسیب‌های بسیاری را در جامعه جوان مشاهده خواهیم کرد. بزرگ‌ترها با یک عقبه رشد کرده‌اند، اما جوانان با این وضعیت ممکن است از دست بروند. برای همین نیز امروز روی توجه به جوانان تاکید بسیاری می‌شود. مردم کشور نجیب، صبور و مقاوم هستند اما باید از آنان مراقبت کرد.
فردی که اهل بیت(ع) را مایه امرار معاش قرار دهد، ملعون است
اشاره‌ای به مباحث اقتصادی در مداحی داشتید که مداح نباید رقم تعیین کند. گفتید نمی‌توان انکار کرد که این موضوع وجود ندارد. به عنوان یک فرد شاخص این حوزه، رویکرد پیشنهادی‌تان به مداحان جوان چگونه است؟
امام رضا (ع) که به مهربانی و رأفت معروف است، می‌فرماید: «ملعون است فردی که اهل بیت(ع) را وسیله امرار معاش خود قرار دهد» بنابراین نمی‌توان دفاع کرد، فردی با مداحی برای خود کسب‌وکار راه بیندازد.
مداح باید منبع درآمدی غیر از ستایشگری داشته باشد
فردی که در این عرصه وارد می‌شود، اولاً به خود جفا کرده است که در شعری هم داریم: «بازار سوخت ز آتش سودای ما چو دید/ یوسف خریدنی است ولی ما فروختیم» این فرد قطعاً خود را ارزان فروخته است و نتیجه‌اش را خواهد دید، اما از سوی دیگر در جامعه هم تاثیر بدی دارد و موجب سلب اعتماد مردم می‌شود که در این صورت اتفاق بدی رخ خواهد داد. در مجموع اگر مداحان درآمدشان از مداحی نباشد و شغل دیگری داشته باشند، قطعا به سمت رقم تعیین کردن نمی‌روند و حتی موجب می‌شود مداح در مراسم‌های مختلف حضور پیدا کند و شرطی نباشد تا تنها در مجالسی که شرایط بهتری دارد، حضور پیدا کنند.
بزرگ‌ترهای مداحی نمی‌توانند مشکل رقم تعیین کردن را حل کنند
بزرگ‌ترهای مداحی می‌گویند حتی نباید صله ارائه شده را شمرد؛ زیرا موجب می‌شود تا در تصمیم‌گیری برای حضور در جلسه بعدی هیأت انسان وسواس داشته باشد و گزینش کند. البته امروز ۷۰ درصد جلسات هیأت‌ها ثابت است. به‌طور مثال من تمام برنامه قرائت دعای توسل، کمیل و ندبه را در مسجد جمکران، حرم حضرت معصومه (س) و حرم امام رضا (ع) حضور دارم یا شب‌های احیا و ماه رمضان را در هیأت ثابت خودم هستم، اما جلسات متفرقه سال را که به سفر می‌روم تلاش کردم، صله را در اختیار بانی قرار دهم، ولی انکار نمی‌کنم این آفت وجود دارد. برخی می‌گویند باید سازماندهی وجود داشته باشد و فردی وارد عمل شود و جلوی این آفت را بگیرد، اما معتقدم اگر بزرگ‌تر این عرصه، مثلا کسی مانند حاج منصور ارضی هم وارد شود، باز این موضوع مدیریت نخواهد شد. باید خود شخص به این باور برسد تا از این موضوع جلوگیری شود.
مداحان می‌توانند در موضوعات مختلف جامعه اثرگذار باشند
امروز با گسترش فضای مجازی شهرت و شناخته‌شدگی مداحان میان مردم بیشتر شده است. آیا قائل به سلبریتی شدن مداحان هستید؟
من با واژه سلبریتی واقعا ارتباط برقرار نمی‌کنم و معتقدم مداح می‌تواند انسان شاخص و تاثیرگذار باشد. بنابراین اگر سلبریتی را فرد شاخص و اثرگذار بدانیم، معتقدم، مداحان اینگونه هستند. یک مداح خوب می‌تواند در شئونات و شرایط مختلف تاثیرگذار باشد. همانطور که یک بیت شعر می‌تواند از سخنرانی اثر بیشتری داشته باشد، مداح می‌تواند در بزنگاه‌ها با ظرافت، سلیقه، هنرمندی و ... اثرگذار باشد.
یک مداح می‌تواند با پوشش، رفتار، اخلاق و ... مردم را جذب کند. به‌طور مثال بعد از خواندن یک ساعته، مداح علی‌رغم خستگی و عرق داشتن، اگر ۱۰ دقیقه زمان بگذارد و با دو نفر عکس بگیرد یا با دو نفر در هیأت همکلام شود، چیزی از او کم نمی‌شود، اما می‌تواند افراد را جذب کند. محرم امسال ما از خارج از کشور پیام‌های بسیاری دریافت کردیم که همه نشان‌دهنده تاثیرات مداحی است.
مداحان در بزنگاه‌های مختلف مثل سیل، زلزله و حوادث خوب و بد جامعه با شناخت شأن خود که ستایشگری اهل بیت(ع) است، باید وارد عمل شوند و تاثیرگذار باشند.
مداحان نباید وارد بازی‌های سیاسی شوند
یکی از بزنگاه‌های حساسی که مداحان می‌توانند در اثرگذار باشند، مباحث سیاسی و انتخابات است. نحوه ورود مداحان و هیأت‌ها به این حوزه چگونه باید باشد؟ آیا لیست دادن مداحان جایز است؟
مداحان نباید وارد بازی‌های سیاسی، جناحی و خط‌کشی‌های خاص شوند، زیرا در پایان انتخابات یک حزب برنده و دیگری بازنده است و حتی در زمان تبلیغات ممکن است جناح دیگری و طرفدارانش را تخریب کند. بنابراین شأن مداحان و هیأت‌ها نباید در این زمینه‌ها مورد تعرض قرار گیرد.
مداحان با القای امید باید فضای جامعه را به سمت شرکت در انتخابات ترغیب کنند
مداح به‌عنوان سرباز کشور و نظام مقدس جمهوری اسلامی اولاً باید پای کار انتخابات باشد و فضای جامعه را امیدوار کند و برای حضور در انتخابات مردم را ترغیب کند. مهم‌ترین وظیفه ما در این برهه، امیدوار کردن مردم به آینده است که مقام معظم رهبری نیز در این زمینه بسیار تاکید دارند که از سیاه‌نمایی و برجسته‌کردن نقاط ضعف کشور باید پرهیز شود. قطعاً ایراد، اشکال و کاستی‌هایی در کشور وجود دارد که امروز قوه قضاییه به‌خوبی در حال پرداختن به آن‌هاست، اما در موضوع انتخابات، مداحان باید با القای امید، فضای عمومی جامعه را به شرکت در انتخابات ترغیب کنند.
از تریبون سیدالشهدا (ع) نباید از کاندیدا و جناحی حمایت کرد
در گام دوم، یک مداح ممکن است در فضای دوستانه نظر شخصی خود را مطرح کند که به چه فرد یا گروهی رأی دهیم اما پشت تریبون سیدالشهدا(ع) نباید حمایتی صورت دهد. او باید به بیان اصول انتخابات بپردازد تا با زبان او اگر فردی برای شرکت در انتخابات تردید دارد، مصمم به حضور شود. به‌هیچ‌عنوان نباید اسم و گروه برده شود؛ زیرا موجب التهاب جامعه می‌شود.
مداح تنها برای نظام و رهبری باید خود را خرج کند
من به حدی حساس هستم که اخیراً گروهی را مشخص کردم تا بررسی کنند و ببینند برنامه‌های من که در شهرستان‌ها وعده داده‌ایم، آیا به کاندیداها و گروه‌های سیاسی وابستگی دارد یا خیر. دوست ندارم حتی از حضور و خواندن من هم برای تبلیغ استفاده کنند. شأن مداحی این است که تنها نسبت به نظام و مقام معظم رهبری پای کار باشد و در برهه انتخابات نیز به هدایتگری بپردازد.
رقابت مداحان، برای حضور افراد شاخص در هیأت خطاست
با توجه به علاقه‌ای که به سینما و فوتبال و دوستان متعددی که در میان هنرمندان و ورزشکاران دارید، به نظر شما نوع ارتباط مداحان با این افراد چگونه باید باشد؟ چون امروز رقابتی میان مداحان برای حضور این افراد شاخص در جلسه هیأت، ایجاد شده است.
اگر رقابت وجود نداشته باشد، ارتباط مداح با این طیف مشکلی ندارد. نباید مداح از جایگاه خود سوءاستفاده کند. این شال سبز که بر گردن من است، جایگاهی را به من می‌دهد که نباید از آن استفاده دیگری کنم. گاهی برای خرید به مغازه که می‌روم، مردم می‌گویند، شال سبزت را چرا همراه نداری؟ می‌گویم من به نانوایی آمده‌ام. شال سبز برای روضه است و نباید از آن سوءاستفاده کنم.
من در سفر حج با علی دایی آشنا شدم و از آن زمان با هم دوستی صمیمانه‌ای داریم یا با بسیاری از بازیکنان تیم پرسپولیس مانند کریم باقری، سیدجلال حسینی، محمد انصاری و احمدنوراللهی دوست هستم و با آنان ارتباط دارم. خاطرم است زمانی که علی دایی برای روضه به منزل ما در قم آمد، تا ماه‌ها تاثیر حضور او وجود داشت. زمانی که آقای دایی مربی تیم صبای قم بود با بازیکنانش به جلسه روضه می‌آمد. درست است هیأت به نوعی به هم می‌ریخت و کار سخت می‌شد، اما این حضور بسیار تاثیرگذار بود.
حضور مداحان در جلسات این دوستان یا حضور این افراد در جلسات هیأت اگر براساس تعامل و رفاقت باشد، زیباست اما نباید دچار رقابت شویم که در جلسه فلانی دو چهره حضور پیدا کرد؛ پس در جلسه فردا شب ما هم باید دو نفر بیایند و با آنان عکس بگیریم. جلسه سیدالشهدا (ع) باید کشش داشته باشد و نباید آن را وابسته به افراد کرد. حتی نباید به مداح هم وابسته باشد. من ۱۵ سال در هیأت رزمندگان قم خواندم و برخی می‌گفتند رزمندگان را میرداماد به این جایگاه رساند و به واسطه او جمعیت ۳۰ هزار نفری شرکت می‌کند. به خاطر همین مطالب، دوسال است که شرکت نمی‌کنم اما جلسه تعطیل نشده است و این نشان می‌دهد جلسه به فرد وابسته نیست.
حضور افراد شاخص مثل هنرمندان و ورزشکاران در جلسات هیأت برای آنان هم اثرگذار است، زیرا بسیاری از این افراد مورد هجمه هستند که از این فضاها دورند؛ در صورتی که این افراد مذهبی هستند. شاید به دلیل اینکه ابراز کنند، از سوی دیگری مورد هجمه واقع می‌شوند، دم نمی‌زنند، اما همین حضور برای این قشر هم اثرگذار است.
گاهی برخی از این افراد بعد از چند مرتبه ارتباط و حضور در هیأت، نوع لباس پوشیدن‌شان تغییر می‌کند. بنابراین این ارتباط مثبت است. ۱۵ سال پیش با رضا عطاران و محمدرضا شریفی‌نیا به سفر عمره رفتم. آنجا فهمیدم که این افراد ریشه اعتقادی بسیار خوبی دارند، اما متاسفانه اینقدر فاصله ایجاد شده که آنها در جلسات مذهبی است.
میرداماد به کدام یک از خوانندگان کشور علاقه‌مند است؟
در روز چند ساعت به موسیقی گوش می‌دهید و عمدتاً آثار چه سبکی را می‌شنوید؟
تقریباً روزی یک ساعت موسیقی گوش می‌دهم و در این حوزه همایون شجریان و علیرضا قربانی را دوست دارم. با محمد معتمدی هم دوستی دارم و آثار او را نیز گوش می‌دهم. در مجموع موسیقی سنتی بیشتر گوش می‌دهم اما در سبک‌های دیگر هم کارهایی گوش می‌دهم و در این حوزه خط‌کشی خاصی ندارم. عمدتاً در جاده برای سفر موسیقی گوش می‌دهم. به‌طور مثال، تیتراژ سریال «پرده‌نشین» با صدای علیرضا قربانی را با همان ملودی در هیأت خوانده‌ام. کلاً با استودیو رفیق نیستم و بیشتر فضای زنده خواندن را دوست دارم، اما امسال برای اربعین یک کار ضبطی ساختم.
ذکرگویی در جلسه، جفا به مستمعین حاضر است
یکی از سبک‌های جدیدی که در هیأت‌ها مشاهده می‌شود، ذکرگویی زیر صدای نوحه‌خوان است که این مورد در هیأت شما وجود ندارد. درباره آن چه نظری دارید؟
مخالفت جدی ندارم، بلکه معتقدم جای اینکه یک نفر ذکر بگوید، همه مستمعان ذکر را بگویند. از لحاظ فنی زمانی که یک نفر ذکر می‌گوید صدای او غلبه می‌کند و مستمع کلاً حذف می‌شود. البته این موضوع در جلسه حاج محمود کریمی به‌درستی انجام می‌شود و فردی که ذکر می‌گوید حرفهای و اصولی انجام می‌دهد؛ یعنی گوینده ذکر باید مداح باشد و صدا را بشناسد. مشکل این امر آن است که صدای ذکر در جلسه غلبه دارد.
از لحاظ کلی ذکرگویی فعلی را آفت می‌دانم؛ زیرا در حال ایجاد یک قالب جدید در مداحی به نام ذکرگویی است. در شهرستان‌ها به دلیل فقر فرهنگی، زمانی که وارد می‌شویم فردی کنار آدم حضور پیدا می‌کند و می‌گوید من ذکرگوی جلسه هستم و حتی در جلسات، فردی را تنها برای ذکرگویی دعوت می‌کنند. این‌ها اشتباه است و باید اصلاح شود. من در جلسه‌هایم این کار را انجام نمی‌دهم تا به دیگران بگویم بدون ذکر هم می‌توان جلسه را اداره کرد. البته حذف این موضوع موجب می‌شود که مداح توان بیشتری صرف کند. زمانی که ذاکر در جلسه ذکر می‌گوید مداح توان کمتری صرف می‌کند، اما با غلبه صدا، به مستمع حاضر جفا می‌شود.