سیاهه انتشار درباره منابع آلاینده چه می‌گوید +سند

به گزارش حلقه وصل، امسال پاییز آلودگی هوا نفس تهرانی‌ها را برید. بیش از 10 روز در آذرماه به دلیل بالا بودن شاخص‌های مربوط به آلودگی هوا، مدارس تعطیل شد.

این شرایط در روزهای ابتدایی دی‌ماه نیز ادامه پیدا کرد و استانداری تهران تصمیم گرفت تا پایان هفته مدارس را تعطیل کند.

در این روزها طرح زوج و فرد و همچنین طرح کاهش آلودگی هوا از در منازل اجرا شد تا حداقل میزان تردد وسایل نقلیه را کاهش دهد تا مگر وضعیت هوای شهر تهران بهبود پیدا کند.

* میان آلاینده‌های گازی و ذرات معلق تفاوت وجود دارد

2 روز قبل بود که محسن هاشمی رئیس شورای اسلامی شهر تهران نکته جدیدی را در خصوص آلودگی هوای شهر تهران مطرح کرد که به طور دقیق از سوی رسانه‌ها به آن پرداخته نشد.

محسن هاشمی که در صحن علنی شورای شهر تهران سخن می‌گفت، به تفاوت موجود میان آلاینده‌های گازی و ذرات معلق اشاره کرد و گفت: آن چیزی که امروز شهر تهران گرفتار آن است، وجود ذرات معلق در هوای شهر است.

وی گفت: باید به این نکته توجه داشته باشیم که ذرات معلق با تعطیلی مدارس و کاهش تردد خودروها به اندازه کافی و لازم کاهش پیدا نمی‌کند، زیرا ذرات معلق از فعالیت پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و صنایع تولید می‌شود.

این اظهارنظرهای محسن هاشمی آنجایی بیشتر اهمیت پیدا کرد که محسن هاشمی گفت: خودروهای سواری شخصی 37 درصد از آلایندگی‌های گازی را ایجاد می‌کنند، در حالی که سهمشان از تولید ذرات معلق کمتر از 10 درصد است.

محسن هاشمی همچنین خاطرنشان کرد: این درحالی است که سهم کامیون‌ها و اتوبوس‌ها و سرویس‌های ادارات چیزی بالای 32 درصد از حجم ذرات معلق است.

* تعطیلی مدارس ذرات معلق را کم نمی‌کند

این اظهارنظر محسن هاشمی هنوز توسط رسانه‌ها به درستی تحلیل نشده بود که وی روز گذشته در حاشیه مراسم افتتاح ایستگاه مولوی از خط 7 متروی تهران بار دیگر به تفاوت میان آلایندگی و ذرات معلق اشاره کرد و گفت: نقش خودروهای شخصی در تولید ذرات معلق بسیار کمتر از صنایع آلاینده‌، پالایشگاه‌ها و کارخانه‌هاست.

هاشمی با موضع‌گیری نسبت به تعطیلی مدارس گفت: با تعطیلی مدارس از میزان ذرات معلق کم نمی‌شود و فقط باعث می‌شود تا سلامت دانش‌آموزان بیشتر از گذشته حفظ شود، زیرا حداقل در خانه می‌مانند و هوای آلوده کمتر استنشاق می‌کنند.

* سیاهه انتشار سال 96 چه می‌گوید؟

خوب است برای بهتر مشخص شدن این اظهارنظر محسن هاشمی به آمار و ارقام منتشرشده در سیاهه انتشار سال 96 (سهم‌بندی منابع آلاینده‌های شهر تهران) نگاه کنیم.

بر اساس سیاهه منتشرشده در سال 96 به میزان 690 هزار و 660 تن آلاینده‌های گازی تولید شده است، در حالی که در آن سال تنها 10 هزار و 433 تن ذرات معلق به هوای شهر تهران وارد شده است.

بر اساس آمار؛ منابع متحرک (خودروهای سواری، تاکسی، موتورسیکلت، وانت، مینی‌بوس، اتوبوس واحد، اتوبوس سرویس و کامیون) مجموعا 572 هزار و 605 تن آلاینده گازی با سهم 82.9 درصد و 6338 تن ذرات معلق با سهم 60.8 درصد تولید کردند.

این در حالی است که فرودگاه به عنوان یک منبع تولید آلاینده‌ها، 2008 تن آلاینده‌های گازی با سهم 0.3 درصد و 18 تن ذرات معلق با سهم 0.2 درصد تولید کرده است.

همچنین جایگاه‌های سوخت با 13 هزار و 71 تن آلاینده‌های گازی با سهم 1.9 درصد و صفر تن ذرات معلق با سهم صفر درصد تولید کرده است.

در این میان راه‌آهن 972 تن آلاینده‌های گازی با سهم 0.1 درصد و 16 تن ذرات معلق با سهم 0.2 درصد تولید کرده است.

بر اساس آمار پایانه‌های اتوبوس 1467 تن آلاینده‌های گازی با سهم 0.2 درصد و 244 تن ذرات معلق با سهم 2.3 درصد تولید کرده است. 

بر اساس آمار سیاهه سال 96 میزان تولید آلاینده‌ها در بخش خانگی، تجاری و اداری به میزان 22 هزار و 251 تن آلاینده‌های گازی با سهم 3.2 درصد و 237 تن ذرات معلق با سهم 2.3 درصد بوده است. 

همچنین نیروگاه به عنوان یکی از تولیدکننده‌ آلاینده‌ها 36 هزار و 853 تن انواع آلاینده‌های گازی با سهم 5.3 درصد و 1266 تن ذرات معلق با سهم 12.1 درصد تولید کرده است.

این در حالی است که پالایشگاه نیز 28 هزار و 280 تن آلاینده‌های گازی با سهم 4.1 درصد و 454 تن ذرات معلق با سهم 4.4 درصد تولید کرده است.

اما خوب است بدانیم که صنایع به طور کلی 13 هزار و 152 تن آلاینده‌های گازی با سهم 1.9 درصد و 1858 تن ذرات معلق با سهم 17.8 درصد تولید کرده‌اند.

با نگاه به آمار بالا درمی‌یابیم که نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع در مجموع 32 درصد تولید ذرات معلق را در سال 96 به خود اختصاص داده‌اند. 

* سهم منابع متحرک در انتشار آلاینده‌های گازی و ذرات معلق 

بر اساس آمار منتشرشده در سیاهه انتشار سال 96 و سهم‌بندی منابع آلاینده شهر تهران خوب است به سهم هر کدام از منابع متحرک در انتشار سالانه آلاینده‌های گازی و ذرات معلق به صورت تفکیک‌شده نگاه شود. 

در سال 96 به میزان 572 هزار و 605 تن انواع آلاینده‌های گازی با سهم 82.9 درصد تولید شده است و این در حالی است که در همان سال تنها 6338 تن معادل 60.8 درصد ذرات معلق توسط منابع متحرک تولید شده است.

بر اساس آمار؛ خودروهای سواری تولید 261 هزار و 378 تن آلاینده‌های گازی و سهم 37.8 درصد و همچنین 1451 تن ذرات معلق با سهم 13.9 درصد را به عهده داشته‌اند.

این در حالی است که تاکسی‌ها نیز سهمی معادل 65 هزار و 262 تن با بزرگی 9.4 درصد از آلاینده‌های گازی و 214 تن با بزرگی 2.1 درصد ذرات معلق را در کارنامه خود به ثبت رسانده‌اند. 

همچنین موتورسیکلت‌ها 146 هزار و 893 تن آلاینده‌های گازی با بزرگی 21.3 درصد و 1055 تن ذرات معلق با سهم 10.1 درصد را به هوای تهران وارد کردند.

در این میان وانت‌ها 65 هزار و 802 تن آلاینده‌های گازی با سهم 9.5 درصد و 186 تن ذرات معلق با سهم 1.8 درصد را تولید کرده‌اند. 

همچنین مینی‌بوس‌ها توانسته‌اند 5608 تن آلاینده‌های گازی با سهم 0.8 درصد و 415 تن ذرات معلق با سهم 4 درصد را در هوای شهر تهران منتشر کنند.

اما اتوبوس‌های شرکت واحد تنها 3729 تن آلاینده‌های گازی با سهم 0.5 درصد و 598 تن ذرات معلق با سهم 5.7 درصد را در سال 96 تولید و وارد هوای شهر تهران کردند.

بر اساس آمار منتشرشده، اتوبوس‌های سرویس ادارات 2594 تن آلاینده‌های گازی با سهم 0.4 درصد و 776 تن ذرات معلق با سهم 7.4 درصد تولید کردند. 

همچنین کامیون‌ها 21 هزار و 338 تن آلاینده‌های گازی معادل 3.1 درصد و 1643 تن ذرات معلق معادل 15.7 درصد تولید کرده‌اند.

*برخی نتایج بررسی سیاهه انتشار سال 96

با نگاهی به آمار بالا می‌توان به این نتیجه رسید که هر چند خودروهای سواری در تولید آلاینده‌های گازی با عدد 37.8 درصد در رتبه یک تولید آلاینده‌های گازی قرار دارند، اما در نقطه مقابل جایی که صحبت از ذرت معلق می‌شود، کامیون‌ها با 15.7 درصد تولید ذرات معلق در جایگاه نخست قرار دارند.

یکی دیگر از مواردی که می‌توان از تحلیل سیاهه انتشار سال 96 به دست آورد،‌ این است که موتورسیکلت‌ها بیش از 21 درصد آلاینده‌های گازی شهر تهران را تولید می‌کنند و همزمان بیش از 10 درصد ذرات معلق واردشده به هوای تهران هم به دلیل کارکرد آنهاست.

این موضوع آنجایی اهمیت خود را نشان می‌دهد که بدانیم اتوبوس‌های واحد، تاکسی‌ها، وانت‌ها در مجموع کمتر از موتورسیکلت‌ها ذرات معلق وارد هوای شهر تهران می‌کنند؛ یعنی اگر مسئولان پلیس و مدیران شهری می‌توانستند جلوی فعالیت موتورسیکلت‌های دودزا را بگیرند، بخشی حدود 10 درصد از ذرات معلق شهر تهران کاهش پیدا می‌کرد.

یکی دیگر از نکات قابل توجه این سیاهه انتشار آن است که هر چند محدودیت تردد خودروهای سواری می‌تواند در کاهش آلاینده‌های گازی و ذرات معلق به ترتیب نقش 37.8 درصدی و 13.9 درصدی ایفا کند، اما با محدود کردن فعالیت موتورسیکلت‌ها، وانت‌ها و کامیون‌ها می‌توان در هر دو حوزه تولید آلاینده‌های گازی و ذرات معلق نتیجه بهتری برای بهبود کیفیت هوای تهران گرفت.

نکته آخر؛

توجه به آمار و ارقام ارائه‌شده در سیاهه انتشار سال 96 سخنان محسن هاشمی را در خصوص بی‌تاثیری تعطیلی مدارس و همچنین کاهش تردد خودروهای شخصی برای بهبود کیفیت هوای تهران را نشان می‌دهند.